Maar in de praktijk vallen de opbrengsten bij actief beleggen tegen en het kostenniveau ligt vaak al snel één procentpunt hoger dan dat van passieve fondsen, zo stelt de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Rob Bauer, hoogleraar Institutionele Beleggingen aan de Universiteit Maastricht, pleit voor indexbeleggen. “Je kunt de beurs niet systematisch en jaar op jaar verslaan. Particuliere beleggers hebben de benodigde informatie niet tijdig, de informatie waar ze op varen is dan al lang en breed in koersen verwerkt. En bijkomende kosten van actief beleggen drukken de rendementen nog verder naar beneden.”

Pensioenorganisaties kiezen vaker voor indexbeleggingen, particulieren doen dat zelden. “Omdat de aanbieders van beleggingsproducten de mogelijkheden niet aan de grote klok hangen,” aldus Bauer. “De winsten op de verkoop van indextrackers zijn voor de bank te laag. Maar als grote institutionele beleggers al beseffen dat ze de beurzen niet kunnen verslaan, waarom zou een particulier dat dan wel kunnen?”

Bauer doet al jaren onderzoek naar beleggingsopbrengsten. Actieve beleggers presteren vaak slechter dan indexbeleggers, concludeert hij. Dat komt onder meer doordat die eerste groep te veel handelt. In de praktijk is het resultaat op een goed functionerende markt echter nauwelijks positiever te beïnvloeden, hoe snel of vaak ze ook kopen of verkopen. “Bij beleggen wint de een en verliest de andere. Maar door de kosten, verliezen vaak beide partijen.”

Volgens Bauer moet je denken aan totale kosten van anderhalf tot twee procent van het belegd vermogen per jaar. Bij een vermogen van een ton over twintig jaar gaat het dus al om tienduizenden euro’s.

De hoge kosten maken een actief beheerd fonds gemiddeld 2 procentpunt minder winstgevend dan een vergelijkbare beleggingsindex, aldus de hoogleraar. Zijn conclusie: je kunt beter indextrackers van een wereldwijde index kopen.

Het principe achter indexbeleggen is eenvoudig. Het gaat om een mandje met aandelen dat wordt samengesteld door de beurzen. Zo bepaalt de Euronext-beurs hoe de AEX in elkaar zit. Als je een vol mandje met aandelen hebt, is het niet erg als er twee aandelen tegenvallen. Indexbeleggen kent volgens Bauer geen nadelen. “Behalve dan dat je in een bepaalde crisisperiode soms veel geduld moet hebben. Het gaat om een rendement van gemiddeld 6 tot 8 procent per jaar gemeten over de periode na de Tweede Wereld Oorlog.

Dat actieve beleggers vaak slechter presteren dan de markt kan Ralf op de Weegh van BeSmart Indexbeleggen beamen: “Dit komt doordat ze niet-werkende strategieën toepassen, ze proberen bijvoorbeeld de markt te timen. Wetenschappelijk is allang aangetoond dat deze methodes niet werken.” 

Hij adviseert beleggers om altijd de onderliggende aandelen van een index te bestuderen. “De Morgan Stanley Capital International (MSCI) World Index   bestaat bijvoorbeeld voor 55 procent uit Amerikaanse aandelen en bevat geen aandelen uit opkomende landen’’, geeft hij een voorbeeld.  “Hoe je een goede indexportefeuille opbouwt hangt helemaal af van je doel, beleggingshorizon, risicobereidheid en risicohouding. Ook is het verstandig om, wanneer bepaalde verhoudingen in de effectenportefeuille scheefgroeien, de portefeuille te herbalanceren.” Indexbeleggen is in zijn ogen een breed gespreide portefeuille, passend bij de (rendements)doelstelling met lage kosten en weinig transacties. 

Er zijn ook partijen die actief zijn met passieve indexfondsen. Is dat niet verkapt actief beleggen? Op de Weegh: “Zij passen ook hier de niet werkende strategieën toe. Ze switchen van de ene markt naar de andere markt of stappen soms helemaal uit. Wanneer er dan ook nog een beheervergoeding van 1,5 procent of meer gerekend wordt kun je denk ik spreken van actief beheer.”