5 jul 2024
|
Industrie
Duurzaamheid is designlogica, niet een consumentenkeuze
Vanuit een economisch perspectief wordt duurzaamheid vaak gepresenteerd als een persoonlijke voorkeur die mensen in verschillende mate hebben, en die ze het beste kunnen vervullen door als consument te kiezen in een vrije markt. Deze zienswijze is breed vertegenwoordigt in nationaal en Europees duurzaamheidsbeleid en vormt de basis voor onze opties om al dan niet te kiezen voor groene goederen, diensten, leveranciers, en beleggingen.
Individuele keuzes Belangrijk om in te zien is dat deze economische zienswijze, ondanks haar goede bedoelingen, de potentie niet heeft om marktactiviteiten structureel te verduurzamen. De reden hiervoor is dat duurzaamheid geen eigenschap is van individuele keuzes, goederen, of diensten maar een design logica die al dan niet kan worden ingezet om markten, supply chains, en de stroom van producten te organiseren.
Je kan de wereld niet groen kleuren met een rode pen
Het uitgangspunt van deze logica is dat wij als mensen verweven zijn met, en dus afhankelijk zijn van, elkaar en onze omgeving. Dit staat haaks op het liberale principe, onderliggend aan het idee van de vrije markt en de economische zienswijze op duurzaamheid, dat mensen vrij en autonoom (moeten) zijn, en dat hun beslissingen onafhankelijk (moeten) zijn. De tegenstelling tussen deze mensbeelden, afhankelijk versus autonoom, verklaart waarom de economische zienswijze niet in staat is om handelsactiviteiten te verduurzamen. Om het probleem te parafraseren: je kan de wereld niet groen kleuren met een rode pen.
Een onmogelijkheid De tekortkomingen van de economische zienswijze zijn onder andere te zien in de co-existentie van duurzame en niet-duurzame producten. De gedachte is dat de consument, op basis van hun voorkeuren, op een efficiënte en rationele manier een ‘juiste’ beslissing kan maken tussen deze alternatieven. Op termijn moet dit leiden, via een stapsgewijze verschuiving, naar een duurzame economie en maatschappij.
Dit miskent echter dat het onmogelijk is om verwevenheid in één product of prijs samen te vatten, voor dezelfde redenen dat je de maatschappij ook niet kan samenvatten in één persoon. En als je verwevenheid niet in één product kan samenvatten, dan is het ook niet mogelijk om een ‘echt’ perfect duurzaam product te maken zodat consumenten, via hun beslissingen, kunnen komen tot een echt duurzame eindbestemming.
Om duurzaamheid weer aan de horizon te laten verschijnen, moeten wij afstand nemen van het autonome individualisme van de vrije markt
Samenwerking, niet concurrentie Het tekort schieten van deze aanpak legt uit waarom wij, ondanks zichtbare stappen in de richting van duurzaamheid, uiteindelijk niet het gevoel hebben dat het zal leiden tot duurzame bedrijven, supply chains, of productstromen. Om dit probleem te overstijgen, en duurzaamheid weer aan de horizon te laten verschijnen, moeten wij afstand nemen van het autonome individualisme van de vrije markt en onze verwevenheid en afhankelijkheid inzetten als basis voor onze commerciële en andere relaties. Het is dus samenwerking, en niet concurrentie, wat ons zal leiden naar een duurzame toekomst.
Geschreven door: Dr. Constantijn van Aartsen, Maastricht University
Gesponsord
Gesponsord
© Copyright 2024 - Contentway. All rights reserved.
Built by The Frontend and 2b digitalwerk