Tot begin dit jaar kende Nederland een aparte digicommissaris, Bas Eenhoorn, die de tijdelijke opdracht had gekregen om overheidsbrede regie te voeren op de (door)ontwikkeling van de digitale infrastructuur in ons land. Met de komst van dit kabinet is er één portefeuillehouder digitale overheid, voor burgers én bedrijven: Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Raymond Knops. Digitale dienstverlening van de overheid aan bedrijven van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) naar Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) gegaan. 

De digitale overheid, legt hij uit, heeft betrekking op alle communicatie tussen overheid met burgers en en bedrijven. “Wat je probeert, is om in de trend van digitalisering en voortschrijdende techniek met adequate middelen te communiceren met burgers en bedrijven. Alle ministeries hebben daarmee te maken, maar omdat daar een sterk coördinerende rol in zit, is die verantwoordelijkheid neergelegd bij één bewindspersoon. Ik heb een aantal instrumenten tot mijn beschikking om die coördinerende rol in te vullen.”

Wat zijn uw taken als verantwoordelijke voor de digitale overheid?

“Ik ben politiek verantwoordelijk voor dit onderwerp. De overheid speelt een voorhoederol ten aanzien van nieuwe ontwikkelingen. We hebben overleg met alle uitvoerende instanties, zoals de Belastingdienst of UWV. Je kunt beleid maken, maar je wilt ook weten of het in de praktijk haalbaar is.Ik houd mij bezig met de vraag welke kant we opgaan met de digitale overheid, wat nodig is en met welk niveau van beveiliging. Daarnaast zorg ik voor het vastleggen van de kaders in wetgeving, zoals met de Wet Digitale Overheid die in 2019 in werking treedt.

Welke rol speelt de overheid in de digitale transformatie?

“De overheid heeft een rol als het gaat om de positie van de burger te waarborgen. Belangrijk grondrechten zijn privacy en veiligheid. Digitale ontwikkelingen zijn afgelopen jaren snel gegaan, maar zullen ook steeds meer in een versnelling komen. Je weet nooit waar dat traject eindigt, maar je weet wel dat digitalisering de driving force wordt voor de wijze waarop de overheid met bedrijven en burgers communiceert nu en in de toekomst. 

Wat is er veranderd voor de overheid na de invoering van de privacyverordening AVG? 

“Alle databestanden waar de overheid mee werkt, moeten getoetst worden aan de AVG. Als de burger toestemming geeft voor het gebruik van zijn gegevens is er meer mogelijk, maar de regie ligt bij de burger   Ook voor de overheid heeft dat impact. We zijn nu bezig met het programma ‘Grip op Gegevens’, waarbij de overheid zelf aan mensen vraagt: wat wilt u dat er met uw gegevens gebeurt? Dat hoeft geen inbreuk op je privacy te betekenen. Als je toestaat dat de overheid je gegevens gebruikt, dan kan dat ook betekenen dat je niet telkens opnieuw gegevens hoeft in te vullen.”

Hoe zorgt de overheid voor een efficiënte, maar ook veilige digitale transitie?

Als je veiligheid op hoog niveau wilt hebben, zul je altijd veiligheidschecks moeten invoeren. Die checks kosten tijd en vragen bepaalde handelingen. Dus in relatie met efficiency zit daar dus wel een bepaalde spanning op. Nieuwe technologieën zoals blockchain kunnen ook helpen om de veiligheid te vergroten. 

Welke rol speelt Binnenlandse Zaken binnen het Standaardisatieplatform?

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zorgt ervoor dat de belangen van het rijk en lokale overheden worden ingebracht binnen het standaardisatieplatform. 

Dan nog even over de Europese Norm voor e-facturatie, die op 18 april volgend jaar in gaat. Wat voor invloed heeft het standaardiseren van de e-factuur op het bedrijfsleven?

Met het standaardiseren van de e-factuur wordt het betalingsproces sneller, gemakkelijker, nauwkeuriger en dit scheelt de ondernemers administratie. Doordat e-factureren via een Europese Norm wordt gestandaardiseerd geldt dit ook voor ondernemers die zakendoen met andere Europese overheden. 

Tot slot: hoe ziet de toekomst van digitale overheid eruit?

“Dat zit deels in de acceptatie dat veranderingen structureel van aard zijn. De overheid zal zich continu moeten aanpassen. En twee: de richting die we opgaan, is die van meer digitalisering. Dat moet gepaard gaan met het waarborgen van grondrechten als veiligheid en privacy. Ook zetten we in op digitale inclusie. Iedereen moet op een begrijpelijke en veilige manier met de overheid kunnen communiceren. Dat vraagt een proactieve houding van de overheid.Het uitgangspunt is: de overheid levert diensten aan burgers, en die diensten moeten werken.