In het meest westelijke puntje van Rotterdam, daar waar de stad overgaat in de haven, torent de Rotterdam Science Tower hoog boven zijn omgeving uit. Het biedt daardoor een van de mooiste vergezichten in de havenstad, over de Nieuwe Maas, de Merwehaven, Pernis en verder.

Binnen wordt op een heel andere manier aan de toekomst van Nederland gewerkt. Daar zijn meer dan 100 startups, scale-ups en ondersteunende organisaties bezig met het bouwen en groeien van hun bedrijven; van het leren ondernemen tot het vinden van financiering via crowdfunding of bij investeerders. De uitstraling is die van een start-up zelf, tot een glijbaan tussen twee verdiepingen aan toe.

Hier komen jaarlijks honderden start-ups langs die willen groeien van briljant idee tot een serieuze onderneming, van financiële steun door een oom en tante tot een financiering door venture capitalists. “Wij pushen ondernemers hun idee zo snel mogelijk te valideren zonder veel geld te (hoeven) investeren”, zegt Martin Luxemburg, directeur van Erasmus Centre for Entrepreneurship, dat ondernemers leert ondernemen. “Want maar 10 procent van de startups die onze startprogramma’s doorlopen zullen over vijf jaar nog bestaan.”

De eerste stap voor veel van deze starters is crowdfunding. Dat is niet de financiering zoals we die kennen van platformen als Kickstarter, waarbij velen geld betalen om een eerste editie van het product te krijgen – of beter gezegd, het is niet alleen financiering zoals bij deze platformen. Vaker is het een combinatie van gelden afkomstig van familie en vrienden, business angels en VC-fondsen.

“Crowdfunding is een goed lijmmiddel tussen de verschillende financieringsvormen”, zegt Robin Slakhorst van Symbid, een bedrijf dat in 2011 begon als de eerste durfkapitaal crowdfunders ter wereld. “Het is efficiënt en transparant en je kunt zonder frictie investeringen doen.”

Het voordeel van crowdfunding is dat het snel tot stand wordt gebracht. Slakhorst: “Een VC-traject duurt tot twaalf maanden, die tijd heb je niet. Start-ups moeten sneller geld aantrekken om groei te financieren, omdat de rest van de wereld zo snel groeit.” De bedragen zijn dan ook niet zo groot, veelal tussen de 50.000 en 250.000 euro. Hiervoor kunnen aandelen of een converteerbare obligatie worden gevraagd, maar dit gebeurt vaker niet dan wel.

Dit is ook het moment om te zorgen voor validatie: is het idee werkelijk levensvatbaar? Een prototype is daarvoor handig maar niet eens strikt noodzakelijk, zegt Erwin Koenraads van Get in the Ring, dat start-ups koppelt aan investeerders, corporates en overheden. “Zelfs als je het fysieke product niet hebt, kun je al de technische tekeningen laten zien aan specialisten of early adopters. Daarmee kun je al toetsen of het idee dat je hebt in werkelijkheid kan en of er potentieel behoefte aan is, dit helpt in het verkrijgen van financiering.” Ook een succesvolle Kickstarter-campagne bewijst het gelijk van de ondernemer. “Daarom zie je ook veel business angels op crowdfunding platformen. Zij willen een bedrijf zien, totdat ze erin geloven om dan ook een grotere rol daarin te spelen.”

In de volgende fase komen namelijk de business angels om de hoek kijken. “Business angels zijn er in alle soorten en maten”, zegt Koenraads. “Het zijn bankiers met een mooi belegbaar vermogen en aan de andere kant internetondernemers die een exit hebben gehad met een snelgroeiend internetbedrijf.” Ongeveer 5000 angels hebben zich verenigd in de Vereniging van Business Angels Netwerken.

Deze financieringsronde duurt vaak langer, rond de negen maanden is normaal. Zij willen bijvoorbeeld zien dat de start-up zijn product of dienst al aan de man heeft gebracht – al speelt emotie ook een rol, zegt Slakhorst. “Natuurlijk moet de businesskant in orde zijn, maar ze denken ook vaak: het is mijn geld en het zijn leuke gasten die de wereld een beetje beter maken.” 

Wel verwachten de angels boter bij de vis; een belang van 5 tot 35 procent in aandelen is normaal. Dat verandert het spel enorm, waarschuwt Luxemburg. “Het grootste probleem van deze fase van financiering is dat de spelregels niet vast staan. Daardoor kan het bedrijf verkeerd gefinancierd worden.” Eventuele afspraken kunnen doorwerken in de toekomst. “In een volgende fase kan de venture capitalist vragen: waarom heeft de business angel zoveel invloed?”

Koenraads geeft start-ups daarom het advies ook heel kritisch naar de business angels te kijken. “Zo goed als een investeerder due dilligence doet rondom een ondernemer, zouden ondernemers ook due dilligence rondom een investeerder moeten doen. Vraag naar de deals van vorig jaar, vraag naar het telefoonnummer van de ondernemer waarin de angel heeft geïnvesteerd. Geen enkele serieuze investeerder zal daar een probleem mee hebben.”

In de volgende ronde stappen de venture capitalists in en dan draait het enkel nog om de cijfers. “Een groot deel van het rendement voor een business angel is plezier”, zegt Slakhorst. “Venture capitalists investeren puur voor het rendement. En de enige kans dat een VC-fonds na tien jaar drie keer de inleg oplevert, is als er een unicorn in zit: Uber, Facebook. Daarom zijn venture capitalists zo kritisch. Ze moeten een parel in het fonds hebben, anders is het hele fonds mislukt.”

Moeilijk om deze investeerders te vinden, is het niet zegt Koenraads. “De VC’s willen allemaal gevonden worden. Ze willen zoveel mogelijk interessante ondernemers tegenkomen en geen enkele parel missen.” Bij hen klop je vaak aan voor een financiering vanaf een half tot een miljoen euro, met waarderingen voor de start-up die 5 miljoen euro of meer waard is.

En de banken dan, zul je zeggen. “Banken zijn bereid een deel van de financiering over te nemen als de kasstromen voorspelbaar worden”, stelt Slakhorst. “Dat is vooraf al heel goed uit te leggen aan start-ups, bij risicofinanciering is het risico voor banken te hoog”, vult Luxemburg aan.

Ook subsidies horen niet echt in deze vorm van financiering thuis, zegt Koenraads. “Subsidie wordt gebruikt voor de meest early stage, van onderzoek aan de universiteit tot aan de eerste fase. Subsidie is dan interessant omdat die groep nog niet aan een eerste financiering komt.” Slakhorst: “Subsidie is geen bron van financiering, maar geeft de ondernemer iets meer tijd om naar de markt te gaan.”