En dat terwijl er juist een hoop mooie kansen liggen in de maritieme sector, aldus Rob Verkerk, voorzitter van de stichting Nederland Maritiem Land. “De sector is veelzijdig en groots. Als je wil kun je binnen de maritieme sector een leven lang werken, ook na een carrière-switch.” Met ruim 21.000 bedrijven die werkgelegenheid bieden aan zo’n 277.000 mensen, realiseert het maritieme cluster een totale toegevoegde waarde van 26,1 miljard euro. Dat is 3,4% van ons BBP. In die sector is een hoop ruimte voor vernieuwing en innovatie.

Voor welke uitdagingen staat de maritieme sector anno 2020? 

“Als maritiem cluster werken we op alle fronten hard mee aan de energietransitie, naar verdere verduurzaming. Niet alleen door de bouw en het onderhoud van offshore windmolenparken, drijvende zonnepanelen en andere alternatieve energiebronnen. Maar ook door met steeds slimmere, schonere en veiligere schepen te werken. 90% van onze import komt immers over zee en twee derde van onze export verlaat ons land via de waterwegen.”

“Ook aan wal wordt gewerkt aan de energietransitie. In de Rotterdamse haven wordt op dit moment bijvoorbeeld een proef gedaan met walstroom voor zeeschepen. Door walstroom te gebruiken in plaats van dieselgeneratoren, voor de elektriciteit aan boord, is er minder luchtverontreiniging en geluidsoverlast.”

“Tegelijkertijd moeten we zorgen dat de fossiele brandstoffen, die nog steeds nodig zijn, op een goede en veilige manier worden gewonnen. Olie en gas blijven vooralsnog noodzakelijk om onze economie draaiende te houden. Nederland is een grote toeleverancier voor de internationale offshore energiemarkt en belangrijk voor een groot deel van onze export en dus ook voor onze inkomsten.”

Welke ontwikkelingen spelen er nu in de maritieme sector?  

“Door internationaal voorop te lopen in oplossingen voor de verduurzaming willen we ambitie tonen en ons concurrentievermogen vergroten. Het is niet voldoende om alleen volgend te zijn in wet- en regelgeving. We zijn trots op onze innovatiekracht en zetten die in om de concurrentie voor te blijven en de energietransitie te versnellen.”

“Een goed voorbeeld hiervan is de Maritieme Green Deal die afgelopen zomer tot stand is gekomen. Natuurlijk vereist dat internationaal wel een gelijk speelveld en moet de businesscase uiteindelijk winstgevend zijn. Maar door product- en procesinnovatie, in combinatie met incentives vanuit de overheid en hulp van de financiële dienstverleners, biedt de energietransitie in mijn optiek absoluut kansen. ‘Schoner, slimmer en veiliger varen en een duurzaam gebruik van de zee’, dát is ons nieuwe handelsmerk. Zo is het dichtbij huis op de Noordzee bijvoorbeeld steeds drukker, met de vele schepen, windmolens en offshore locaties. Veilig, schoon en slim werken is dus onze topprioriteit.” 

Wat maakt juist deze branche nou zo interessant?

“De maritieme sector is groot, veelzijdig en van vitaal belang. Denk bijvoorbeeld aan ons voedsel, dat steeds vaker uit de zee komt. Het kweken of vangen van vis, zeewier en schaaldieren. En het winnen van grondstoffen door bijvoorbeeld deep sea mining. Of denk aan de winning van (groene) energie op zee, waar we net al over spraken. En bijvoorbeeld het gebruik van de zeebodem voor intercontinentale communicatie (internetkabels). En het behoud van het gebruik van de vrije zee voor de bescherming van Europa en de Nederlandse belangen wereldwijd.”

