Met Tesla is Musk gelukt wat andere autofabrikanten al lange tijd vruchteloos probeerden: e-mobility sexy maken. Voor het voor iedereen geschikte, maar toch elegante én redelijk dure (35000 dollar, red.), nieuwe Model 3 kreeg Tesla 400.000 pre-orders. Dit is zodanig veel dat de onderneming de leveringen amper aan kan. Is Tesla dan zo geweldig? Misschien wel. En het wordt nog beter: Tesla is bezig haar eigen muziek streamingdienst te ontwikkelen, die via Internet in de auto geïntegreerd kan worden.

“Technologie verbetert zich alleen als slimme mensen als krankzinnigen werken”, verklaart de topman van Tesla, die voor komend jaar als doel heeft gesteld om het magische getal van 500.000 auto’s te verkopen. Hij gaat ervan uit dat Tesla Motors in het volgende decennium groter wordt dan Apple. “Het is de missie van Tesla om de wereldwijde overgang naar duurzame energie te versnellen.” Om het stroomverbruik bovendien te reduceren, worden in de voertuigen smart microgrids ingebouwd: een intelligente manier om het verbruik van elektrische energie te sturen. Geheel automatisch, zonder dat de bestuurder er iets van weet. Andere nieuwe automatiseringsmogelijkheden worden intensief onderzocht zoals automatisch rijden, waarbij de auto zelf bepaalt wanneer hij remt. Het moment dat een bestuurder geen bestuurder meer is, maar slechts een passagier, kan duizenden zware dan wel dodelijke kop staartongevallen voorkomen. 

Elektrische voertuigen liggen de tech-miljardair ook zo nauw aan het hart, omdat hij er van overtuigd is dat hij deze in de nabije toekomst op Mars kan laten rijden. “Vroeg of laat kan de aarde onbewoonbaar worden voor mensen”, verklaart hij zijn missie. “Daarom heb ik SpaceX opgericht: raketten, waarmee een deel van de mensheid naar Mars kan vliegen.” En waar komt de stroom vandaan op de Rode Planeet? Ook daar heeft de visionair aan gedacht. Afgelopen jaar nam hij voor 2,6 miljard dollar het groene elektriciteitsbedrijf Solar City over, dat zich bezighoudt met oplossingen voor het opslaan van zonne-energie. En dat is nog niet alles: ook het eigen batterijsysteem wordt uitgebouwd. Een Powerwall voor thuis met geïntegreerde verwarmingstechnologie, die – natuurlijk – met het internet verbonden is en ‘slim’ beheerd wordt. En als laatste aanwinst biedt Tesla Solar Roof vanaf deze zomer zonnedakpannen aan.

Elke nieuwe ‘slimme’ ontwikkeling lijkt het leven op het eerste gezicht makkelijker te maken: een streamingdienst die snel herkent wat je lievelingsmuziek is en deze zelf uitzoekt. Een auto die nooit in slaap valt of afgeleid wordt en altijd remt wanneer hij een potentieel gevaarlijke situatie herkent. ‘Slimme’ verwarming die weet welke temperatuur als aangenaam wordt ervaren en deze instelling ‘begrijpt’. De ‘slimme’ instelling wordt vooralsnog bepaald op verzoek van de gebruiker, maar de eerste tekenen van digitalisering zonder gebruikerssturing dienen zich al aan: Google stuurt suggesties voor cafés en winkels in de directe omgeving naar je smartphone, zodra je naar een nieuw gebied gaat. Facebook luistert blijkbaar mee met telefoongesprekken en stuurt aanbiedingen op basis van termen die in het telefoongesprek worden gebruikt. Nogal ‘slim’, hoe de machines van deze twee grote bedrijven ‘onafhankelijk’ opereren. En het zou nog verder kunnen gaan: het is slechts een kwestie van tijd voordat wapens ook zelfstandige beslissingen gaan nemen. “Samen met Stephen Hawking en mede-oprichter van Apple Steve Wozniak heb ik twee jaar geleden op de International Joint Conference on Artificial Intelligence al gewaarschuwd voor uit de hand lopende kunstmatige intelligentie, die met de digitale sneltrein doordendert.”

Want wat vormt voor bijvoorbeeld de computer van een zelfrijdende auto de basis voor zijn beslissingen? Herkent hij het onderscheid tussen een klein kind en een ree? Wie programmeert wat van vitaal belang is? Meerdere onderzoekers werken wereldwijd aan de ontwikkeling van cognitieve machines, en deze machines schrijven hun eigen software ononderbroken verder. En als deze machines zelf beslissen wat ze als de moeite waard om te leven beschouwen, dan kunnen deze machines het einde van de mensheid betekenen. Maar wacht: hebben we het niet over een van de knapste uitvinders van de wereld?

De non-profit organisatie OpenAI, die Elon Musk in 2015 opgericht heeft, werkt op een open source basis aan het onderzoek naar kunstmatige intelligentie. “Ons doel is digitale intelligentie te bevorderen zodat het de hele mensheid kan dienen, zonder een financieel rendement na te streven”, schrijft Musk op een Open AI-blog. Desalniettemin verdienen heel veel mensen heel veel geld met de ontwikkelingen in de digitale sector. Niemand wil meer zonder slimme ondersteuning leven, noch in productie, noch in financiën, laat staan in de geneeskunde, bouw en vervoer of de sector van kennisoverdracht. Over waar deze reis ons heen zal voeren, moeten we nu grondig nadenken en passende voorschriften en wetten formuleren.