31 jul 2025
|
Gesponsord
De race om quantumtechnologie is in volle gang. Wereldwijd werken landen aan doorbraken die de technologische verhoudingen de komende decennia kunnen bepalen. Europa, en Nederland in het bijzonder, moet nu strategisch handelen om niet afhankelijk te worden van grootmachten als China en de Verenigde Staten.
Quantumtechnologie is niet alleen een wetenschappelijke uitdaging, maar ook een geopolitiek instrument. Wie hierin in de kopgroep zit, bepaalt straks de regels van het spel. Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen hebben al een stevige positie opgebouwd. Onder andere TU Delft, TNO en QuTech hebben het fundament gelegd waaruit diverse spin-offs zijn voortgekomen. “Nederland heeft een echte pioniersrol gehad”, zegt Vincent Fokkema, managing director van Demcon high-tech systems in Delft. “Maar dat betekent niet dat we nu rustig achterover kunnen leunen. De wet van de remmende voorsprong geldt ook hier. Als anderen opschalen, kun je zomaar worden ingehaald.”
Volgens Eric Slakhorst, verantwoordelijk voor de divisie high-tech systems bij Demcon, is het belangrijk om te beseffen dat “quantum” geen eenduidig begrip is. “Het is een containerbegrip met drie hoofddomeinen: quantum computing, quantum communication en quantum sensing. Elk domein heeft zijn eigen toepassingen, uitdagingen én impact op industrie en maatschappij.”
Systeemdenken als motor voor quantuminnovatie Demcon positioneert zich als systeemintegrator binnen het sterk versnipperde quantumlandschap. Veel partijen richten zich op een specifiek onderdeel van de keten, maar Demcon brengt disciplines samen. “De kracht van Demcon zit in systeemengineering en systeemdenken”, legt Fokkema uit. “Je moet niet alleen een qubit kunnen maken, maar ook beschermen, controleren en integreren in een werkend systeem dat berekeningen uitvoert. Daar ligt onze toegevoegde waarde.”
De samenwerking binnen het quantum-ecosysteem is intensief en tegelijkertijd competitief, zegt Slakhorst. “Je werkt samen met partijen aan wie je ook levert, of die jou als concurrent zien. Dat maakt het een bijzonder spanningsveld: een niet-lineaire en onderling afhankelijke supply chain.”
Een concreet voorbeeld is het ImpaQt Project, waarin Demcon samenwerkte met andere quantumbedrijven en een geavanceerd magnetisch schild ontwikkelde voor de eerste 25-qubit systemen. Daarnaast zoekt Demcon ook de samenwerking binnen een internationaal kader, onder andere voor toepassingen op het gebied van quantumsensing. Daarbij komt veel specialistische kennis kijken, bijvoorbeeld op het gebied van cryogenica, opto-mechatronica en vacuümtechnologie.
Quantumtechnologie demonstreert hoe de overheid innovatie kan stimuleren door samenwerking tussen wetenschap en industrie te faciliteren. Daarmee is de basis gelegd. Startups komen nu rechtstreeks in contact met technologiebedrijven als Demcon. “Het bedrijfsleven is met haar snelheid en wendbaarheid het beste in staat om wetenschappelijke voortuitgang om te zetten naar concrete toepassingen.”
Maatschappelijke impact van quantum Demcon wil daarom verder gaan dan alleen dienstverlener zijn. Slakhorst zegt: “We willen ook producteigenaar zijn van kritische componenten. Niet van volledige systemen, maar van sleuteltechnologieën die essentieel zijn voor de hele keten. Denk aan modulair inzetbare onderdelen die breed toepasbaar zijn in quantumopstellingen.”
Quantumtechnologie biedt bovendien kansen om grote maatschappelijke uitdagingen aan te pakken, zoals klimaatverandering. “Met quantumtechnologie kunnen we complexe berekeningen maken die niet haalbaar zijn met traditionele computersystemen”, aldus Fokkema. Demcon ziet dit als een verlengstuk van haar missie: met technologische innovatie bijdragen aan een betere wereld. Die ambitie wordt gedragen door het team van ongeveer 800 hoogopgeleide engineers, waarvan 70% academisch geschoold is. Het bedrijf werkt aan uitdagende projecten voor klanten in binnen- en buitenland, en weet daarmee toptalent aan zich te binden. “Onze mensen ontwikkelen zich razendsnel door de diversiteit aan opdrachten”, zegt Slakhorst. “En ondanks de krapte op de arbeidsmarkt lukt het ons goed om talent aan te trekken, ook op onze locaties in Delft, Eindhoven en Enschede.”
Binnen vijf jaar eerste concrete toepassingen De komende vijf tot tien jaar worden beslissend voor de positie van Nederland in het quantumveld. “Ik denk dat het sneller gaat dan velen verwachten”, zegt Fokkema. “Binnen vijf jaar zullen we de eerste concrete toepassingen zien. Niet direct voor consumenten, maar zeker in de zakelijke markt, bijvoorbeeld in logistiek, chemie en cybersecurity.”
Slakhorst sluit zich daarbij aan: “Als je kijkt naar de grote uitdagingen van deze tijd – van veilige communicatie tot dataverwerking – dan kom je bijna automatisch uit bij quantumtechnologie. En dat betekent ook: we moeten die technologie zelf in huis hebben. Willen we als Europa onafhankelijk zijn, dan moeten we ook onze eigen quantumcomputers bouwen.”
Met de juiste investeringen, sterke samenwerkingen en focus op technologisch eigenaarschap kan Nederland zijn pionierspositie niet alleen vasthouden, maar ook verzilveren. Quantumtechnologie is geen toekomstmuziek, maar een strategische noodzaak, vinden Fokkema en Slakhorst.
“Nederland heeft een echte pioniersrol”