Mensen raken met haar werk. Dat is de drijfveer van Susan Visser, al dertig jaar actrice, bij het grote publiek bekend van haar rol als Anouk in Gooische Vrouwen. En dan maakt het niet uit of het nou komedie is of een diepgaand, serieus, maatschappelijk geëngageerd toneelstuk. “Ik hoop mensen te raken met mijn werk. Dat de mensen die mij zien spelen daar iets uithalen waar ze iets mee kunnen in hun eigen leven of dat ze zich gezien voelen in hun eigen verhaal. Of dat ze gewoon geëntertaind worden. Dat is ook prima.”

Maar hoewel haar drijfveer nog steeds hetzelfde is, is haar ambitie wel veranderd in de loop der tijd. Niet op het gebied van rollen: als ze het leuk vindt, neemt ze het aan. Ze houdt van afwisseling, ze wil niet per se één kant op. “En ik hoef gelukkig ook niet per se één kant op, want het wordt gepikt door veel mensen. Ik word niet altijd voor één bepaalde rol gecast.” Maar wat is er dan nieuw op de wensenlijst van Visser? “Wat ik, denk ik, wel leuk vind, is me meer inhoudelijk bezighouden met de rol zelf. Het maken, de voorstelling zelf creëren. Ik zeg ‘denk ik’, omdat ik dat nu met De Verleiders Female, een voorstelling over de machtsongelijkheid tussen mannen en vrouwen, voor het eerst ga doen.”

De Verleiders Female: vind je het gek als ik zeg dat deze voorstelling perfect bij je past?

“Nee, dat denk ik ook, anders had ik de rol niet aangenomen, maar ik ben wel benieuwd waarom jij denkt dat de voorstelling perfect bij me past.”

Omdat ik, gezien jouw levensloop (de man en vader van de kinderen van Susan Visser, Roef Ragas, overleed op 42-jarige leeftijd aan een hartstilstand, red.), denk dat je een hele sterke, onafhankelijke vrouw bent, die deze boodschap kan overdragen aan een breed publiek, van jong tot oud. 

“Wow, nou voel ik me helemaal verantwoordelijk… Maar het is inderdaad een boodschap die me aan het hart gaat, en die niet alleen voor vrouwen belangrijk is. Het is ook voor mannen fijn als die genderrollen wat losser zijn. Voor heel veel mensen is het nog niet vanzelfsprekend dat we de zorgtaken voor de kinderen fiftyfifty verdelen of dat vrouwen voor dezelfde functie hetzelfde moeten verdienen als mannen. Ik heb me ook niet gerealiseerd dat dit zelfs in Nederland niet normaal is. Choquerend eigenlijk, daar moeten we het over hebben. Er valt nog heel veel te winnen.”

De voorstelling gaat over de loonkloof, het glazen plafond, male privilege, #metoo. Welke van deze vier kwesties staat het dichtst bij je?

“De loonkloof. Er is toch niemand die kan verdedigen dat een vrouw voor dezelfde functie, hetzelfde aantal uren en dezelfde verantwoordelijkheid minder verdient dan een man. Dat is toch absurd? Het wordt mannen veel meer geleerd om een grote mond te hebben en voor zichzelf op te komen. Vrouwen worden geconditioneerd om het gezellig te houden. Dat moet veranderen. Wat dat betreft heb je wel gelijk dat ik de juiste vrouw ben om dit verhaal te vertellen, want ik heb dit nooit geaccepteerd. Toen ik jonger was, en nog geen agent had, hoorde ik weleens dat ik voor een rol minder kreeg dan mijn mannelijke collega terwijl mijn rol belangrijker was. Nou, dan hing ik gelijk aan de telefoon, en zorgde ik dat dit werd rechtgetrokken. ‘En anders kom ik gewoon niet’, zei ik dan. Ik heb daarna wel een goede agent genomen, om ervoor te zorgen dat ik me hier niet meer druk over hoefde te maken.”

Ik had gedacht dat je #metoo zou antwoorden.

