31 mei 2021
|
Maatschappij
Journalist: Féline van der Linde
De hoeveelheid grondwater van tien of twintig jaar geleden is ongeveer hetzelfde als dat vandaag de dag is. Toch, als er gekeken wordt naar de grondwaterstand is deze de laatste decennia structureel gedaald. Dat komt door de intensieve ontwatering in landbouwgebieden en daarmee snelle afvoer naar de zee, en het gebruik voor drinkwater, landbouw en industrie. “Ook als we kijken naar het volume van het oppervlaktewater vormt dat geen reden tot paniek”, vertelt Marjolein Mens, expert droogte en waterverdeling bij Deltares. “Er ontstaat pas echt een probleem wanneer de klimaatverandering zich doorzet en wanneer ruimtelijke ontwikkelingen niet worden afgestemd op het bodem-watersysteem. De droogte van 2018 was voor Nederland een goede wake up call. We kunnen nog steeds op ons watersysteem vertrouwen, maar het gaat niet vanzelf en het is een groeiende kostenpost. Door de ruimtelijke ontwikkelingen in combinatie met de klimaatverandering neemt de watervraag toe en het wateraanbod af, hierdoor zullen er vaker watertekorten gaan optreden.”
Nu zijn hier een aantal oplossingen voor. “In de toekomst kan er bijvoorbeeld meer water worden vastgehouden en pompen worden geplaatst om zo het water op plaatsen te krijgen wanneer dat nodig is. Maar deze oplossingsrichting is sterk gedacht vanuit het optimaliseren van het watersysteem en is alleen geschikt voor wateraanvoergebieden. De vraag is of we dat als maatschappij willen. In gebieden waar geen water kan worden aangevoerd moet het watersysteem en het landgebruik structureel veranderen. In Nederland wordt al ongeveer dertig jaar aandacht besteed aan het feit dat het grondwaterpeil steeds lager komt te liggen en de verdroging van natuur toeneemt. Het watersysteem moet op de schop om de verdroging tegen te gaan en omdat het klimaat steeds variabeler wordt. Wanneer het in de winter veel regent en ons land het te veel aan water afvoert kan het vervolgens in de zomer te weinig water hebben. En deze disbalans wordt versterkt door de klimaatverandering.” “Het kan nu gaan regenen, maar wanneer het water gelijk afgevoerd wordt blijft de grondwaterstand laag”, vertelt Perry de Louw, expert grondwater bij Deltares.
In de praktijk is herinrichting lastig te realiseren. De Louw: “Op papier kunnen we het land natuurlijk anders inrichten, maar het zijn vooral politieke keuzes. Herinrichten kost ook een hoop tijd en geld. En naast de vraag of we dit willen speelt of we bijvoorbeeld landbouwgebieden zomaar kunnen verplaatsen. Toch is het belangrijk te kijken naar wat we nu hebben en waar we naar toe willen. Welke belevingswaarde, welke economische waarde, welk veiligheidsniveau vragen we in de toekomst. Er is in Nederland voldoende kennis voorhanden om te helpen die afweging te maken. Maar nationale besluiten zijn wel nodig.”
Belangrijk is nog steeds dat inwoners weten dat het beheren van water niet vanzelf gaat en geld kost. De Louw: “We moeten dan ook bewust met het water omgaan. Een lage prijs voor het (drink)water helpt ook niet. En het feit dat we onze tuinen sproeien met het schoonste water ter wereld namelijk drinkwater draagt niet bij aan het besef.”