Uiteraard zijn er gevaarlijke stoffen die we niet zouden moeten gebruiken. Bijvoorbeeld stoffen die een onaanvaardbaar risico vormen voor mens of milieu. De nadruk moet echter wel liggen op het risico. Elke toxicoloog leert immers dat de dosis, oftewel de mate van blootstelling, bepaalt of iets giftig is. Met risicobeperkende maatregelen kunnen gevaarlijke stoffen vaak veilig gebruikt worden, zo lang de blootstelling beperkt blijft. Als de gevaarlijke stof dan ook nog eens de effectievere of duurzamere oplossing is, moeten deze stoffen niet onnodig worden beperkt.

Levenscyclusanalyse als grondslag De vraag die bij klimaatbeleid vaak (terecht) centraal staat: waar is de meeste reductie in broeikasgassen te behalen? Dit kan alleen effectief worden vastgesteld op basis van een levenscyclusanalyse (LCA). Een LCA is een methode om de milieu-impact van een product, proces of dienst in kaart te brengen over de gehele levenscyclus. Dat wil zeggen vanaf de winning van grondstoffen tot en met de afvalverwerking. Een LCA kan verschillende aspecten van de milieu-impact inzichtelijk maken, zoals het energieverbruik, de uitstoot van broeikasgassen, het water- en landgebruik en de biodiversiteit. Een LCA kan helpen om de meest effectieve en duurzame keuzes te maken voor klimaatbeleid.

De NVZ – Schoon | Hygiënisch | Duurzaam is de Nederlandse branchevereniging voor bedrijven die was-, schoonmaak-, desinfectie- en onderhoudsmiddelen en schoonmaakmachines op de Nederlandse markt brengen. Producten met een cruciale rol voor een gezonde, duurzame samenleving. Met veel kennis over hygiëne, duurzaamheid en wetgeving draagt de sector graag bij aan het realiseren van effectief beleid.

Voor wasmiddelen hebben LCA’s uitgewezen dat de meeste klimaatwinst te behalen is in het kunnen wassen op lage temperaturen. Dankzij chemische innovaties zijn we steeds beter in staat om wasmiddelen te maken die ook op lage temperaturen de was goed schoon krijgen. De stoffen die dit mogelijk maken zijn veelal enzymen.

Door aankomende veranderingen in beleid dreigen enzymen op basis van het gevaar te worden beperkt. Onnodig, want op basis van een veiligheidsbeoordeling zijn de stoffen in wasmiddelen veilig te gebruiken. In dit geval geldt: voor het klimaat is het wassen op 30 graden mét enzymen veel beter dan het wassen op hogere temperaturen zónder deze effectieve stoffen. Dit geldt ook voor andere situaties waarbij (warm) water wordt gebruikt.

Beleid voor productielocaties Nog een voorbeeld: het onnodig verzwaren van het beleid voor bedrijven die chemische producten produceren. Een trend die steeds vaker leidt tot het vertrek van deze bedrijven uit Nederland.

Praktisch alle Nederlandse productiebedrijven voor deze producten zijn mkb-ers die eigen merken en private label produceren. Zij moeten aan dezelfde eisen voldoen als alle andere bedrijven die chemie produceren. Maar deze eisen, veelal nationale koppen op EU wetgeving, knellen het meest bij deze mkb-productiebedrijven. Hierdoor moeten zij grote investeringen doen zonder dat dit leidt tot significante milieuverbeteringen. Oorzaak hiervan is chemofobie bij beleidsmakers en politici.

Een voorbeeld hiervan is de nationale wetgeving rondom de uitstoot van zeer zorgwekkende stoffen (ZZS). Hoewel er binnen onze branche weinig ZZS worden gebruikt, vindt de NVZ het belangrijk dat bedrijven de uitstoot van ZZS reduceren. Tegelijkertijd leidt de wettelijke eis om naar ‘nul’ ZZS-uitstoot te gaan tot grote investeringen. Terwijl de risicobeoordelingen concluderen dat dit maar zelden milieu- of klimaatwinst oplevert. Hierdoor verdwijnt steeds meer productie van schoonmaak- en desinfectiemiddelen uit Nederland.

Dit is slecht voor het klimaat: de milieu-impact wordt alleen maar verplaatst terwijl wij in Nederland vooruitstrevend klimaatbeleid hebben. Ook worden bijvoorbeeld de transportafstanden groter wat tevens leidt tot zwaardere verpakkingen. Nederlandse productie kan dus juist een voordeel voor het klimaat opleveren. Bovendien zorgt het hebben van dergelijke productiecapaciteit van deze essentiële producten dat wij in Nederland minder afhankelijk zijn van andere landen. De NVZ pleit daarom voor werkbaar, wetenschappelijk gedreven beleid dat de toegevoegde waarde van chemische stoffen erkent. We moeten ons niet laten leiden door irrationele angst, maar door wetenschappelijke feiten en kennis. Met een LCA als grondslag en een focus op risico in plaats van gevaar kan beleid worden vastgesteld dat daadwerkelijk bijdraagt aan een beter klimaat.