Indien Nederland haar duurzame ambities wil behalen (70 procent van de elektriciteit moet in 2030 hernieuwbaar zijn) is er naast een heel fors bedrag ook een veranderende financieringsmix nodig. Door teruglopende bankfinanciering is meer behoefte aan riscodragende leningen of eigen vermogen voor de financiering van de energietransitie. 

De Vries is mede-oprichter en Managing Partner van StartGreen, dat momenteel een van de grootste impactfondsmanagers van Nederland is. Het financiert ruim 450 miljoen euro in duurzame projecten en ondernemingen, vanuit vijf fondsen. 

Coenraad de Vries, medeoprichter van StartGreen Capital.

Om de doelstellingen van 2030 te bereiken, heeft elke energieregio in Nederland een RES (regionale energie strategie) ontwikkeld. In de RES staat waar en op welke wijze in de regio de energie-transitie tot stand moet komen. Tel je de financieringsbehoefte uit al deze RES’en bij elkaar op, dan blijkt dat Nederland tot 2030 ongeveer 25 miljard euro aan financiering nodig heeft voor projecten in nieuwe opwek, besparing, opslag en gebruik van duurzame energie. 

“Het is veel geld, 25 miljard euro, maar het zou te financieren moeten zijn als de banken meedoen zoals ze dat voorheen altijd deden,” zegt De Vries. “Bij ontwikkeling van energieprojecten financierden banken normaal gesproken 70, tot soms zelfs 90 procent van een project. Tegenwoordig is dat veel minder, soms maar 50 procent. Dat komt doordat twee effecten samenkomen in de huidige markt: onzekerheid door de hoge inflatie, die grotendeels voortkomt uit de energiecrisis, en de versobering van de SDE-subsidie.” 

“Doorgaans financiert de bank maximaal het deel van de kosten dat gelijkstaat aan de hoeveelheid subsidie die het project gedurende de looptijd krijgt. De rest van het geld komt van andere partijen”, vervolgt De Vries. ”Door de hoge energieprijzen hebben energieprojecten potentieel goede rendementen, maar de verlaging van de subsidie zorgt ervoor dat banken die geen marktrisico kunnen of willen nemen, alsnog minder in de totale lening kunnen financieren. Minder SDE-subsidie heeft dus direct gevolgen voor duurzame projecten: sommige krijgen hun financiering niet meer rond. Het gat dat hierdoor kan ontstaan, schatten wij op 7,5 miljard euro. Dat geld moet dus ergens anders worden gevonden.” 

Het is volgens De Vries een positieve ontwikkeling dat lokaal veel goede en succesvolle initiatieven ontstaan, waarbij energiecoöperaties geld ophalen (meestal achtergestelde leningen) als aanvulling op de banklening. “Ook zien we een gezonde groei in crowdfundingprojecten, waarmee de financiering voor een regionaal energie-intiatief rondgemaakt kan worden met hulp van omwonenden en particulieren. We verwachten een forse groei aan crowdfunding en regionale energiecoöperaties, ze worden namelijk steeds professioneler.” 

Het zal echter niet genoeg zijn om 7,5 miljard euro te vinden. Daarom is het belangrijk dat ook professionele beleggers dit segment beter weten te vinden, aldus De Vries. “Het is een gemiste kans dat dit nog niet op grote schaal gebeurt. Energie-infrastructuur is namelijk een beleggerssegment waarin met beperkt risico een goed financieel rendement mogelijk is, naast de maatschappelijke bijdrage. De afgelopen tien jaar hebben we bij StartGreen zes procent rendement gerealiseerd. Het risico van financieren van de energieprojecten in achtergestelde leningen is minder groot dan vaak wordt gedacht. Dat het risico laag is, komt doordat energieprojecten een laag technisch risicio kennen, beperkte kosten hebben en voorspelbare inkomsten, doordat er altijd vraag is naar energie en door de gegarandeerde SDE-subsidie.” 

Om in deze financieringsbehoefte te voorzien, is StartGreen nu een zesde fonds aan het inrichten, vertelt De Vries. “Dit fonds richt zich geheel op de financiering van regionale energieprojecten in Nederland, met achtergestelde leningen als aanvulling op bankfinanciering, maar zal natuurlijk niet alles oplossen. Het zou dus goed zijn als er meer intiatieven komen. Daar kan de overheid bij helpen, bijvoorbeeld door energie-coöperaties en lokale financiering te bevorderen, wat ook goed is voor het draagvlak. Verder zou het goed zijn om de SDE-subsidie te verhogen en consistent te houden. De private sector, zoals pensioenfondsen en verzekeraars, kan ook een waardevolle bijdrage leveren. Met andere woorden: we moeten collectief de schouders eronder zetten.” 

“Geduld, in combinatie met een goed uitgebalanceerd beleggings-proces, wordt vaak rijkelijk beloond” 
“Dit jaar hebben we gemerkt dat mensen huiverig zijn in aandelen te stappen door de turbulente economische tijden. Deze periode wordt door velen als bedreigend ervaren en dat is in zekere zin begrijpelijk. Toch is het zonde als dit gevoel al te zeer gaat overheersen en ook onnodig”, vertelt Simon van Veen, oprichter en fonds manager van Sustainable Dividens. De huidige economische omstandigheden brengen namelijk ook kansen met zich mee.

Met alle berichten over inflatie, afkalvende koopkracht en recessie die ons om de oren vliegen, is het te verklaren dat niet iedereen het een logisch moment vindt om in aandelen te investeren. “Maar de economie is nu eenmaal altijd in beweging en dat gaat regelmatig gepaard met onrust. De winnaars zijn in staat zich het beste aan te passen en de verliezers vallen af. Dat is in de transitie naar een duurzame economie niet anders.” 

Als belegger moet je daar niet bang voor zijn, maar het juist omarmen en zorgen dat je bij de winnaars hoort, gaat van Veen verder. “Door bedachtzaam te kiezen waar je in investeert en het de tijd te geven om te renderen, heb je daar zelf veel invloed op. 

“Onze’ bedrijven deden het in 2022 eigenlijk uitstekend. Ze bleken gemiddeld genomen in staat om hun winst met ruim 15 procent en hun dividend met meer dan 20 procent te doen groeien. Het blijkt dat ze hun prijzen kunnen laten meebewegen met de inflatie, zonder daar zelf klappen voor te vangen. Dat komt door hun innovatieve producten met stevige verdienmodellen. Het zijn bedrijven die goed worden geleid door betrokken management en die een vooraanstaande rol spelen in de verduurzaming van onze samenleving. Dit alles gaat hand in hand met een goed rendement en dat is waar onze klanten voor kiezen.” 

Doordat de koersen dit jaar zo’n 15 procent omlaaggingen is onze portefeuille nu zo’n 30 procent goedkoper gewaardeerd dan een jaar geleden. Het potentieel op de lange termijn is dus groot. Geduld, in combinatie met een goed uitgebalanceerd beleggingsproces, wordt vaak rijkelijk beloond. Je door turbulente tijden ervan laten weerhouden te beginnen met beleggen, is een gemiste kans.