Het waterzuiveringsproces leent zich bij uitstek voor maatschappelijke en economische bijdragen aan de samenleving. Zo is het hergebruiken van afval dat uit water wordt gezuiverd een praktijk die bijdraagt aan deze thema’s. Mark van Loosdrecht, hoogleraar aan de Technische Universiteit Delft en winnaar van de Stockholm Water Prijs in 2018, benadrukt hoe veranderingen in het waterzuiveringsproces voordelig zijn voor de maatschappij. 

De maatschappelijke en economische voordelen komen uit het hele waterzuiveringsproces, niet alleen uit het hergebruik van afval: “De techniek voor waterzuivering is ruim honderd jaar onveranderd gebleven. Pas recent is de techniek nog eens onder de loep genomen en zijn we in staat gebleken waterzuiveringsinstallaties met 75 procent te verkleinen. De bespaarde oppervlakte door de veel kleinere installaties, bieden hectaren grond die bijvoorbeeld te gebruiken zijn voor nieuwe stadsbouw. Deze nieuwe techniek is de Nereda-techniek.” Er zijn nu veertig van dit soort installaties wereldwijd geïmplementeerd sinds 2012 en Van Loosdrecht verwacht dat dit de komende jaren nog veel meer installaties zullen worden.

Een tweede aandachtsgebied voor Van Loosdrecht in het waterzuiveringsproces is het hergebruik van afvalwater. Zo kan er, met subsidie van de overheid, biogas geproduceerd worden van het afval uit waterzuivering: “Biogas is een van de producten die we kunnen produceren uit afvalwater en slibgisting, maar het is niet optimaal. Omdat biogas uiteindelijk verbrand wordt, is het slechts één keer mogelijk het afval in te zetten voor biogas. Veel duurzamer is het als we het afval meerdere keren kunnen hergebruiken. We willen dus liever dat organisch materiaal ook organisch materiaal blijft.” 

Van Loosdrecht zet dus bijvoorbeeld in op het ontwikkelen van bioplastic uit afvalwater, een project waar het initiatief van de waterschappen (Phario) de prijs ‘Water Innovator of the Year’ mee won. Zij produceren afbreekbare polyesters uit afvalwater die in kunststofproducten verwerkt kunnen worden. Maar ook Kaumera zet in op het voorkomen van verspilling en het bijdragen aan economische en maatschappelijke belangen: “Uit het slib dat bij het zuiveren van afvalwater vrij komt kunnen we een soort ‘gel’ creëren. Ook dit is weer te gebruiken voor de ontwikkeling van plasticvervangers die tot een temperatuur van 150 tot 180 graden bruikbaar zijn.” 

De recente opleving van de aandacht voor de slibgisting door aandacht voor duurzaamheid, energie en kostenbesparing is aanleiding om de kennis met betrekking tot slibgisting te analyseren en te bundelen. Slibgisting is op korte termijn een goede technologie. Ook als een groot deel van het slib wordt gebruikt voor chemicaliën, dan nog is slibgisting van het ‘overage material’ wenselijk.

Het economische voordeel drukt zich niet uit in geld, maar in besparingen en efficiëntieslagen in verschillende industrieën, zoals ook de automobiele industrie: “Met het gebruik van de materialen die we kunnen generen uit afvalwater, kunnen we het gewicht van auto’s verlagen. Die gewichtsverlaging heeft weer economische voordelen. Het doel is om uiteindelijk afvalwater zo te gebruiken dat de productie van materialen de kosten voor de reiniging compenseert.” 

Tot slot benadrukt Van Loosdrecht het belang van samenwerking in het gehele proces van waterzuivering: “Universiteiten moeten zich vooral focussen op het academisch onderzoek. Het toegepaste onderzoek, op basis van verkregen inzichten, dient door bedrijven/waterschappen te gebeuren (uiteraard in samenwerking met de universiteit). Universiteiten moeten niet de markt op en ondernemen. Voor deze stap moeten de universiteiten de samenwerking zoeken met bedrijven die hierin uitblinken. Kortom, vele handen maken licht werk. Samen werken we toe naar een circulaire economie, een belangrijke maatschappelijke bijdrage en de productie van nuttige producten.”