Joost Luiten houdt van golf omdat het alles bevat: een mentaal gedeelte, een technisch gedeelte en een fysiek gedeelte. Er is volgens hem geen enkel onderdeel dat je niet nodig hebt. “Het spel een uitdaging tegen jezelf. Je wordt continu uitgedaagd door dat balletje dat stilligt en elke keer tegen jou zegt: jij krijgt mij niet bij die vlag. En om daar wel voor te zorgen, moet alles kloppen.” Maar de logische vraag is dan natuurlijk: hoe doe je dat? Want de carrière van Luiten kent, zoals iedere profsportcarrière, hoogte- én dieptepunten. Onlangs nam Luiten zelfs een break, omdat hij een gedeelte van de drie-eenheid, het mentale aspect, niet rond kreeg. Maar daar tegenover staat zijn twee grootste hoogtepunten: het winnen van zijn geliefde KLM Open in 2013 en 2016. Waar de drie-eenheid perfect in elkaar viel. Vlak voor een nieuwe editie van dit toernooi spreekt Nederlands meest succesvolle golfer over het mentale, technische en fysieke gedeelte van de sport én zijn ontwikkeling daarin. In, om binnen dezelfde retoriek te blijven, een drieluik.

Golf is een mentale beproeving

“Zeker. Wat golf zo moeilijk maakt op mentaal vlak is de tijd die je hebt om na te denken. Een wedstrijd duurt vijf uur maar daarin sla je misschien maar een half uur echt een bal. De andere 4,5 uur ben je in je hoofd bezig: hou dan al die gedachtes maar eens onder controle. Het is de kunst is om in het moment te blijven, slag voor slag, niet te denken aan winst of verlies, want dan gaat het mis. Naast tijd is een extra mentale factor dat de bal bij golf altijd stilligt, en jij als speler de bal in beweging moet krijgen. Je kan dus nergens op reageren, het moet allemaal vanuit je eigen concentratie komen, op je eigen moment. Die bal ligt daar en zegt: ‘Hier ben ik, zie jij mij maar eens in die hole te krijgen’. Dat geeft een immense mentale druk. Je kan golf het beste vergelijken met penalty’s bij voetbal in een finale van een toernooi in een vol stadium: dan telt elke penalty. Zo is het bij golf ook, want het maakt niet uit welke slag je mist, elke slag is er eentje. Elke keer weer, 18 holes lang. Je moet mentaal dus ijzersterk zijn en dat wordt in je jeugd bepaald. Later in je leven kan je wel een procentje winnen of verliezen, maar de basis verander je niet meer. Ik heb nog nooit gehoord over iemand die als klein kind mentaal heel zwak was en als volwassene mentaal ijzersterk. Je kan wel, zoals mij is overkomen, een mentale blessure (Joost Luiten had last van een yip bij het chippen, dat ertoe leidde dat zijn spieren verkrampten bij het slaan van een chip, red.) oplopen. Maar die heb ik alleen kunnen overwinnen omdat ik mentaal sterk ben, anders was het einde carrière geweest. Niet dat het niet lastig is geweest, een blessure in je hoofd is lastiger op te lossen dan een blessure aan je been. Simpelweg omdat er niet een standaardprocedure voor is, het is per persoon afhankelijk wat er werkt. Je kan niet zeggen: ‘Neem zes weken rust en dan ben je weer de oude’. Dat weet je gewoon niet. In de sportwereld is het heel normaal om bij een mentale blessure door te blijven gaan, harder te werken, maar ik ben er juist van genezen door afstand te nemen en er actief mee aan de slag te gaan met de juiste mensen die ervoor gestudeerd hebben. Voor mij klinkt dat ook logisch, bij een gebroken been zeggen ze ook niet: ‘Loop lekker door, dan heelt het zich vanzelf wel’.”

