“Dat de waterkwaliteit in Nederland zo slecht is komt vooral door mest, bestrijdingsmiddelen en - soms bij extreme hoosbuien - rioolwater die zich in het water mengen”, vertelt Rob van Tilburg, directeur Programma’s bij Natuur en Milieu. “Het gevolg is dat de biodiversiteit in gevaar komt en waterzuivering steeds moeilijker en daarmee duurder wordt. Niet alleen mest, bestrijdingsmiddelen en rioolwater komen in het oppervlaktewater terecht. Ook nieuwkomers als plasticverontreiniging, drugs en medicijnen zorgen voor een slechte waterkwaliteit. Hierdoor moeten de drinkwaterbedrijven harder aan het werk om het water goed te kunnen zuiveren zodat wij dat kunnen drinken. En de kleinere wateren in Nederland zijn de haarvaten van onze biodiversiteit.”

Een verstoring van de biodiversiteit heeft enorme gevolgen, gaat Van Tilburg verder. “Insecten en onze voedselketen komen als gevolg daarvan in gevaar. Sinds 2019 doen we zelf onderzoek naar waterverontreiniging met hulp van burgers (vorig jaar 2500!) om watermetingen uit te voeren. Elk jaar wordt weer duidelijk dat de waterkwaliteit niet verbetert. De overheid moet dan ook echt een tandje bij gaan zetten. De landbouw zou minder gebruik moeten maken van van mest en bestrijdingsmiddelen en zou een passende afstand moeten houden van de oevers om uitspoeling naar het water te voorkomen. Niet alleen de rijksoverheid kan strenger beleid rondom mest en bestrijdingsmiddelen maken, maar ook de gemeenten kunnen hun bijdrage leveren door meer groen te planten, zorgen voor ontstening en regentonnen beschikbaar stellen voor de burgers, zodat er bij hoosbuien minder riool-overstort plaatsvindt.”

De biodiversiteit is afhankelijk van goed oppervlaktewater. “De natuur is een keten van soorten die van elkaar afhankelijk zijn. Insecten als libellen en watervogels als ijsvogels zijn allemaal afhankelijk van schoon water. Dat zorgt namelijk voor voedsel en een veilige plek voor de insecten en dieren. Ook voor de mens zijn biodiversiteit en schone wateren van levensbelang. Het is de basis van ons voedselsysteem, zorgt ervoor dat we veilig kunnen zwemmen en betaalbaar kraanwater hebben van hoge kwaliteit. Een andere belangrijke reden om zorg te dragen voor een betere waterkwaliteit is het feit dat Nederland forse boetes kan krijgen van de EU als we de waterkwaliteit doelstellingen niet halen.”

De waterverontreiniging moet dus drastisch omlaag, besluit Van Tilburg. “Gelukkig zijn er tal van oplossingen. Om vervuiling via mest en bestrijdingsmiddelen tegen te gaan moet wet- en regelgeving veel beter worden gehandhaafdNederland is een waterland, maar ook echt een landbouwland. We produceren producten voor de hele wereld, maar de verontreiniging blijft hier. Een duurzaam landbouwsysteem, waarbij minder bestrijdingsmiddelen en mest worden gebruikt en dat meer gesloten kringlopen heeft is de meest toekomstbestendige oplossing. Daarnaast moet worden voorkomen dat rioolwater bij extreme hoosbuien ongereinigd wordt geloosd in rivieren en andere wateren. De regenbuien zullen in de toekomst alleen maar intenser worden wat voor een enorme druk gaat zorgen op ons riool. Daarmee wordt ook de kans groter dat rioolwater in ons oppervlaktewater terecht komt. Minder tegels, het loskoppelen van regenpijpen van het riool en minder asfalt zorgen voor minder druk op het riool. En ook consumenten kunnen helpen, aldus Van Tilburg: “Koop bijvoorbeeld biologische producten zonder overbemesting en chemische bestrijdingsmiddelen!” En ten slotte moet er ook meer zicht komen op de kwaliteit van de kleinere wateren. Het nieuwe kabinet moet dus actie ondernemen om de kwaliteit van ons water en biodiversiteit te waarborgen.”