De koffiewereld staat voor een paradox. Consumenten eisen betere kwaliteit en transparantie, barista’s experimenteren met extractiemethoden en bereidingswijzen, en specialty coffee boekt recordgroei. Tegelijk verwoesten droogte, extreme regenval en temperatuurschommelingen hele oogsten. Voor producenten betekent dit: aanpassen of verdwijnen. Voor afnemers: investeren in veerkrachtige teeltsystemen of op termijn geen grondstof meer. De sector moet veranderen, de vraag is alleen hoe snel en wie het voortouw neemt.

Familie-eigendom als langetermijnstrategie Het Italiaanse illycaffè laat zien hoe een familiebedrijf deze spanning kan omzetten in kansen. Sinds 1933 werkt het bedrijf met één blend: negen verschillende arabica’s, geselecteerd uit slechts één procent van de wereldoogst. Die focus op kwaliteit vereist stabiele relaties, niet één seizoen, maar decennialang. Het betekent ook: niet opportunistisch inspelen op lage prijzen, maar jarenlang investeren in dezelfde producenten, ook als markten fluctueren.

Die langetermijnvisie krijgt vorm in de Ernesto Illy International Coffee Award, dit jaar toe aan zijn tiende editie. De prijs, vernoemd naar de zoon van de oprichter, eert producenten die topkwaliteit combineren met duurzame praktijken. Op 6 november maken zevenentwintig finalisten uit Brazilië, Costa Rica, El Salvador, Ethiopië, Guatemala, Honduras, India, Nicaragua en Rwanda kans op erkenning in Rome, bij het hoofdkwartier van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN (FAO). Maar de award is meer dan een wedstrijd. Het is een instrument om regeneratieve landbouw te stimuleren en producenten te belonen die verder kijken dan het huidige seizoen. Het is erkenning dat hun aanpak werkt en rendeert.

Regeneratieve landbouw biedt antwoord Andrea Illy, chairman van het familiebedrijf, verwoordt het zo: “Sinds de lancering van deze award, in hetzelfde jaar als Expo Milano, is de koffiewereld ingrijpend veranderd. Kennis en cultuur rond koffie zijn gegroeid, regeneratieve landbouw is meer verspreid geraakt. Tegelijk heeft de klimaatcrisis zowel oogsten als markten negatief beïnvloed. Wij zijn ervan overtuigd dat het streven naar kwaliteit hand in hand moet gaan met het streven naar duurzaamheid. Dat noemen wij duurzame kwaliteit.”

Die kwaliteit vraagt om een productiesysteem dat zich kan aanpassen aan klimaatverandering. Regeneratieve praktijken verbeteren oogsten, verhogen de weerbaarheid tegen extremen en verminderen de impact op het milieu. Concrete voorbeelden: bodemherstel door compostering en het terugbrengen van organisch materiaal, schaduwbomen die temperaturen dempen en biodiversiteit stimuleren, waterbesparende irrigatie en het vermijden van kunstmest en pesticiden. Het zijn methoden die werken, maar wel investering vragen. Investering in kennis, tijd en middelen. Producenten die deze stap zetten, moeten verzekerd zijn van afnemers die dat waarderen en belonen.

Van erkenning naar marktvoordeel De award-finalisten worden het hele jaar door geselecteerd. De kwaliteitslaboratoria van illycaffè analyseren monsters van de oogst van 2024/2025 en beoordelen zowel kwaliteitsparameters als duurzaamheidspraktijken. Uit de zevenentwintig finalisten gaan negen door naar de laatste ronde, waar een internationale jury van chefs, journalisten, proevers en vakspecialisten de “Best of the Best” kiest. Ook consumenten stemmen en beide categorieën tellen: de expertbeoordeling en het consumentenoordeel.

Voor producenten betekent het een marktdifferentiatie in een sector waar marges onder druk staan. Het is bewijs dat hun aanpak werkt. Het biedt toegang tot afnemers die bereid zijn te betalen voor kwaliteit en die langdurige relaties aangaan. En het is erkenning dat investeringen in bodem, biodiversiteit, medewerkers en gemeenschappen renderen. Dat rendeert niet alleen financieel, maar ook in veerkracht en continuïteit.

Leiderschap door waarden illycaffè nam in 2019 het statuut van Benefit Company aan en werd in 2021 het eerste Italiaanse koffiebedrijf met B Corp-certificering. Die keuzes passen bij een familiebedrijf dat in 2024 een omzet van 630 miljoen euro realiseerde, maar zich tegelijk committeert aan impact die verder reikt dan financieel rendement. Het bedrijf serveert dagelijks meer dan tien miljoen koppen in 140 landen, runt 157 eigen punten in 28 landen, maar blijft focussen op die ene blend en die directe relaties.

De filosofie is helder: elk bedrijf dat afhankelijk is van natuurlijke grondstoffen moet investeren in systemen die die grondstoffen ook over twintig, dertig jaar nog kunnen leveren. Dat vraagt om partnerschap met producenten, kennisdeling via instituten als de eigen Università del Caffè die in 24 landen trainingen verzorgt. Daarnaast moet onderkend worden dat winstmaximalisatie op korte termijn vaak op de lange termijn juist verlies oplevert. Dat vraagt ook om concrete instrumenten zoals awards die producenten zichtbaar maken en belonen.

De tiende editie van de Ernesto Illy International Coffee Award markeert een decennium waarin regeneratieve landbouw is verschoven van niche naar noodzaak. Duurzaamheid zonder erkenning werkt niet. De kunst is beide te verenigen. En daar begint leiderschap.