“Het is ook een eeuwenoude sector, die oorspronkelijk bestond uit vele familiebedrijven. Je ziet nu dat iedereen zich goed voorbereid op de toekomst en openstaat voor vernieuwing. Op het vlak van innovatie lopen wij voorop. Het ondernemerschap van vele start-ups/scale-ups en innovatieve samenwerkingsverbanden zorgt dat we steeds grotere stappen zetten. Zo is bijvoorbeeld het registratieproces van schepen die onder Nederlandse vlag willen varen, gemoderniseerd en vereenvoudigd.”

Waar moeten we in Nederland het hardst aan werken?

“De Nederlandse maritieme sector zal waakzaam moeten zijn voor de handelsrelatie met de Chinese maritieme industrie. Daartoe moet de sector de contacten en de communicatie verbeteren, niet alleen met China maar ook met andere - maritiem georiënteerde - Europese landen. Nauwe samenwerking in Europees verband is essentieel om de wereldwijde concurrentie voor te blijven en geen speelbal te worden tussen de Verenigde Staten en China. Onze eigen koers bepalen, op zoek naar meer evenwicht en wederkerigheid in de handelsrelatie met China. De samenwerking binnen de Nederlandse maritieme sector en de EU is hierbij cruciaal evenals een betrouwbare overheid die zich internationaal hard maakt voor een level playing field met concurrerende landen. Een overheid die ook optreedt als launching customer om op die manier innovaties aan te jagen en exportkansen te creëren. Op verschillende dossiers zie ik echter dat de overheid zich terughoudend opstelt, zoals bij het onderhoud van cruiseschepen en het aanbesteden van onderzeeboten en duurzame ondersteuningsschepen voor Defensie. Door qua uitleg van regelgeving ‘roomser dan de paus te zijn’ en qua aanbestedingen ‘penny wise, pound foolish’ missen we kansen en geven we die weg aan de concurrentie.”


Is het moeilijk om aan personeel te komen in de sector?

“Maritieme bedrijven kampen met een tekort aan onder andere technisch geschoolde medewerkers. Daarin is de maritieme sector niet uniek; vrijwel iedere bedrijfstak in Europa zit te springen om technisch geschoolde medewerkers en ICT-specialisten. Maar ook om projectmanagers voor onze uitdagende en complexe projecten, om commerciële talenten en om slimme denkers die ons uitdagen om buiten de bestaande kaders te treden. En we weten allemaal dat behoud van goed personeel en voldoende instroom van nieuw talent hard nodig is. Bijvoorbeeld om de energietransitie op tijd te realiseren.”

Waarom is het zo’n uitdaging voor de sector? 

“Onbekend maakt onbemind. We zien dat maritieme collega’s vaak via vrienden of familie in de sector terecht zijn gekomen. Vooral het gros van de jongeren heeft geen helder beeld van wat wij doen en wat onze impact is op de maatschappij. Daarmee is de kans dat zij uiteindelijk kiezen voor een baan aan boord van een schip, in de haven, op een werf of bij een maritieme toeleverancier zeer klein. Dat probleem pakken we als collectief aan, dan vergroten wij ons bereik, onze zichtbaarheid en impact.” 

Waarom zouden jongeren de sector toch moeten overwegen?

“De sector is veelzijdig en groots. Als je wil kun je binnen de maritieme sector een leven lang werken, ook na een carrière-switch. Want als je eenmaal gekozen hebt voor deze bijzondere sector kun je bij verschillende onderdelen terecht en dat vind ik er ook zo mooi aan. Je werkt samen aan de meest uitdagende technische projecten en elke dag is anders. We zijn op zoek naar mensen die het verschil willen maken. Iedereen in de maritieme sector is trots op wat hij of zij doet. Het is namelijk waardevol werk dat aansluit bij diverse maatschappelijke thema’s. Hoe gaaf zou het bijvoorbeeld zijn als je kunt zeggen, ik heb een energieneutraal, autonoom varend schip gebouwd? Na een paar jaar kun je namelijk jouw project al voorbij zien varen. Dan sta je dus bij de doop van het schip wat je samen met je collega’s gemaakt hebt, hoe mooi is dat?”