Nederland beschikt over een unieke combinatie van technologische kennis, infrastructuur en havenfaciliteiten om een hoofdrol te spelen in de mondiale strijd tegen CO₂-uitstoot. Om deze sterke uitgangspositie te behouden, is een actieve overheid en daadkracht noodzakelijk. Terwijl innovatieve oplossingen voor carbon capture klaar zijn voor grootschalige toepassing, duren vergunningsprocedures snel al een paar jaar – een eeuwigheid in een wereld waar Amerika en Azië veel sneller handelen.

De klimaatuitdaging is immens, vooral in sectoren waar verduurzaming complex is. De industrie kampt niet alleen met strenge regels rondom stikstofuitstoot, maar ook met overbelaste elektriciteitsnetwerken die uitbreiding bemoeilijken. Ondertussen tikt de klok door en worden klimaatdoelen steeds moeilijker haalbaar, terwijl Nederland zijn concurrentiepositie ziet verzwakken.

Tablet als oplossing voor de staalindustrie De staalindustrie is een van de grootste uitdagingen, met een wereldwijde bijdrage van 7% aan moeilijk te reduceren uitstoot. Grofweg wordt tijdens de productie van een ton staal twee ton CO₂ uitgestoten. Een gemiddeld staalbedrijf produceert jaarlijks ongeveer twee miljoen ton staal.

TNO heeft de zogenaamde SEWGS-technologie (Sorption Enhanced Water Gas Shift) ontwikkeld. Kisuma ontwikkelde samen met TNO een component dat cruciaal is voor de werking van de technologie. Philip Mulders, head of carbon capture Kisuma, vertelt: “Wij leveren een speciaal sorbent, in feite een soort tablet, die synthetisch gas in een SEWGS installatie kan splitsen in waterstof en CO₂. Dit is essentieel om daadwerkelijk CO₂ te kunnen afvangen.”

Het onderscheidende aan deze technologie is dat het een pre-combustion methode betreft. De CO₂ wordt dus al vóór de volledige verbranding afgevangen, in tegenstelling tot de gangbaardere post-combustion technieken. “Bottom line: dit is goedkoper en beter”, legt Mulders uit. “Je kunt er meer en zuiverder CO₂ mee afvangen tegen lagere kosten dan bijvoorbeeld op amines gebaseerde technieken.”

**Substantiële bijdrage aan klimaatdoelen is mogelijk ** Het potentieel is enorm. Bij grootschalige toepassing in één staalfabriek zou de technologie een miljoen ton CO₂ per jaar kunnen afvangen – een substantiële bijdrage aan de klimaatdoelen. De afgevangen CO₂ kan opgeslagen worden onder de Noordzee of, in lijn met circulaire principes, worden hergebruikt voor nieuwe producten zoals methanol, ammonia of ureum voor kunstmestproductie.

Kisuma werkt samen in internationale consortia in Europees gesubsidieerde projecten, waarin onder andere universiteiten, staalproducenten en EPC contractors (ontwerp, inkoop en bouw aannemers) deelnemen. Deze samenwerking stelt ons in staat de technologie samen verder te ontwikkelen. De technologie is inmiddels met succes getest bij het Zweedse staalbedrijf SSAB. Kisuma hoopt binnen anderhalf jaar een commerciële overeenkomst te sluiten voor de eerste grootschalige toepassing, maar er blijven obstakels te overwinnen.

“Om aan de toekomstige vraag te kunnen voldoen, moeten we een nieuwe fabriek bouwen”, vertelt Mulders. “We komen in een kip-ei-situatie: wanneer nemen we commerciële beslissingen, wanneer krijgen we een vergunning en wanneer kunnen we leveren? Snelheid in vergunningverlening zou innovatie en verduurzaming kunnen versnellen.”

Zonder ingrijpen raakt Nederland achterop Kisuma’s uitdagingen staan niet op zichzelf. De hele chemische sector worstelt met hoge energieprijzen, netcongestie en trage procedures. Recent kondigde de overheid aan 200 miljard euro te investeren in het stroomnet, maar ook dat vergt kostbare tijd.

De urgentie wordt steeds duidelijker gevoeld binnen de industrie. Grote havenbedrijven, waaronder het Rotterdamse Havenbedrijf onder leiding van CEO Boudewijn Siemons, doen herhaaldelijk oproepen voor snellere besluitvorming. Zij zien internationale concurrenten voorbijstreven terwijl Nederland vastloopt in bureaucratie.

Kisuma laat zien dat verduurzaming wél mogelijk is. Het bedrijf realiseerde de afgelopen vijf jaar 39% minder afval, 20% minder waterverbruik, 21% minder gasverbruik en 21% CO₂-reductie. In 2035 wil het CO₂-neutraal produceren in de hele keten. Daarvoor wil Kisuma onder meer een grote elektrische boiler aanschaffen, die bij gunstige omstandigheden – bijvoorbeeld bij veel windaanbod – op elektriciteit kan produceren in plaats van op gas.

Een boost voor de verduurzaming Die ambitie kan blijvend steun van de Nederlandse overheid gebruiken.“Als ik terugkijk naar tweeënhalf jaar geleden, zie ik wel dat er veel meer tractie is voor CO₂-afvang en hergebruik”, zegt Mulders. “Maar we lopen het risico de boot te missen als we niet versnellen.”

Voor het bedrijf betekent dit concreet dat zij hopen binnen vijf jaar een nieuwe fabriek in Veendam te kunnen bouwen. Van daaruit kunnen dan de eerste commerciële toepassingen van hun revolutionaire CO₂-afvangende tabletten wereldwijd worden uitgerold. “Dit zou niet alleen een boost geven aan de verduurzaming van de industrie, maar ook aan de Nederlandse kenniseconomie en exportpositie”, aldus Mulders.