“Over de loonkloof kan ik makkelijker afstandelijk praten in een interview… Natuurlijk raakt #metoo me nog veel meer, omdat het over de integriteit van mensen gaat. Seksualiteit is zoiets belangrijks in het leven, en daarvan wil je dus dat het alleen maar mooi en fijn is. Als daarin misbruik wordt gemaakt, dan neem je iemand zoiets belangrijks af. Ik vind dat zo lelijk. Het is absurd wat er allemaal heeft kunnen gebeuren. En het is niet alleen #metoo. De dubbele moraal ten opzichte van seksualiteit raakt me ook heel erg. Slutshamen, jonge vrouwen die onveilig zijn in het uitgaansleven of zelfs op straat, het is verschrikkelijk. En het is niet boys will be boys. Het is opvoeding. Het is het erover hebben, jongeren er bewust van maken dat als jij een pikante foto krijgt van iemand die jou leuk vindt, dat je die niet door stuurt in de appgroep van je vrienden.” 

‘De man is niet meer de norm, want dat heeft lang genoeg geduurd’, staat in de beschrijving van de voorstelling. Hoe is de man de norm?

“Kijk bijvoorbeeld naar het zakenleven. Ik sprak een vrouw die werkt binnen fusies en overnames met voornamelijk mannen als collega’s. Dan wordt er door die mannen gesproken over ‘vrouwtje’ tijdens vergaderingen. Of als er koffie gehaald moet worden of genotuleerd moet worden, kijken ze haar aan. Zij zegt dan: ‘Je zegt nu al drie keer ‘vrouwtje’, maar ik heb je nog nooit mannetje horen zeggen over een collega of klant, waarom doe je dat?’. Of: ‘Ik heb vorige keer al koffie gehaald, nu is iemand anders aan de beurt’. Dan reageren haar mannelijke collega’s geschrokken. Ze voelen zich betrapt. Dat moet veranderen.”

Veranderen naar het omgekeerde? Een female driven society? 

“Nee, een samen society. Het nieuwe feminisme is niet tegen mannen, zoals het vroeger was, toen vrouwen principieel lesbisch werden, in het kader van ‘je gaat niet naar bed met je onderdrukker’. Het is een inclusief feminisme. Er zijn mannen die zichzelf met trots feminist noemen. En dat snap ik. Want voor een man is het ook niet fijn dat hem geleerd wordt dat hij sterk en hard moet zijn en zijn emoties moet onderdrukken. En vrouwelijke eigenschappen in mannen worden vaak geridiculiseerd. Dan is hij een softie. Het is toch ook absurd dat de zelfmoordcijfers bij mannen vier keer hoger ligger dan bij vrouwen. Dat betekent dat er dingen niet goed gaan. Er is aan beide kanten veel te winnen, gendergelijkheid is geen vrouwenonderwerp, het is een mensenonderwerp. Als we een gelijkwaardige samenleving zouden hebben, dan is dat voor iedereen fijn.”

Wat zou willen dat jouw rol dan is in zo’n maatschappij?

“Net als iedereen die geen president van een land is, zit ‘m dat in kleine dingen. Als individu kan ik via mijn werk de boodschap overbrengen of het er met mijn kinderen over hebben. En ik kan naar mezelf kijken. Wat zijn mijn vooroordelen, waar zitten mijn weerstanden? En waarom zijn die er? Als witte heteroman of -vrouw krijg je nooit met discriminatie te maken. Maar toch moet je proberen je in te leven in die persoon die wel gediscrimineerd wordt, je moet je verdiepen in de problemen van anderen. Pas als je je openstelt, kan je proberen te begrijpen hoe het is, en het misschien veranderen.” 

En als je dan kijkt naar je kinderen, is de missie dan geslaagd?

“Haha, het is helemaal niet zo dat ik ze heb opgezadeld met allerlei ideologieën ofzo, maar goed, zij zien mijn leven, en daar leren ze het meeste van. Hoe je als ouder de dingen voorleeft, dat is belangrijk. Ik ben een zelfstandige vrouw die de afgelopen twaalf jaar alleen voor haar kinderen heeft gezorgd. Ik was kostwinner, moeder, alles. In die zin is het voor mijn kinderen gesneden koek, een samenleving waarin mannen en vrouwen gelijk zijn, is voor hen volkomen normaal. En hopelijk is dat ooit voor iedereen zo.”