26 mrt 2020
|
Industrie
Journalist: Chris Bruijnes
Van recycling, naar circulariteit, naar intrinsiek duurzaam. Dat is de weg die het verpakkende bedrijfsleven, inclusief de verpakkingsindustrie, in de komende jaren heeft te gaan. Het is een uitdagende route, met hobbels en kuilen en met heel veel afslagen. Naar duurzaam ontwerpen, bijvoorbeeld, of naar hergebruik. Naar verschillende systemen om afgedankte verpakkingen in te zamelen, te sorteren en te recyclen. Of naar hernieuwbare, biobased en biodegradable materialen.
Dat het een lastig traject is, merken we bij het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) dagelijks aan de hoeveelheid vragen die bedrijven ons stellen. Want hoe halen zij straks hun duurzame doelen? Dat ze in 2025 20% minder plastic gebruiken en plastic spullen zó maken dat die altijd gerecycled kunnen worden, om het Plastic Pact NL maar even als voorbeeld te noemen. Of hoe halen ze de nieuwe Europese recycledoelstellingen voor de verschillende materiaalsoorten? Nederland presteert weliswaar heel goed in recycling, maar de lat wordt steeds hoger gelegd.
Verpakkingen hebben een dubbelleven. In de productie- en consumptiefase is de hoofdfunctie van verpakkingen om producten te beschermen en om consumenten te informeren en gebruiksgemak te bieden. In verband met de bescherming van het product – tijdens transport en opslag, maar ook tegen uitval en verspilling –zijn verpakkingen bestand tegen allerlei invloeden van buitenaf. In het tweede leven, de afvalfase, staat diezelfde bestendigheid vaak juist in de weg. Neem laminaatverpakkingen bijvoorbeeld, die uitstekend geschikt zijn om levensmiddelen te verpakken maar níet circulair zijn omdat ze in de bestaande systemen lastig te recyclen zijn.
De ontwikkelingen in duurzaam verpakken staan echter niet stil, integendeel. Van multinationals tot start-ups, zowel binnen sectoren als in ketenverband, werken producenten en importeurs aan nieuwe oplossingen op dit gebied. Soms gedreven door nieuwe regelgeving, denk aan de Europese Green Deal en de Single Use Plastics-richtlijn, maar vaker onder maatschappelijke druk of het onbehagen van mensen over plastic soep en zwerfaval. Maar laten we de belangrijkste drijfveer niet vergeten: slimme, duurzame verpakkingen besparen kosten. Er valt zelfs winst mee te maken.
Dit vraagt wel van bedrijven om verder te kijken dan de verpakking zelf en recycling. De ontwikkeling naar een recyclingeconomie is een belangrijke stap naar de circulaire economie en uiteindelijk de duurzame economie voor verpakkingen. De uitdagingen liggen bij design for recycling en bij de hogere R-en op de verduurzamingsladder, zoals reduce, reuse en rethink. Oftewel, hoe kan de behoefte van een consument vanuit een circulaire gedachte worden vervuld en welke verpakking past daarbij? Is überhaupt een verpakking nodig?
Om intrinsieke duurzaamheid te bereiken zijn innovaties van belang, niet alleen technische maar ook op systeemniveau. We zien bij het KIDV al veel nieuwe initiatieven tot samenwerking om meer rendement te verkrijgen door de kringloop te sluiten. Zowel binnen branches als binnen de gehele verpakkingsketen, van gevestigde bedrijven en start-ups, van producenten en importeurs met afvalinzamelaars, sorteerders en recyclingbedrijven. Samen naar de nieuwe circulaire economie is de enige weg.