Slim, slimmer, slimst

“Een trend die van nut kan zijn op twee manieren. Aan de ene kant doet het wat voor de klantbeleving. Op het moment dat je een slimmer gebouw hebt dat weet dat de klant er is en daar rekening mee houdt, dan kan dat gebouw beter voor die klant zorgen. Of dat gebouw nu weet of jij als klant van een warme of een koude plek houdt en daarvoor zorgt of dat je graag wat extra frisse lucht wil en de ventilatie dus extra hard aan moet slaan. Aan de andere kant kan je als facility manager van een slim gebouw ook een efficiency slag maken, daarmee wordt het voor de werkgever interessant. Een voorbeeld: je kan het aantal werkplekken veel beter afstemmen als je weet wat de vraag vanuit de gebruiker is. Of neem het Co2-gehalte: als je dat beter kan regelen, dan heb je alertere medewerkers. Maar ook aan de dienstenkant kan een slim gebouw voor efficiëntie zorgen: een smart building is de volgende stap in geautomatiseerd facilitair beheer. Wie komt er binnen, waar bevinden mensen zich, wie heb ik in het pand zitten. Maar ook: hoeveel mensen zitten er in dezelfde ruimte, is dat wel gezond, hoe vaak wordt de telefoon gebruikt, hoe bewegen mensen zich binnen het gebouw, hoe laat komen ze, hoe laat gaan ze weg, hoe intensief wordt een ruimte gebruikt? Als je dit soort informatie slim beheert en combineert, dan kan je het gebouw voor je laten werken. Als jij bijvoorbeeld data uit het gebouw krijgt over hoe vaak een ruimte wordt gebruikt of hoeveel broodjes er worden besteld, dan kan je je schoonmaak en de catering daarop aanpassen. Daar is absoluut winst te behalen, zowel in het aantal vierkante meters als de invulling van die vierkante meters. In het gemiddelde kantoorpand zijn we nog niet zo ver, maar de techniek is er wel. Dit is waar we naartoe gaan.”

Hybride werken

“Hier kunnen we als afdeling facility management heel veel mee, want het maakt het kantoor en de beleving van mensen op kantoor nog belangrijker. Het kantoor wordt een belangrijke en luxe ontmoetingsplek, dus daar moet de facility manager de binding met het bedrijf maximaal faciliteren. Het kantoor wordt een beeldmerk, waar de medewerker de beleving van het bedrijf moet voelen. Dat betekent dat je andere typen faciliteiten moet bieden, want het kantoor als ontmoetingsplek is anders dan het kantoor als de plek waar je elke dag naar toe gaat. Een trend die je hierbinnen ziet, is dat er catering van een hoger niveau wordt gevraagd: luxere broodjes, betere koffie. Daarnaast vraagt hybride werken ook iets van de facility afdeling bij de mensen thuis, alhoewel ik er gelijk bij wil zeggen: dat is nog niet voor iedereen weggelegd. De gemiddelde werkgever zorgt nu vooral nog voor een bureau, een stoel en een laptopstandaard, maar we zien bijvoorbeeld al wel dat tijdens corona de borrels thuis ook door bedrijven verzorgd werden. Daar zit wel iets blijvends in: om de medewerkers te binden aan je bedrijf, moet je ze ook thuis faciliteren. De facility manager wordt binnen het hybride werken nog meer een spil in het web: die moet met het team strategischer gaan denken. Wat is de waarde van de organisatie, wat is de strategie en hoe kan ik die twee via de beleving in het gebouw en bij het thuiswerken in de eigen woning overbrengen op de werknemers om die te binden aan het bedrijf? Dat is de uitdaging waar facility managers voor staan. Neem het voorbeeld van catering hier bij de gemeente Capelle waar ik voor werk. Wij doen de catering hier met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Nou zou je kunnen zeggen: dat doen wel meer gemeenten, maar ik koppel het aan beleid van Capelle, namelijk ‘Elke Capellenaar telt mee’. Het facilitaire concept past dus bij de strategie van de gemeente.”

Duurzaamheid
“Duurzame gebouwen en duurzaam facilitair beheer daarvan zijn ten eerste simpelweg noodzaak. We verbruiken te veel grondstoffen, we zullen dus steeds meer circulair moeten werken en spaarzaam met niet hernieuwbare energiebronnen om moeten gaan. Maar naast de noodzaak, is het ook de eis van de gebruikers van die gebouwen. Ik sprak toevallig vanmorgen een vastgoedondernemer die mij vertelde dat hij zijn vierkante meters alleen nog kwijtraakt als hij dat op een duurzame manier doet. Anders willen klanten het niet meer. Ik geloof dat. Ook hier kan je als facility manager verschil maken: denk aan vleesloze vrijdag, concepten met lokale producten, en nu zelfs in Delft, een volledig vegan catering. Maar denk ook aan het verzorgen van laadpalen om elektrisch rijden te stimuleren, denk aan het monitoren van de uitstoot van Co2 en daar je beleid op aanpassen en denk aan gezondheid binnen het gebouw. Op alle zeventien SDG’s (Sustainable Development Goals, afgesproken door de landen die zijn aangesloten bij de Verenigde Naties, red.) moet een facility manager een antwoord hebben. Dus dat gaat van Goede gezondheid en welzijn tot Eerlijk en economische groei en zaken als Gendergelijkheid. Ik zeg niet dat er altijd afdoende antwoord zal zijn, maar ik vind wel dat als jij als bedrijf dit in je doelen hebt staan, dat je ze in je facilitair beleid tot uiting moeten brengen. Wij zijn bij uitstek degenen die dat kunnen. We hebben een voorbeeldfunctie en de tools om dit tot uiting te brengen. En dat mag best ver gaan, verder dan goede lichtinval en genderneutrale toiletten. Beveiliging, catering en schoonmaak zijn vaak beroepen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Ik vind dat als wij duurzaamheid als maatschappij van belang vinden, dat we het dan ook over sociale duurzaamheid moeten hebben, dus een goed loon voor dit soort beroepen moeten betalen. En dat we programma’s moeten hebben voor deze medewerkers om goed met geld om te gaan, omdat ik weet vanuit de schoonmaakbedrijven dat daar vaak mensen werken die in de schuldenproblematiek zitten. Maar ik vind ook dat je als werkgever erover moet nadenken hoe je dit soort mensen een volwaardig arbeidsbestaan kan bieden. Schoonmaakwerk of beveiliging is vaak deeltijdwerk, daarmee zie je vaak dat deze mensen twee of drie banen hebben en vaak buiten kantooruren. Tijd waarin mensen niet bij hun gezin kunnen zijn: hoe kunnen we dit voorkomen en kunnen we deze mensen door ontwikkelen? Ook daar ligt onder meer een taak voor de facility manager.”

Feiten

Michel Tobé is voorzitter van Facility Management Nederland (FMN), een onafhankelijke beroepsvereniging binnen de facilitaire omgeving met aangrenzende vakgebieden zoals HR, ICT, vastgoed en marketingcommunicatie. Tobé begon zijn facilitaire carrière bij de Rabobank, waar hij vijftien jaar ervaring op deed. Sinds 2016 werkt hij als Afdelingshoofd Facilitaire Diensten bij de gemeente Capelle aan de IJssel.