Golf is een fysieke beproeving

“Sinds Tiger Woods is het spelen van golf op topniveau echt een fysieke uitdaging geworden. Hij liet zien: dit is de toekomst, je moet atletisch sterk zijn. Echt een sportman, een atleet. Hij is de maatstaaf geworden. Dan heb je het over kracht, uithoudingsvermogen, explosiviteit. Wij slaan zo’n duizend ballen per dag, wat denk je dat dat doet qua belasting voor je lichaam? Continu dezelfde beweging. Hoe sterker je bent, hoe meer herhalingen je aankan voordat je overbelast wordt, hoe meer je dus kan trainen, hoe beter je kunt worden. Maar ook als je bijvoorbeeld in het hoge gras ligt, draait het om kracht. Kan je door dat taaie gras heen snijden met je club? En vergeet explosiviteit niet. Binnen een halve seconde ga je met je swing van nul naar 170 kilometer per uur. Daarnaast moet je ook nog in staat zijn om een ronde te lopen van vijf uur, vier dagen op rij, en nu is dat geen marathon, maar het is wel een behoorlijke inspanning. En naast dat je dat fysiek moet volhouden, moet je ook geconcentreerd blijven. Want die bal ligt ook na 4,5 uur stil, en zoals ik eerder al zei, die bal beweegt alleen de goede kant op als jij ‘m perfect raakt. Het fysieke aspect van deze sport wordt vaak onderschat door mensen buiten het golfen, maar ik ben daar echt heel serieus mee bezig, met een speciale trainer die zich alleen daarmee bezighoudt. Dat gaat van de gym naar cardio tot voedingsschema’s. Heel veel dingen die uit het wielrennen komen kan je één op één op het golfen leggen, met als enige verschil dat de intensiteit bij ons wat lager is.”

Golf is een technische beproeving

“De foutmarge die als golfer hebt, is nihil. Als ik een bal met mijn driver 250 meter ver weg sla en op het moment van raken zit ik één graad te veel links of rechts, dan is dat een afwijking van meer dan 25 meter naar links of rechts als de bal stilligt. Eén graad kan jij met het blote oog niet zien, dat is een haardikte. Maar die haardikte bepaalt of de bal op de fairway, in de shit of in het water ligt. De techniek die je hebt, bepaalt alles. Hoe beter, maar ook hoe constanter, je techniek, hoe kleiner de foutmarge. Ook dit is iets dat je echt van jongs af aan moet leren. Daarom adviseer ook altijd als je begint met golfen: neem les. Zeker als het om jonge kinderen gaat, want een verkeerd aangeleerde techniek kan je carrière kosten op latere leeftijd. Het kost zoveel tijd en moeite om op latere leeftijd je techniek echt te verbeteren. Dan draait het meer om finetunen. Wat ik bijvoorbeeld nu doe, is constant terug naar de basis. Na een paar weken wedstrijden spelen, is je techniek slechter geworden. Je krijgt tijdens wedstrijden altijd te maken met omstandigheden, en daar pas je je techniek op aan. Dus tijdens trainingen ben ik alleen maar bezig met: klopt mijn swing nog, klopt mijn balpositie, is mijn tempo zoals het zou moeten. We meten daarbij alles, tot wel zestig parameters. Pas als die basis weer terug is, als ik merk: dit zijn de cijfers die ik moet hebben om goed te spelen, kan ik gaan zoeken in de details om te finetunen.”

FEITEN

Joost Luiten was 6 jaar toen hij voor het eerst tegen een golfbal sloeg. Zijn oom Wim nam hem toen mee naar de drivingrange van Golf Centrum Rotterdam. Hij vond het meteen gaaf om die balletjes zo ver mogelijk weg te meppen en uiteindelijk leverde dat hem veel succes op. Met zes professionele overwinningen op de European Tour is hij de meest succesvolle speler in de Nederlandse golfgeschiedenis. Hoogtepunten waren zijn twee zeges op het KLM Open.