Een gamechanger voor de wereldeconomie. Dat is de oorlog in Oekraïne volgens Willem Middelkoop, oprichter en CEO van het Commodity Discovery Fund. Volgens de voormalig beurscommentator bij RTL Z en auteur van diverse boeken over de economie en financiële markten hebben we na corona nu direct een tweede crisis te pakken en eigenlijk versterken die twee elkaar. “Heel veel van waar Poetin nu de schuld van krijgt, was allang aan het gebeuren de afgelopen jaren. En dan heb ik het ten eerste, omdat het echt de 800-pound gorilla in the room is, over de inflatie. Een tweede probleem dat door de twee crises heel erg duidelijk wordt, zijn de tekorten aan grondstoffen.” En dit is niet de eerste keer dat Middelkoop dit zegt. Hij vertelt de wereld al jaren dat dit zou gaan spelen, alleen: nu lijken zijn voorspellingen waarheid te worden. “Voor mij als grondstofbelegger is er sprake van een perfect storm, want ik heb voorgesorteerd op deze problematiek door flink in te zetten op grondstoffen. Sinds de oorlog is de waarde van ons fonds met twintig procent gestegen, terwijl de NASDAQ twintig procent lager staat. Voor de wereld is het een perfect nightmare.”

 
Beschrijf die perfect nightmare eens.

“Meer dan veertig procent van het palladium komt uit Rusland, meer dan vijftien procent van het hoogwaardige nikkel, dat we nodig hebben voor de batterijen, negen procent va het goud komt uit Rusland… Daarnaast heeft China in andere landen voorgesorteerd op het winnen van edelmetalen. Dus als je, zoals nu gebeurt, Rusland afsluit, dan hebben we wel een probleem. De wereld is wakker geschud. Nu snapt men dat als er verstoringen in deze markten zijn, dat dit enorme gevolgen heeft voor de prijsontwikkelingen. Wat ik de wereld al tien jaar probeer te vertellen, wordt nu in één klap duidelijk door de oorlog. En je kan precies uittekenen wat er gaat gebeuren, kijk maar naar de geschiedenis. Als je op dit punt bent aangekomen, dan kunnen overheden voor hun gevoel niets anders doen dan mensen helpen en dat betekent: geld uitgeven. Waardoor de spiraal gevoed wordt, prijzen omhoog blijven gaan en je in een hyperinflatie terecht dreigt te komen. De situatie is op dit moment extreem zorgelijk, er moet iets gebeuren.”

 
Zijn we aan het einde gekomen van een economie gebaseerd op oneindige groei? 

“We zitten in een ongedekt geldsysteem waarin we met rente werken, waardoor je wel zal moeten blijven groeien. Zodra dat niet gebeurt, kom je in een financiële crisis. We hebben geprobeerd het kredietkaartenhuis met hele lage rentes in de hand te houden, maar we komen nu eigenlijk aan het eind van die lange weg die sinds begin jaren ’70 bewandelen. De grote vraag is hoe je uit dit systeem naar een ander systeem kan overstappen zonder de wereld te laten crashen.” 

Je hebt het vaak over de Big Reset: het maar geld blijven pompen in de economie zorgt eigenlijk voor een bubbel. Wanneer en hoe gaat die bubbel uiteenspatten?

“Daar zijn we nu getuige van. We hebben sinds 1971 een relatief grote geldcreatie gezien, onder het mom ‘ greed is good’. Dat ging samen met een dalende rente, die weer zorgde voor een stijgende aandelen-, obligatie- en huizenmarkt. We komen dus uit veertig jaar ‘goede tijden’, waar ondanks de geldcreatie genoeg deflatoire krachten waren, zoals goedkope arbeid in Azië, waardoor we in slaap zijn gesust. Wat we nu zien, getriggerd door de enorme geldgroei tijdens de bankencrisis en nu de coronacrisis waar nog eens drie keer meer geld is gecreëerd dan tijdens de bankencrisis, is dat de deflatoire krachten niet sterk genoeg meer zijn, en we in een loon-prijsspiraal zijn beland. We zitten nu in een fase dat mensen geld niet meer vertrouwen en vluchten in ‘all the government can’t print’. Dit is heel zorgelijk voor het systeem, dit kan gaan leiden tot grote aanpassingen in het financiële systeem, inclusief de rol die de dollar heeft als wereldreservemunt. De gevolgen daarvan zie je ook op politiek vlak: de leider van Saudi-Arabië heeft tijdens deze crisis wel met Rusland en China gebeld, niet met Amerika. Vanuit een Westerse blik is dat extreem zorgelijk, de polarisatie van een Oosters blok gesteund door het Midden-Oosten tegenover het Westen is heel gevaarlijk.” 

