Iedereen die iets wil bouwen van enige omvang heeft de bekende bouwvergunning nodig, vertelt Wico Ankersmit, directeur van de Vereniging Bouw & Woningtoezicht Nederland. “Vervolgens moeten er allerlei stukken worden ingediend bij de gemeente als constructieberekeningen, brandveiligheidspapieren en informatie over de ventilatie. Dit wordt beoordeeld en dan pas wordt er een vergunning vergeven. Gedurende de uitvoering van de bouw wordt er ook nog eens gecontroleerd op naleving. Maar er zit een verandering aan te komen.”

Volgend jaar gaat de Wet Kwaliteitsborging in die ervoor moet zorgen dat bouwbedrijven de kwaliteit van hun werk beter controleren, gaat Ankersmit verder. “Dat betekent dat de gemeente een stapje terug moet doen. De kwaliteitsborging wordt afhankelijk van de relatie tussen de kwaliteitsborger en de bouwbedrijven en dat baart mij zorgen. Er gaat namelijk een commercieel belang aan hangen en dat kan de veiligheid niet ten goede komen. Maar deze Wet kwaliteitsborging gaat alleen over nieuwbouw, en 99% van de bebouwde omgeving is al ingevuld. Dat noemen we de bestaande bouw. En daar zitten vooral de zorgen voor de toekomst. Na de oorlog moest er zo snel en goedkoop mogelijk worden gebouwd met minder materiaal.” De oorlogsschade herstellen was belangrijker dan de kwaliteit en levensduur. Deze gebouwen zijn nu al meer dan zeventig jaar oud en kunnen wellicht nog wel tweehonderd jaar mee, maar dan is het wel zaak dat deze gebouwen regelmatig worden gecheckt.

“Daarnaast zijn we in Nederland met ‘nieuwe’ materialen gaan bouwen die slanker en minder beproeft waren dan de materialen waar vroeger mee werd gebouwd. Door de tand des tijds worden deze gebouwen steeds kwetsbaarder, met alle gevolgen van dien. Vroeger hadden we nog geen APK voor de auto en reden er, bij wijze van spreken. wrakken op de weg die bijna van ellende uitelkaar vielen. Inmiddels hebben we de APK keuring voor auto’s, waarbij de auto elk jaar op een aantal veiligheidspunten wordt gecheckt. En dat zou ik ook graag zien voor gebouwen. In 2017 vond in London een vreselijke brand plaats, waar 72 mensen om het leven kwamen door de brandbare gevelbekleding. Na deze brand werd in Nederland besloten te inventariseren hoe het is gesteld met de brandveiligheid van hoogbouwpanden met gevelbekleding. Uit onderzoek van De Volkskrant bleek dat na anderhalf jaar nog maar 28 van de 50 grootste gemeenten in Nederland deze inventarisatie hadden afgerond. Ook al was er wel degelijk een afname van het aantal brandbare gebouwen in Nederland te zien na deze brand in London, een APK om de vijf jaar zou meer zoden aan de dijk zetten, dan na ieder incident voor hetgeen daar bij mis is gegaan weer opnieuw een onderzoeksplicht voor dat onderdeel te moeten uitvoeren.”

Momenteel ondernemen we pas actie als het is misgegaan, aldus Ankersmit. “Terwijl we eigenlijk incidenten, zoals de instorting van het AZ stadion moeten voorkomen. Met een APK keuring kun je gebouwen op essentiële punten controleren en dan niet alleen op het gebied van brandveiligheid, maar ook op constructieve veiligheid, elektriciteit en nog veel meer. Helaas gaat mijn voorstel voor een APK ook gepaard met bijvoorbeeld administratieve lasten. En wie gaat de APK voor gebouwen betalen?”

Het goede nieuws is dat een APK keuring niet moeilijk hoeft te zijn, besluit Ankersmit. “Met de auto ben je meestal klaar binnen een halfuurtje. Bij een APK keuring voor een gebouw zou dit bijvoorbeeld een halve dag kosten per vijf jaar, waardoor eventuele calamiteiten in de toekomst voorkomen kunnen worden en op tijd kan worden ingegrepen voordat de schade onherstelbaar is.”