“Er ligt nog heel erg veel potentieel”, verzucht Lotte de Bruijn. “We hebben anderhalf jaar geleden een onderzoek gedaan naar het digitaal potentieel in verschillende sectoren en bij de zorgsector is deze het grootst. Dat wil zeggen: in de zorg is een relatief laag percentage mensen dat digitale toepassingen gebruikt om hun werk te doen, terwijl er volop mogelijkheden waren.” Hoe dat kan? Verschillende oorzaken. Te weinig mogelijkheidsmensen (mensen die denken in termen van hoe het kan zijn), te weinig aandacht voor digitale toepassingen, te weinig aandacht vanuit de top van zorgorganisaties. “Innovatie en goede zorg gaan hand in hand, ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Althans, dat zou je denken. Maar helaas is dit nog niet vanzelfsprekend.”

Waar laat de zorg kansen liggen?

“In het gebruik van technologie als ondersteuningsmiddel voor de arts. Er kunnen veel meer innovatieve toepassingen worden ingezet om ziekte en symptomen te voorspellen en te detecteren. Big data speelt hier een grote rol in en daar wordt te weinig mee gewerkt. Er worden wel stappen gezet, maar nog niet genoeg.”

Waar gaat het de komende jaren heen in de zorg?

“Nieuwe toepassingen op basis van data en kunstmatige intelligentie kunnen leiden tot meer efficiëntie, meer preventie, betere kwaliteit en uiteindelijk gezondere mensen, tegen lagere zorgkosten. We gaan toe naar een situatie waar de patiënt zelf zijn eigen gezondheid zal monitoren en met die data bij de huisarts zal komen. De huisarts mag er in de toekomst vanuit gaan dat hij te maken krijgt met patiënten die langskomen en zeggen: ‘Ik zie dat mijn waardes veranderen, het is tijd voor een onderzoek’. De zorg zal verschuiven van genezen naar preventie.”

Is die arts daar wel klaar voor?

“Nog niet alle artsen. Ik heb het idee dat artsen digitale technologie nog te veel zien als iets dat ze afleidt van hun primaire taken, in plaats van ze ondersteunt. Dat heeft te maken met kennis, er moet veel meer aandacht voor digitale vaardigheden komen in het medische onderwijs. Er wordt door artsen vaak gezegd: ‘Maar de technologie kan mijn baan niet overnemen!’. Klopt, het is én én. De digitale mogelijkheden staan ten dienste van de arts en 1 plus 1 is in dit geval 3.”

U had het over de mogelijkheidsmens in uw speech vorig jaar tijdens de Avond van de Digitale Economie: zijn er genoeg mogelijkheidsmensen in de zorg?

“Nee, ik denk dat de zorg in het algemeen te veel vastzit in de huidige kaders, regels en constructies. De rol van de arts verandert en dat is moeilijk. Maar het zijn niet alleen de artsen die verandering lastig vinden. Op het managementniveau wordt ICT in de zorg nog steeds teveel als iets operationeels gezien. Als ik met directeuren in de zorg spreek dan zeggen ze dat ze digitalisering zien als iets voor de afdeling ICT. Sorry? Het gebruik van digitale toepassingen moet de norm worden in de zorg. Het gebruik van AI en robotica kan levens redden.”

En moet die robot de chirurg dan vervangen?

“Nee, een robotarm is veel preciezer dan de arm van de chirurg, dus die moeten we gebruiken, maar die moet ook bediend worden: de nieuwe rol van de chirurg. Denk eens aan de mogelijkheden. Er zijn maar een paar chirurgen die bepaalde hersenoperaties kunnen uitvoeren en die zitten over heel de wereld. Hoe tof zou het zijn als zij een robotarm besturen die in Amsterdam staat en zo van een afstand de operatie kunnen uitvoeren.”