Met onze smartphone sturen we elke dag tientallen appjes, volgen we de kortste route naar de plaats van bestemming en luisteren we uren naar vrijwel alle beschikbare muziek. “Dat is allemaal digitale technologie”, zegt Lotte de Bruijn, directeur van Nederland ICT. “Zo onbekend zijn we er dus niet mee, maar we herkennen het niet als zodanig. Het zijn slechts gemakken waar we dagelijks van genieten.”

Maar als de technologie meer de diepte in gaat, wanneer kennis nodig is om als land of bedrijfsleven op digitale ontwikkelingen in te spelen, gaat het mis. Daarom is digitaal leiderschap nodig, om het Nederlandse bedrijfsleven weer voorop te laten lopen in de wereld van IT. Dat blijft echter nog te vaak achterwege, constateert ze. “Waarom voel ik wel de urgentie om te veranderen en anderen niet?” 

Ze durft de vraag waarom de digitale transitie binnen bedrijven achterblijft wel te beantwoorden. “In de basis houden mensen niet van verandering. Onbekend maakt onbemind. Ook de snelheid waarmee deze verandering gaat is heel anders dan we gewend zijn. Het verandervermogen zal omhoog moeten. Flexibiliteit en verandervermogen horen ook bij de digitale vaardigheden.”

Door het gebrek aan kennis, maakt men ook verkeerde aannames. “Een overgroot deel van de organisaties ziet digitalisering als iets operationeels, niet als iets dat strategisch en tactisch geborgd moet worden. Operationeel staat alles dat bij de systeembeheerder wordt neergelegd. Doet mijn laptop het, kan ik inloggen?”

“Bij bedrijven waar IT onderdeel is van de strategie, zie je het verandervermogen heel goed”, vervolgt De Bruijn. “Een voorbeeld daarvan is het Havenbedrijf Rotterdam. Die berekent op basis van een algoritme wanneer het beste moment is om een schip binnen te laten in de haven – beter dan een mens ooit kan. Dat is een organisatie bij wie digitalisering tot in de haarvaten is doorgedrongen.”

En bedrijven kampen met een enorm tekort aan goed IT-personeel. “Er is geen sector die een groter tekort heeft aan mensen dan de IT-sector. Of het nu gaat om de industrie, zorg, mobiliteit, overheid; het is extreem. En dus wijken ze uit naar off shoring of kennismigranten.”

De impact daarvan is groter dan velen denken, waarschuwt ze. “Bedrijven komen naar Nederland vanwege het goede vestigingsklimaat. Maar het vestigingsklimaat staat ook voor kennis! Als grote platforms ergens anders naartoe gaan als ze niet meer de juiste mensen kunnen vinden, is de economische en maatschappelijk impact heel groot.”

De Bruijn vreest dat Nederland met de huidige aanpak niet snel het tij zal weten te keren. “Ik denk dat we als sector de taak hebben de toepassingen van digitalisering beter over te brengen”, zegt ze. “Aan de andere kant verwacht ik wat van de politiek. Onze minister-president zou digitalisering moeten omarmen als een hoofdpijndossier, omdat het de oplossing biedt voor vele maatschappelijke problemen waar we tegenaan lopen.”

Wat haar betreft begint de oplossing in het onderwijs. “Het feit dat we nog steeds niet vanaf primair onderwijs tot met het MBO of de universiteit daar op geschoold worden, zorgt voor een enorm gat in onze kennis. Het probleem wordt alleen maar groter, want bijna alle landen om ons heen zijn hiermee al bezig.”

Ze geeft wil nog een voorbeeld geven om het belang van IT-kennis te onderstrepen. “Dankzij IT kunnen we voorspellen of en wanneer prostaatkanker weer terugkomt. Daar ben ik zo trots op. We zullen meer voorbeelden die aanspreken naar buiten moeten brengen.”