“Schiphol is kwalitatief de beste luchthaven van Europa. Dat is onomstreden, iedereen zegt het. En dat moet ook, want Nederland heeft geen hele sterke industrie of een hele grote stad waar Schiphol op gebaseerd is. Wij danken onze positie aan de kwaliteit.” Jonas van Stekelenburg, directeur Schiphol Cargo, lepelt de cijfers moeiteloos op: “Nederland doet 14% van de luchtvracht in Europa met een Europese oppervlakte van minder dan 1 procent en een bevolking van minder dan 4 procent. Dan speel je bovenin mee in de logistieke league.” Maar het is volgens Van Stekelenburg niet alleen een groot volume dat telt, het gaat om kwaliteit. “De duurste luchtvracht, de meest ingewikkelde luchtvracht, die moet over Schiphol gaan.”

Waar zit de kracht van Schiphol? 

“In onze connectivity. We hebben het sterkste netwerk van Europa, dankzij KLM en de andere airlines. We zijn met vijf steden in Canada verbonden, we hebben de meeste capaciteit op China, we hebben veel capaciteit op Afrika. Als je naar Brussel gaat, dan is dat niet zo. En als je naar Frankfurt gaat ook niet.” 

Waarom is dat zo belangrijk?

“Onze grootste inkomende bestemming is Kenia, daar komen rozen vandaan, zo’n 30 vluchten per week. Maar er is niets dat terug wil naar Kenia. Dus wat gebeurt er: we gaan naar Nigeria met benodigdheden voor de olie-industrie, naar Zuid-Afrika met medicijnen, en vliegen via Kenia terug naar Nederland. Dat is onze kracht: onze airlines doen het hele continent Afrika aan. Hetzelfde geldt voor Zuid-Amerika.”

Hoe is de connectivity met andere logistieke hotspots in Nederland?

“Dat is het laatste aspect van ons netwerk. Je kan Schiphol als stand alone zien, maar eigenlijk moet je Schiphol zien in het hele bestel. Neem een iPhone introductie, dat gaat per lucht, maar een iPhone opvolging kan ook per schip. Hetzelfde geldt voor medicijnen. Schiphol en Rotterdam vullen elkaar aan. We hebben beiden een commercieel en een maatschappelijk doel: we zijn er voor de BV Nederland.”

De BV Nederland, daar speelt de overheid natuurlijk ook een rol in. Wat verwacht u van de nieuwe regering op logistiek gebied?

“Logistiek zit overal, het zijn de haarvaten van de economie. En logistiek heeft Nederland groot gemaakt. Natuurlijk moeten er politieke keuzes gemaakt worden, en natuurlijk is het zo dat we heel dichtbevolkt zijn en dat je niet alles moet willen, maar je positie in de slimme logistieke keten moet je willen behouden. Met elkaar moeten we die belangen behartigen om onze sterke positie als logistiek land te behouden en uit te bouwen. Ik hoop dat de nieuwe regering dat logistieke belang borgt.”

Duurzaamheid is een beetje een modewoord. Hoe belangrijk is dit voor Schiphol?

“Duurzaamheid is waar de vooruitgang zit. Schiphol is de eerste hub-luchthaven geweest in de wereld die een CO2-reductie had. Ik vind dat heel belangrijk en heb daaraan meegewerkt. Hoe schoner, hoe beter. We hebben nu in de cargo community een ‘Milk-run’ project, waar concurrenten samen met elkaar op dezelfde vrachtwagen zitten. Dat is ongekend, dat gebeurt op geen enkele andere luchthaven.”

Maar u kijkt nu waarschijnlijk anders tegen duurzaamheid aan dan u deed in uw vorige rol als Manager Sustainability?

“Dat klopt. Waar ik in mijn vorige functie dacht: ‘Waarom komen die paprika’s eigenlijk per vliegtuig?’, snap ik dat nu wel. Je leert genuanceerder kijken, maar mijn passie voor duurzaamheid is er niet minder op geworden. Sterker nog, ik kan nu veel beter zien waar het moet gebeuren. Waar je de duurzaamheidswinst kan halen.”

En waar is dat dan?

“Efficiëntie. Dit gaat echt hand in hand met duurzaamheid. Het is eigenlijk dezelfde kant van de medaille. Kijk bijvoorbeeld naar Europa waar veel vluchten vol zijn wat passagiers betreft maar leeg zijn wat vracht betreft: die laadruimte wordt nauwelijks gebruikt. Dat moet je dus niet willen. KLM is 12send gestart en wij ondersteunen dat van harte: het vervoeren van hoogwaardige pakketjes in deze lege vliegtuigen. De pakketten komen er razendsnel in via Schiphol haar normale bagagesysteem. Dat is van belang want de maatschappijen willen snelheid: binnen 25 minuten moet het vliegtuig soms al weer weg zijn. Dat moet je dus heel snel cargo inladen, en KLM heeft daar samen met 12Send een manier voor gevonden. Zo’n innovatie: dat is efficiency, dat is duurzaam.”

Wat is de invloed van e-commerce op Schiphol?

“Dit is nu gaande, dit is een slag. Bij e-commerce is Custom Clearance enorm belangrijk: hoe snel komt een pakketje Nederland binnen? Vroeger was het zo dat alleen post uitgezonderd was van invoerrechten, want het is een privé naar privé zending, dus post kwam sneller door de douane dan andere stukken. Vervolgens hebben ze zoiets opengesteld voor de integrators (UPS, DHL en Fedex, red.), ervan uitgaande dat de waarde van de pakketjes onder de vrijstelling van BTW en aangifte zit. En nu heeft de Douane de VENUE-regeling in het leven geroepen. Daarin hebben we dat proces gedemocratiseerd en mag iedereen gebruik maken van dit snelle systeem, als je onder een bepaalde waarde blijft.”

Maar gaat die snelheid niet ten koste van de veiligheid? Hoe garanderen jullie dat er geen drugs, wapens en andere illegale dingen tussen zitten?

“Onze Douane heeft dezelfde eisen als elke Douane in welk Europees land dan ook qua veiligheid. Maar het mooie is dat de Douane in Nederland ook een extra eis heeft, namelijk faciliterend zijn aan handel. Ze checken dus net zoveel als België, Duitsland, noem maar op, maar als extra pijler hebben ze ‘seamless flows’. Ze willen een zo ongestoord mogelijke flow accommoderen, dus zij doen die checks bij de bedrijven zelf. Ze zitten in het proces van anderen, doen aan remote checking op basis van videobeelden, alles om het proces te versnellen.”