Eind jaren 60 zette Amerika als eerste land een man op de maan. Dat kon omdat burgerkracht, innovatiekracht, kennis en expertise, publiek en privaat en vanuit verschillende perspectieven werd gebundeld. Elke Amerikaan had het idee bij te dragen aan het grote doel, aldus de overlevering. Als dat al in de jaren 60 in Amerika kon, dan kunnen wij dat nu ook. Zeker met de innovatieve mentaliteit die Nederland kenmerkt. Samen zijn wij als land slimmer en tot grote prestaties in staat. Onze eigen waterwerken zijn daar een voorbeeld van. 

Deze bundeling van krachten, optimisme en verbeeldingsvermogen is nu heel hard nodig om een antwoord te bieden op de grote transities (om het geen crises te noemen) waar we nu voor staan. Als we inzoomen op de zorg dan is voor mij de grote transitievraag: hoe versterken we de burger, zodat deze vitaler wordt en hoe ontlasten we tegelijk daarmee de zorg? Een sterke burger heeft kwaliteit van leven en functioneren én kan positief bijdragen aan de samenleving. We hebben immers iedereen nodig. Bijkomend effect is dat dit de zorg ontlast, waardoor deze beschikbaar blijft voor urgente en complexe zorg, voor hen die het echt nodig hebben.

Het versterken van de burger heeft te maken met het hebben van een goede plek om te wonen, onderdeel zijn van een netwerk, een nuttige invulling van de dag, die bijdraagt aan zingeving. En toegang hebben tot voorzieningen die dit ondersteunen. Een onderdeel daarvan is de zorg; dat is dus niet de kern, wel een onderdeel van het geheel. ‘Meedoen en ertoe doen’, zoals Health
Holland de hefboom naar meer gezondheid benoemt. Zorg op maat hoort daarbij. Niet alleen in ondersteunende zin via een professional of met thuistechnologie, zoals de wolk-heupairbag of slimme sensoren. Ook op het gebied van gepersonaliseerde medicatie, zelfmeting van vitale functies met een slimme pleister en de eigen telefoon. Het bundelen van data tot bruikbare informatie kan zelf de beweging in gang zetten naar het voorspellen van de zorgvraag, naar het versnellen van het leveren van goede zorg, tot het voorkomen van de zorgvraag.

De burger komt door toevoeging van digitale ondersteuning steeds meer in positie om regie te voeren over zijn gewenste kwaliteit van leven en manier van zorgverlening. Niet een zorgorganisatie, maar de patiënt in een netwerk van formele en informele zorg wordt bepalend. Dit vraagt wel om het uiterst serieus nemen van mensen als expert van hun eigen leven. Stimuleer burgerkracht. 

Om daar te komen is nu meer dan ooit een aanpak met vereende krachten nodig. Er is inmiddels een bloemlezing aan akkoorden: integraal zorgakkoord, gezond-en-actief-leven-akkoord, woonzorgakkoord, en we hadden al een preventieakkoord. Deze akkoorden bieden ruimte (mede door transitiemiddelen) om de zorg anders te organiseren. Dat kunnen we zeker, maar het gaat niet vanzelf. Het vraagt van ons om collectieve slimheid te organiseren. Om verschillende perspectieven, om kennis en kunde te bundelen en om iedereen uit te nodigen een onderdeel van de verandering te zijn. Verbinden van sociale en technologische innovatie. Met leiderschap en lef. Voor het mooie doel: een sterke burger in een vitale en innovatieve samenleving!

Lea Bouwmeester,

Voorzitter redacatieraad ICT & Health