Veel Europese data zoals persoonlijke gegevens, foto’s, berichten en bankgegevens worden door onze overheid opgeslagen in de cloud. Deze cloud draait op servers die overal ter wereld kunnen staan. De Nederlandse overheid heeft er in het verleden voor gekozen clouddiensten af te nemen van met name in VS gevestigde bedrijven. Gegevens die opgeslagen zijn in Europa, vallen daarmee niet automatisch (volledig) onder Europese regelgeving. Dit wordt bepaald door wie controle heeft over de data. In het geval van de Amerikaanse hyperscalers is er dus invloed van Amerikaanse “rules and regulations”.

Dat betekent dat deze in de VS gevestigde bedrijven of overheden toegang hebben tot deze data, zelfs als je in Nederland woont (en dit volgens Europese wet- en regelgeving niet toegestaan zou zijn, mits bewaard in een Europese cloudomgeving).

Soevereiniteit Om Europese datasoevereiniteit te kunnen waarborgen zal Europese informatie altijd in een Europese cloud moeten worden bewaard. Europese wetten bepalen dan wie er toegang heeft tot die data, en dus niet de buitenlandse (niet-Europese) bedrijven of overheden. Europese burgers dienen zelf de controle te houden over hun gegevens.

De Amerikaanse presidentsverkiezingen hebben voor een groeiende onzekerheid gezorgd over de controle over de eigen data. Dat de Verenigde Staten een onzekere partner zijn geworden, is voor een open economie als Nederland een probleem en een risico. Onze en de Europese economie zijn te afhankelijk geworden van de Amerikaanse digitale infrastructuur. Hoog tijd dus om onszelf eraan te herinneren dat een verenigd Europa groter is dan de VS.

Europees initiatief De Europese Commissie is een IPCEI-CIS initiatief gestart. Europa’s afhankelijkheid van in de VS gesitueerde “hyperscalers” is te groot geworden. Leaseweb is hiervoor aangewezen om, als enige Nederlandse directe participant, de komende jaren een open Europese cloudinfrastructuur te ontwikkelen. Hiermee krijgen alle Europese burgers en bedrijven eenvoudig toegang tot een echte datasoevereine Europese cloudomgeving. Het gaat hierbij niet alleen over infrastructuur, maar ook om het vergroten van het algemene cloudkennisniveau van alle EU-inwoners.

Met haar bijdrage aan het IPCEI-CIS project, werkt Leaseweb aan een kickstart van alle benodigde ontwikkelingen voor een Europees cloudalternatief, voor alle Europese bedrijven en inwoners, de “European Cloud Campus”.

Nederlandse overheid Waarom de Nederlandse overheid tot nu toe zo gemakkelijk data in de VS opslaat komt door de perceptie dat er geen Europese alternatieven beschikbaar zouden zijn. Dit berust op onbegrip, gemak en een simpelweg onjuist perspectief. De keuze van de overheid om losjes om te gaan met datasoevereiniteit komt voort uit de wens om werkzaamheden uit te besteden en maximaal ontzorgd te worden. Hierdoor werd het gevaar – controle verliezen over de eigen data – naar de achtergrond gedreven.

Er is een grote onbalans ontstaan tussen ontzorgen en controle hebben. Gezien de recente wereldwijde politieke onzekerheid, wordt het belang van controle (en dus ook bescherming) van de eigen data steeds belangrijker. Het begon ermee dat ontzorgen steeds belangrijker werd voor de Nederlandse overheid. Alles uitbesteden was goedkoop, makkelijk en er was al helemaal geen besef, laat staan zorgen over betrouwbaarheid. Inmiddels is het vertrouwen in onze Amerikaanse partner enorm gedaald. De wereld is veel instabieler geworden.

Onafhankelijker worden Deze instabiliteit leidt binnen Europa per definitie tot minder ontzorgen en meer eigen inspanning om minder afhankelijk te worden van Amerikaanse hyperscalers. Europese bedrijven en overheden moeten meer zelf gaan doen om de datasoevereiniteit te waarborgen voor alle burgers en bedrijven. Eigenlijk moeten we net als Trump doet voor Amerika, iedereen binnen Europa stimuleren om meer Europees gedreven keuzes te maken.

Men moet er zeker niet van uitgaan dat het gebrek aan controle over data zichzelf wel zal oplossen. Datasoevereiniteit zal steeds meer onderdeel van strategische conversaties binnen bedrijven moeten worden. Het datagebruik kent een exponentiële groei. “We weten alles van jou”, en dat wordt ergens opgeslagen. Je kan daar niet meer omheen en je moet je hier nu al op voorbereiden.

Alternatieven Wij moeten af van de afhankelijkheid van hyperscalers en hun kennis. De gehele Nederlandse en Europese overheid moet veel meer openstaan voor de al beschikbare clouddiensten in Europa. Men moet een balans vinden tussen meer zelf doen en gebruik maken van de aanwezige Europese dataregels. Daarnaast moet Europa een duidelijke positie innemen en de kennis in Europa zien te houden en uit te breiden.

We hebben ten opzichte van de hyperscalers wellicht een achterstand in Europa, maar er bestaat al een Europees alternatief. En de basisfunctionaliteiten die datasoevereiniteit waarborgen zijn al jaren aanwezig binnen Europa. In Nederland is Leaseweb al sinds 1997 een voorbeeld voor de overheid, want het kan dus wel.