Een goed idee linea recta uitvoeren en de vruchten ervan plukken klinkt als muziek in de oren, maar zo eenvoudig gaat dat niet. Hoezeer dat ook vervelend nieuws lijkt, is het tegendeel waar. Johan Dedeckel, voorzitter van de Benelux-vereniging voor het merken- & modellenrecht en Eva van Wanrooij, voorzitter van de Orde van Octrooigemachtigden, vertellen hoe intellectueel eigendomsrecht er is om uw handelspositie en ook consumenten te beschermen tegen namaakgoederen. Dat is het doel van octrooien en het merken- en modellenrecht.

De twee componenten verschillen wel van elkaar. “Het merken- en modellenrecht is gericht op alle niet-technische componenten van een product of dienst, een octrooi juist op alle technische componenten”, aldus Dedeckel en Van Wanrooij. Ook de houdbaarheidsdatum van de registraties verschillen. “Een octrooi geldt voor twintig jaar, en die termijn kan in principe niet verlengd worden. Merken kunnen met een oneindige houdbaarheidsdatum worden geregistreerd.” Verder verschillen ook de registratievereisten. “Octrooien moeten wereldwijd nieuw en inventief zijn. Voor merken volstaat het dat het als eerste wordt aangevraagd in het register waar goederen en diensten met het merk zullen worden aangeboden”, vertelt Van Wanrooij. Doorgaans moet een registratie per land worden aangevraagd, al bestaan er voor octrooien, modellen en merken steeds interessantere registers waar meerdere landen gebundeld kunnen worden aangevraagd. “Merken worden bovendien gekoppeld aan een specifiek vakgebied” vertelt Dedeckel. “Dit betekent dat dezelfde naam in meerdere branches kan worden gebruikt, zolang maar duidelijk is voor de consument dat er verschillen zijn.” 

Zowel merk-/model- als octrooiregistraties moeten dus aan een aantal eisen voldoen. Voor het registreren van een merk of model geldt een drietal principes. “Allereerst is er een tijdsprincipe. Je moet de eerste zijn die dit merk laat registreren. Daarna is het merk oneindig verlengbaar. Het is een investeringsbescherming. Ten tweede is er het specialiteitsbeginsel. Je moet de branche waarin jouw merk opereert specificeren. Zoals gezegd, merknamen kunnen in meerdere branches terugkomen, denk maar aan Lotus toiletpapier of een Lotus-auto. Tot slot is er het territoriaal principe. Het moet duidelijk zijn aan welke locatie(s) het merk verbonden is. Bij internationale ambities is het daarom raadzaam vooraf te inventariseren of je merknaam in de landen die je voor ogen hebt beschikbaar is”, vertelt Dedeckel.  

Van Wanrooij schetst ook de vereisten van een octrooi. “In de eerste plaats moet de techniek waar de registratie voor wordt aangevraagd reëel toepasbaar zijn. Daarmee wordt bedoeld dat de techniek gebruikt moet kunnen worden voor de industrie en niet (alleen) voor persoonlijk gebruik. Verder moet de techniek wereldwijd iets nieuws zijn. Er zijn diverse tools en partijen die je kunnen helpen om dit te toetsen. De derde en laatste eis is dat de techniek echt een uitvinding is. Het moet echt iets bijzonders toevoegen dat zinvol is en niet alleen nieuw.” 

Een registratie van een octrooi, merk of model kan helpen uw handelspositie te versterken. Toch is een registratie niet perse noodzakelijk. “Denk bijvoorbeeld aan de receptuur voor Coca Cola. Als er een octrooi zou zijn aangevraagd voor de bereidingswijze, dan had twintig jaar later de hele wereld inzicht kunnen hebben in het recept. Door het een bedrijfsgeheim te houden heeft Coca Cola nu ruim honderd jaar een monopolie, in plaats van slechts twintig”, vertelt Van Wanrooij. Bedrijfsgeheimen worden bovendien wettelijk beschermd. “Voor een commercieel voordeel kan het aantrekkelijk zijn bedrijfsgeheimen te hebben en deze schriftelijk vast te leggen met alle betrokkenen van het bedrijf. Als iemand het bedrijfsgeheim alsnog verklapt kan dit aanleiding geven tot het betalen van een aanzienlijke schadevergoeding omdat het commerciële voordeel van het bedrijfsgeheim daarmee verloren is gegaan”, benoemt Dedeckel. 

Ten aanzien van registratieaanvragen geeft Van Wanrooij aan dat eenieder zijn/haar onderzoek doet. “Zorg dat je weet waar je mee bezig bent. Laat je adviseren door deskundigen en denk goed na hoe je jezelf het beste beschermt.”