Professor Maria Tims, Vrije Universiteit Amsterdam, Future of Work Design en Rick de Rijk, mede-eigenaar van Gooiconsult, bespreken de toekomst van werk en de rol van leiderschap daarin. De Rijk stelt: “Onze klanten weten globaal waarheen het gaat, ze zetten al stappen, maar zijn ook nog zoekende. Cultuur en leiderschap zijn daarbij cruciale hefbomen die de beweging zowel kunnen versnellen als vertragen. Daarnaast vraagt de snelheid van verandering om inzicht. Met hulp van data kunnen ontwikkelbehoeften herkend worden en niet-helpend gedrag overschreven worden.” Tims koppelt dit aan het Persoon-Organisatie-fit (PO-fit) concept: de mate waarin werk en medewerker aansluiten. “Onderzoek leert dat prestaties en betrokkenheid toenemen als medewerkers via ‘jobcrafting’ hun werk actief vormgeven. Leiders beïnvloeden dit door taken anders toe te wijzen en hun leiderschap te delen.”

Gedrag begint bij leiderschap Volgens Tims vraagt het monitoren van een PO-fit om inzicht in persoonlijke factoren, zoals zelfvertrouwen en autonomie, en om organisatiefactoren, zoals steun van collega’s en cultuur. “Met zulke informatie kun je gericht bijsturen.”

De Rijk ziet het effect direct: “Dankzij de data die we ophalen bij deelnemers en hun omgeving weten we waarin we moeten ontwikkelen. Niet-helpend gedrag blijkt daarbij een grote vertragende kracht.” Tims: “Onderzoek toont aan dat de negatieve impact van niet-helpend gedrag twee tot vijf keer groter is dan de positieve impact van helpend gedrag. Dat krijgt in organisaties nog te weinig aandacht. Als je leert hoe je het kunt overschrijven met helpend gedrag, kun je het tij keren.”

Toekomst van werk Tims noemt erkenning de eerste stap: “Een leider die uit goede bedoelingen verantwoordelijkheid overneemt, ontneemt medewerkers de kans om te groeien. Collega’s moeten met elkaar overtuigd raken dat bepaald gedrag echt niet-helpend is. Dit kan alleen als er goed gekeken wordt naar de organisatie: ‘Is goed ook echt goed genoeg?’, de persoon zelf: ‘Kan ik dit beïnvloeden?’ en de haalbaarheid ‘Is overschrijven van niet-helpend gedrag mogelijk?’.”

Organisaties die het aandurven, zien het effect. De Rijk: “Daarom interveniëren we hierop actief in organisaties waar we mee werken. Natuurlijk vraagt het ook om reflectie, experimenteren en succeservaringen, maar we zijn onderweg.”

Tims besluit: “De toekomst van werk vraagt om leiderschap dat ruimte biedt voor groei. Door data, cultuur en werkvormgeving slim te combineren, bouwen organisaties aan een sterke PO-fit en versnellen ze hun transitie.”

De sleutel Het gesprek tussen wetenschap, praktijk en advies laat zien hoe de toekomst van werk vraagt om leiders die gedrag begrijpen en richting geven aan verandering. Niet door méér te sturen, maar door ruimte te scheppen waarin mens en organisatie samen kunnen groeien.