 
En wat gaat er dan gebeuren, gaat alles kapot?

“Nee, dat is de populaire gedachte van een big reset, heel binair, de pinautomaat werkt of werk niet. De beurs crasht of crasht niet. Maar als je het hebt over monetaire resets, dan zie je dat die zich veel georganiseerder zijn. Je kan grote monetaire resets hebben zonder een beurscrash. Wat er kan gebeuren? Stel dat Rusland, China en het Midden-Oosten een gezamenlijke munt uitbrengen? Of dat ze zeggen: voortaan moet olie in goud betaald worden en niet in dollars? Dat zou een enorme schok zijn voor het financiële systeem. Mijn meest hoopvolle scenario bij een big reset is dat iedereen die ertoe doet vanuit de hele wereld bij elkaar komt in een grote vergaderingen dat ze het gezamenlijk eens worden over een oplossing. Maar als een deel van de wereld dat doet, zonder mondiale instemming, dan kan dat schokken geven die zeer gevaarlijk kunnen zijn voor de wereldeconomie. We zullen dan in een diepe economische crisis terechtkomen.”

 
Ben je daar bang voor?

“Het is spannend, maar gelukkig weten centrale bankiers dit ook, dus ik heb goede hoop dat ze samen tot die oplossing komen. En let wel: China heeft ook geen baat bij een crisis, en China heeft Rusland tot op zekere hoogte onder controle. Dus uiteindelijk gaan we hopelijk toch weer om de tafel zitten, maar dat moet wel echt snel gebeuren. Het punt dat het echt totaal mis gaat, komt nu wel gevaarlijk dichtbij. Zelf het IMF heeft daarnaar gehint met een pagina op hun website genaamd ‘A new Bretton Woods Moment’ (Een monetair akkoord dat in 1944 tussen 44 landen werd gesloten en dat in Bretton Woods in de Amerikaanse staat New Hampshire getekend werd. Het systeem van Bretton Woods voorzag in de invoering van een stelsel van vaste wisselkoersen met een goud gedekte dollar als anker, red.). Dat wijst er ook op dat er echt iets staat te gebeuren.” 

Tot slot: adviseer je mensen in deze tijden nog steeds te investeren volgens de ‘Wet van Willem’, 25% van je vermogen in vastgoed, 25% in goud of zilver, 25% in aandelen en 25% in cash/bitcoins?

“Ja, waarbij ik de cash nu wel zou verruilen voor hoofdzakelijk bitcoins. Maar verder staat deze modelportfolio al 20 jaar als een huis, en is deze nu noodzakelijker dan ooit. Waarom? Omdat je dan 75 procent van je vermogen buiten het financiële systeem hebt geparkeerd. Vastgoed, fysieke edelmetalen en bitcoin kan je heel goed buiten het systeem houden. Wat betekent dat? Dat je bij een crisis als deze, waarbij banken en beurzen kunnen sluiten, buiten schot blijft.”

Feiten

Willem Middelkoop is oprichter en voorzitter van het directieteam van het Commodity Discovery Fund en zodanig eindverantwoordelijk voor het investeringsbeleid. Als privébelegger startte hij al in 2005 met beleggingen in bedrijven die een significante (grondstof)ontdekking hebben gedaan. Middelkoop is daarnaast auteur van zeven boeken over economie en financiële markten en kreeg vooral bekend vanwege zijn boeken ‘Als de dollar valt’ en The Big Reset, dat in zeven talen is vertaald.