De schrik zit er goed in, waarschuwt algemeen voorzitter Bertho Eckhardt van belangenorganisatie BOVAG. Hij wil geen onrust stoken, maar gezien de voorspoedige groei van de Nederlandse economie met pakweg anderhalf procent is het de hoogste tijd om de mobiliteitsproblematiek aan te pakken. Dat zegt niet alleen hij, dat benadrukt ook de overheid zelf. Namelijk in de vorm van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM), onderdeel van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Als we binnen nu en een jaar mobiliteit niet scherp in het vizier krijgen, dan is het mobiliteitsleed niet meer te overzien. 

Uit berekeningen van TNO blijkt niettemin dat schade door files nu inderdaad de spuigaten uitloopt. De meest recente cijfers dateren uit 2015, toen de schade 1,1 miljard euro bedroeg, nota bene dertig procent meer dan het jaar ervoor. Nu we twee jaar verder zijn, en de economie op toptoeren draait, wordt die schade alleen maar groter.

Brancheorganisatie BOVAG komt op voor aangesloten leden, waaronder allerlei autogerelateerde bedrijven. Die associeer je toch vooral met de ambitie om automobilisten en vrachtwagenchauffeurs te plezieren met extra asfalt? 

“BOVAG maakt deel uit van de Nederlandse mobiliteitsalliantie. Daarin zitten meer dan vijftien partijen, waaronder ook de NS en de ANWB. Onze gedeelde ambitie is om Nederland de komende jaren een bereikbaar land te houden. Studies van onder andere het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid wijzen uit dat Nederland volledig vastloopt als we nu niet investeren in slimme mobiliteitsoplossingen.”

Hoe moet ik dat voor me zien, dat volledig vastlopen?

“Of je nu met de trein gaat of met de bus, de NS-rijtuigen en de bussen zitten dan tijdens de spits echt overvol. Ook op de wegen gaat het fileleed toenemen. Er ontstaan toenemende problemen op de rijkswegen, maar ook op de aansluiting naar de provinciale wegen komt er meer filedruk. Er staan gewoon veel te veel auto’s stil. Om de mobiliteit in dit land weer op gang te krijgen, is er niet alleen behoefte aan meer investeringen, maar vooral ook aan slimme oplossingen.”

Wat voor slimme dingen kun je dan zoal doen?

“Je kunt bijvoorbeeld kijken naar slimmer zakelijk rijden. De bijtelling voor de gebruiker gebeurt nu op basis van de cataloguswaarde van de auto. Die ligt op 4 procent voor volledig elektrische auto’s en 22 procent voor alle andere voertuigen. Het maakt niet uit of de gebruiker 5.000 of 30.000 kilometer per jaar privé rijdt. Wij denken dat een slimme bijtelling op basis van het aantal gereden kilometers de gebruiker meer bewust maakt.” 

Waarom zijn jullie daar als autogerelateerde organisatie groot voorstander van?

“Het is in het belang van onze leden om Nederland bereikbaar te houden. We zijn zeker voorstander van een grootschalige proef om te kijken hoe een bijtelling op basis van aantal kilometers uitpakt. Zo ingewikkeld is dat niet. De techniek is er, de wil is er, laten we nu een jaar een proef doen en kijken wat dat oplevert. Het is natuurlijk vooral een proef om gedrag te beïnvloeden. Gaan zakelijke rijders nu privé minder rijden?”

De bijtellingsregels zijn dit jaar sterk veranderd. Wat is jullie standpunt? 

“Voorheen was vooral de CO2-uitstoot bepalend voor de bijtelling. Je zag dat fabrikanten hun auto’s klaarmaakten om de kritische milieugrenzen te laten passeren. Nu de meeste auto’s, uitgezonderd de full electric wagens, in dezelfde categorie vallen, is het playing field weer gelijkgetrokken. Automobilisten kiezen een auto omdat die bij hen past, omdat ze een bepaalde emotie voelen bij die wagen. Dat zien we liever dan een fiscale stimulans om een bepaalde auto populair te krijgen.” 

Voor woon-werkverkeer heb je niet per se een leaseauto nodig, maar kun je ook uit de voeten met een mobiliteitsbudget. Zijn jullie daar voorstander van? 

“Dat is iets te veel gezegd. Binnen de Nederlandse mobiliteitsalliantie bestaat de overtuiging dat er geen eenzijdige investeringskeuze verlangd wordt. Het openbaar vervoer verdient net zoveel aandacht als asfalt. Voor wie dichtbij zijn woning werkt kan ook een elektrische fiets een alternatief betekenen. Als je daarvoor kiest heeft dat een gunstig effect op vervoersruimte elders. Dan ontstaat er meer ruimte op de openbare weg. Daar zijn we dus zeker voorstander van.”

Private lease is de laatste jaren enorm gepopulariseerd. Is dat toe te juichen?

“Als we de mobiele telefoon als voorbeeld nemen, dan wordt gebruik ervan afgerekend op basis van je abonnement. Die gebruikservaring kun je doorvertalen naar autogebruik. In de V.S. zie je inmiddels dat consumenten de mogelijkheid hebben om een auto per maand te leasen. Die keuze gaan we hier ook krijgen. Dat sluit mooi aan bij de variëteit die werkgevers hun werknemers willen bieden. Een leaseauto, maakt plaats voor een flexibel in te vullen mobiliteitsprogramma, waar ook het gebruik van fiets of trein deel van uitmaakt.”

Youngtimers zijn auto’s van minimaal vijftien jaar oud, terwijl ze vaak nog prima dienst kunnen doen als vervoermiddel. Zijn die geschikt voor ondernemers? 

“Wie een youngtimer zakelijk rijdt, mag als vergoeding voor privégebruik 35% van de dagwaarde bij zijn inkomen optellen. De bijtelling wordt berekend over de dagwaarde van de auto. Bij youngtimers kan dat dus zeker interessant zijn. Er bestaat ook een keerzijde. Oudere auto’s kennen minder positief effect op het milieu dan moderne auto’s. Het is in ieder geval aan te bevelen om oudere auto’s regelmatig te onderhouden. Zakelijke youngtimers blijven overigens een heel specifieke categorie. Autotechnologie gaat met snelle sprongen vooruit. Er bestaat maar een beperkte groep ondernemers die in een auto wil rijden met techniek van vijftien jaar terug.”