13 okt 2025
De wereldhandel verandert razendsnel. Handelsroutes die decennialang betrouwbaar waren, zijn kwetsbaar geworden door geopolitieke spanningen en conflicten. Aanvallen door Houthi-rebellen op commerciële schepen in de Rode Zee dwongen rederijen hun route te verleggen. Dit zorgde voor langere levertijden en hogere kosten. Ook andere politieke onzekerheden zoals de stijgende handelstarieven hebben enorme impact op ketens. Voor bedrijven is het daardoor niet langer voldoende om te vertrouwen op bijvoorbeeld één leverancier, één klant of een vaste vaarroute.
Bart Jan Koopman, algemeen directeur bij ondernemersvereniging evofenedex, vindt dat Nederlandse bedrijven zich beter moeten voorbereiden op onverwachte gebeurtenissen die impact hebben op hun handels- en productieketens. Veel ondernemers denken onterecht dat problemen ver weg gebeuren en weinig directe invloed hebben. “Door conflicten zoals rond het Suezkanaal of de Rode Zee ontstaan enorme logistieke problemen voor duizenden organisaties tegelijk. Onvoorspelbare handelstarieven maken stabiele markten onzeker, waardoor veel handelsketens zwaar geraakt worden. Dat leidt tot hogere kosten, grondstoffenschaarste, gemiste deadlines en afhakende klanten. Dus neem nu al maatregelen.”
Multisourcing Koopman benadrukt dat ondernemingen meer wendbaarheid, dus strategische flexibiliteit, moeten inbouwen in hun bedrijven en ketens. “Multisourcing, het samenwerken met meerdere leveranciers in verschillende regio’s, is geen luxe meer, maar noodzaak. Bedrijven die nog niet multisourcen, lopen enorme risico’s. Toch zijn veel ondernemingen terughoudend omdat het op korte termijn leidt tot extra kosten, meer organisatie en aanvullende afspraken met leveranciers. Vooral voor kleinere bedrijven kan dit tijdrovend en lastig te organiseren zijn. Maar Koopman waarschuwt: “Uiteindelijk betaalt wendbaarheid zich dubbel en dwars terug, omdat je niet langer afhankelijk bent van een aantal vaste waarden.”
Daarom adviseert evofenedex bedrijven om actief scenario’s uit te werken. Want wat als handelsroutes plotseling dichtgaan? Zijn er alternatieven, zoals vervoer via Zuid-Afrika in plaats van het Suezkanaal, of wellicht Europese leveranciers? Welke leveranciers zijn beschikbaar en betrouwbaar in deze alternatieve regio’s? Welke alternatieven zijn er als tariefwijzigingen bestaande markten minder aantrekkelijk maken? “Dat vraagt om een strategische blik”, aldus Koopman. “In tijden die vragen om maatschappelijke weerbaarheid tegen concrete risico’s als stroomuitval, cybersecurity en oorlog, is wendbaarheid van bedrijven en ketens een noodzakelijke randvoorwaarde. Kleine en middelgrote ondernemingen die daar slim mee omgaan, hebben straks een concurrentievoordeel.”
Het juiste moment Met het oog op de budgetrondes voor 2026, moeten ketenstrategieën nu getoetst worden. “Bedrijven moeten nu hun ketens doorlichten, alternatieve plannen opstellen en actie ondernemen. Wachten is geen optie meer. Sommige ondernemingen die bij eerdere crises hebben gewacht, zagen hun leveringen stilvallen en verloren belangrijke klanten aan concurrenten die wel voorbereid waren.”
Door proactief te handelen kunnen Nederlandse bedrijven zich voorbereiden op verrassingen. Bijvoorbeeld door duidelijke plannen te maken voor leveranciersproblemen, verstoorde marktwerking, gesloten handelsroutes of schaarste. Zo voorkomen organisaties dat ze plotseling stil komen te liggen. Ondernemingen die op tijd stappen zetten, zorgen voor hun continuïteit en kunnen zelfs groeien, hoe onzeker de wereld ook wordt.
“Wie nu investeert in wendbaarheid, voorkomt straks stilstand”