Als je al het plastic gaat vervangen door alternatieven als bioplastic of karton kan het wellicht zijn dat je daarmee juist de CO2-uitstoot verhoogd, stelt Marco van Heugten, directeur van MultiTray. “We gaan nu eigenlijk op zoek naar alternatieven voor plastic zodat het minder uitmaakt als het materiaal in de natuur terechtkomt. Denk bijvoorbeeld aan frietbakjes die in de toekomst niet meer van plastic gemaakt mogen worden, maar enkel nog van karton. Dat is hartstikke leuk bedacht, want karton is in de eerste instantie natuurlijk een recyclebaar materiaal, maar in de praktijk werkt dat bij een frietbakje wellicht nog niet. 

Daarnaast is het recyclen van karton wellicht ook helemaal niet zo duurzaam als we denken. “Ja karton is goed te recyclen”, vertelt Van Heugten. “Maar niet oneindig, want iedere keer gaat de kwaliteit achteruit. Tel daar nog eens bij op dat het recyclen veel water en energie kost, en je hebt de milieuwinst van het gebruik van een natuurlijk materiaal al snel volledig teniet gedaan. Onderbouwing doormiddel van goede LCA’s (Life Cycle Assesment) ofwel footprint berekeningen, van cradle to cradle, zal zorgen dat we het juiste materiaal gaan inzetten voor een product. Dat kan in het ene geval karton zijn, maar in het andere geval juist plastic. Met het continu verzamelen van de juiste data (LCA), proberen wij greenwashing tegen te gaan.”

Het vervangen van plastics door alternatieven, zet volgens Van Heugten geen zoden aan de dijk. “Neem als voorbeeld het vervangen doormiddel van bioplastic, hoeveel hectare mais heb je dan wel niet nodig? En hoe staat het met deze CO2 footprint?  Kan je van dat mais niet beter voedsel maken? Laat dit dan ook nog eens lastiger en milieuonvriendelijker te recyclen zijn, in tegenstelling tot bekende plasticsoorten.”

Dat betekent niet dat deze materialen slecht zijn, stelt Van Heugten, maar wel dat we goed moeten nadenken over de plekken waar we ze inzetten. “Een kartonnen doos is gewoon een kartonnen doos, daar hoeven we echt geen plastic voor te gaan gebruiken. En bioplastic is een top alternatief voor een restaurant langs het water waar nogal eens een glas van tafel valt. Als het materiaal in het water terechtkomt, kan dat immers geen kwaad. Maar gebruik deze materialen nou waar ze daadwerkelijk beter zijn en dat geldt voor alle andere materialen ook.’’

Maar hoe zorgen we dan dat dat plastic niet in onze natuur terecht komt? Want dat is natuurlijk wel extreem vervuilend. “Handhaving”, vertelt Van Heugten. “Er wordt niet genoeg gehandhaafd en de boete op zwerfafval is nu maar 150 euro. Eigenlijk zou die veel hoger moeten zijn, want de schade die je aan het milieu aanbrengt is enorm. Als je daar de discussie over aangaat is het antwoord vaak dat vervuilers een hogere boete niet kunnen betalen, maar daar houden we bij een snelheidsovertreding toch ook geen rekening mee? Men zegt steeds maar dat we dit gezamenlijk op moeten lossen, maar feitelijk moet de industrie het dan maar zelf doen door alternatieve materialen te ontwikkelen. Dat heeft gewoon geen zin, de CO2-uitstoot wordt alleen maar hoger. Als we echt, structureel iets willen doen, dan moet de regering deze feiten onder ogen zien en echt gaan inzetten op betere handhaving. Natuurlijk is er ook bewustwording vanuit de consument nodig, maar we moeten niet nu uit emotie beslissingen nemen die eigenlijk veel slechter kunnen zijn dan wat je probeert op te lossen.”