Of Carola Schouten, minister van Landbouw, nu een avond aanschuift bij Pauw, of je in de ochtend de opiniepagina van de Volkskrant openslaat, altijd komt de discussie terug op het gebruik van plastic verpakkingsmaterialen bij voedingsmiddelen. Chris Bruijnes zoekt bij die discussies graag de nuance. De directeur van het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) heeft vertrouwen in de toekomst. “Als we plastic niet te ingewikkeld maken en er allemaal netjes mee omgaan, is er niets aan de hand.”

Om maar eens met de opiniepagina te beginnen; daarop schreef VVD-raadslid Hugo Bellaart uit de Gooise Meren dat de inzameling van huishoudelijk plastic afval een drama is. Kort samengevat: maar 15 tot 20 procent van het plastic wordt opnieuw gebruikt, veel ingezameld plastic wordt verbrand of eindigt op afvalbergen in Azië. Hoe kijkt u naar deze kritiek?

“Het is jammer dat dit soort publicaties verschijnen, maar laat het op zijn minst een mening zijn op basis van kennis van zaken. Het is typisch een verpakkingsdebat; veel mensen staan op, houden een betoog en de toon is weer gezet. Recycling van kunststof verpakkingsafval zit nu op 50 procent en het Nederlandse huishoudelijk plastic afval wordt niet in Azië verwerkt, maar binnen Europa.”

Heeft Bellaart niet gelijk als hij stelt dat plastic nu uit te complexe, en daardoor moeilijk te recycleren materialen bestaat?

“We komen uit de situatie dat we zo min mogelijk materiaal willen gebruiken. Daarmee wordt de complexiteit van plastics wel groter. Voor voedingsmiddelen als kaas, koekjes en chips moet je barrières toevoegen. Dan heb je minder en dunner materiaal, maar bestaan de laagjes uit verschillende materialen of typen kunststoffen, waardoor het minder goed te recyclen is. Zo krijg je het deksel op de neus.”

Is er te weinig begrip voor de moeilijkheden van de verpakkingsindustrie?

“Plastic is op dit moment een hot item. Verpakkingsdiscussies gaan negen van de tien keer over plastic verpakkingen, en dan met name die in supermarkten, en dan met name die van groente en fruit. Daarvan heeft de consument het idee dat ze overbodig zijn.

Vaak kunnen we echter niet zonder. Denk aan de bekende folie over de komkommer of paprika. Deze folie kan er af, als de consument de komkommer snel opeet en de komkommer dichtbij huis is verbouwd. Maar de hele supply chain van dit soort producten is vaak zo lang dat verpakkingen nodig zijn om te zorgen dat ze niet bederven. Dat snapt men onvoldoende.”

Kan het bedrijfsleven niets meer doen om te zorgen dat de plastics beter te recyclen zijn? 

“Verpakkingen zijn niet het competitieve element in een product. De waarde van een verpakking is meestal niet dominant ten opzichte van de inhoud. Maar de laatste jaren is zeker bij grote bedrijven wel het besef ontstaan dat ze een bijdrage moeten leveren aan de circulaire economie.  Daarmee komt er meer aandacht voor verpakkingen. Ook omdat de consument dat van ze vraagt en de verpakking ons de spiegel van niet-circulair voorhoudt.”

Dat heeft mede geleid tot het Plastic Pact NL, waarin overheid en bedrijfsleven beloven het gebruik van plastic te verminderen en te zorgen voor goed herbruikbaar plastic. Wat zal het effect daarvan zijn?

“100 procent recyclebaarheid is een utopie. Maar ik zie dat fabrikanten wel druk doende zijn om meer herbuikbare monomaterialen toe te passen. Dan zal het recyclingpercentage fors omhoog gaan. We zullen niet van plastic loskomen. Maar goed ook, want het is in veel opzichten een milieuvriendelijk en nuttig materiaal.”

Ziet u ook bij bedrijven zelf vernieuwende ontwikkelingen? 

“Er zijn bedrijven die nieuwe producten op de markt brengen; shampoo in hogere concentraten bijvoorbeeld, die thuis met water kunnen worden aangelengd in een eenmalig aangeschafte fles. Ook de e-commerce biedt nieuwe kansen. Deze manier van bezorgen, ook bij voeding, biedt bij uitstek de mogelijkheid tot de uitwisseling en daarmee herbruikbaarheid van verpakkingen. Het is als de melkman in een nieuw jasje.”