Eco-friendly. Als het om autobanden gaat, kom je al snel uit bij energiezuinig. Want het profiel en met name het materiaal waaruit het loopvlak van de band is opgebouwd, maakt nogal wat uit voor het brandstofverbruik en daarmee voor de CO2-uitstoot.

De Europese Commissie heeft een label ingevoerd voor energiezuinige banden dat niet alleen het brandstofverbruik van een band inzichtelijk maakt, maar ook de grip op het wegdek en het geluid.

Volgens Anke Blume hangen deze factoren nauw samen. Blume is professor aan de Faculty of Engineering Technology van de University of Twente. Een betere band verbetert immers het rijcomfort en de grip op met name een nat wegdek.

Vooral de polymeren die het loopvlak vormen zijn in dat geval van belang, benadrukt Blume. Ze wijst vooral op de bestanddelen carbon black, een industrieel roetproduct dat de slijtvastheid en levensduur van de band bepaalt, en minerale oliën.

Deze oliën waren onlangs nog bron van nieuws als kankerverwekkend component in de korrels op kunstgrasvelden, die zijn gemaakt van vermalen autobanden.

Bij de nieuwste generatie banden zijn deze vervuilende en kankerverwekkende stoffen vervangen door silica. Alle nieuwe winterbanden van bekende merken bevatten deze onschuldige stoffen en hebben bovendien een 30 procent lagere rolweerstand. Banden dus waarbij de auto minder brandstof verbruikt, maar ook banden die bij de productie minder vervuilend zijn.

Carbon black wordt geproduceerd uit ruwe olie. Om minder afhankelijk te zijn van de afnemende oliereserves biedt silica dus een groot voordeel. Dit wordt immers geproduceerd uit soda, zand en zwavelzuur. Het is onschadelijk, slijtvast en bespaart nog eens 3 tot 5 procent brandstof. “Als je een vrachtwagenbedrijf hebt met een behoorlijke vloot merk je dat echt wel aan de uitgaven”, garandeert de professor.

En uiteraard is het milieu er bij gebaat, waardoor een dergelijke band weer een paar punten stijgt op het Europese bandenlabel. Het milieuvoordeel zit hem niet alleen in het energieverbruik van auto’s of vrachtverkeer, maar ook in de productie van autobanden. Want ook daar valt veel winst te behalen.

Blume praat over biologische autobanden, gefabriceerd uit latex afkomstig van rubberplantages, silica en natuurlijke oliën als palm- of sojaolie. “De discussie gaat dan over plantages voor bandenproductie met voedselproductie en natuur. We moeten ons wel bewust zijn van de arbeidsomstandigheden op die plantages en de relatie met de omgeving.” Voor de kwaliteit van de banden is deze ontwikkeling echter zeer gunstig. De banden zijn veel duurzamer en stoten veel minder CO2 uit. Niet alleen carbon black, maar ook de nog gevaarlijkere PAK’s verdwijnen dan uit de banden en daarmee van de sportvelden. 

Banden worden veiliger, zuiniger, milieuvriendelijker zowel in gebruik als in productie. De volgende stap is het recyclen van oude autobanden naar nieuwe. Dat vermindert de hoeveelheid oorspronkelijke grondstoffen enorm en daarmee de aanslag op het milieu en het grondgebruik. “Na het verwijderen van het stalen karkas kan de band in zijn geheel tot poeder worden vermalen. En dit zou je opnieuw kunnen gebruiken.”

Een techniek die nog volledig moet worden ontwikkeld. De polymeren dienen uit lange molecuulketens te bestaan. Deze ketens worden met zwavel aan elkaar verbonden. Dit proces heet vulkanisatie.

Wil je het rubber hergebruiken, dan dien je eerst te devulkaniseren, zodat de molecuulketens opnieuw gebruikt kunnen worden. “Een klein Nederlands bedrijf is dit proces aan het ontwikkelen”, weet Blume. Maar het kan nog wel een paar jaar duren voordat dit proces volledig is uitontwikkeld.