De agrarische sector bestaat uit een lappendeken van duizend-en-één verschillende bedrijven die elk hun eigen kwaliteiten kennen. Om deze bonte lappendeken toe te spitsen, nemen we de pluimveesector als uitgangspunt. Niet zonder reden, want de Nederlandse pluimveesector levert een belangrijke bijdrage aan het voeden van de wereldbevolking. De sector exporteert meer dan vier miljard euro binnen de Europese Unie (EU). Naar landen buiten de EU komt daar nog eens 800 miljoen euro bij. Kip is de meest gegeten vleessoort in de wereld en de verwachting is dat de consumptie ervan zal toenemen. Niet alleen omdat de wereldbevolking groeit, maar ook omdat er meer vraag ontstaat naar kwalitatief hoogwaardige eiwitten.

Geen enkele boerderij is hetzelfde. Je kunt geen gebruik maken van algemeen geldende data

Pluimvee Yvonne van der Vorst, Director Business Solutions and Strategic Product Marketing van de Nederlandse landbouwcoöperatie Agrifirm, onderschrijft eveneens de reële verwachting dat de mondiale vraag naar pluimveevlees verder zal toenemen. Wat ze in die context ook benadrukt, is dat het niet uitsluitend gaat om meer vleesproductie voor het voeden van mensen. Het gaat volgens haar met name om het produceren van het best mogelijke vlees van hoogproductieve boerderijen op een verantwoorde en duurzame manier. “Als je dat op mondiale schaal beschouwt, bestaat er een enorme kans, maar ook enorme klus, om dat voor elkaar te krijgen.”

David Nickell, vicepresident sustainability & business solutions bij dsm-firmenich, Animal Nutrition & Health, sluit zich hierbij aan: “Pluimveevlees is een zeer toegankelijk en betaalbaar eiwitproduct van hoge kwaliteit. De mondiale pluimveesector speelt daarmee een belangrijke rol in het voeden van een groeiende wereldbevolking. Waar het daarbij met name om gaat, is dat te doen op de meest effectieve, efficiënte en duurzame manier. Die doelstellingen gaan hand in hand: een efficiënt productiesysteem moet leiden tot meer productie met minder middelen en daardoor een betere duurzaamheid.”

Samenwerking Dat Van der Vorst en Nickell samen worden opgevoerd, heeft te maken met een pilotproject van een dataplatform voor het zo goed mogelijk registreren van de dierprestaties en de ecologische voetafdruk bij pluimveeproducenten. Beide agribusiness-bedrijven willen dat platform in een samenwerking verder uitwerken. In feite gaat het om het koppelen van platformen die beide bedrijven in eigen beheer hebben. Door het samenbrengen van Sustell van dsm-firmenich en PoultryNEXT van Agrifirm, bieden ze een oplossing om emissies te monitoren en uiteindelijk CO2 te reduceren. Van der Vorst: “Je ziet dat productiebedrijven aan het begin van de voedselketen duidelijk willen bijdragen aan de verduurzaming ervan. Ze hebben zelfs een groot deel van de oplossing in handen. Zo heeft Agrifirm al speciale voeders ontwikkeld met een lage CO2 voetafdruk. De invoering van de Europese regelgeving om tot duurzaamheidsrapportages te komen, de CSRD, is in mijn optiek niet zozeer de aanleiding daartoe, maar wel een enorme versneller. Naast de financiële boekhouding krijgen productiebedrijven nu ook de plicht om inspanningen op het gebied van duurzaamheid te registreren en erover te rapporteren. Stap één daarbij is dat iedereen op zoek is naar meer data en meer transparantie.”

Een complexe puzzel De uitdaging van deze opdracht wordt vooral gevormd door de omvang en complexiteit van de gehele keten. In de voedingsmiddelensector manifesteren zich tal van partijen met hun eigen doelstellingen, van toeleveranciers tot aan levensmiddelenretailers. “Er wordt door verschillende van deze partijen gesproken over reductie van de CO2-voetafdruk met dertig procent in 2030. Als we het hebben over landbouwproducten, dan zit de grootste kans op CO2 reductie op de boerderijen zelf. Het zijn de data van boerderijen en diervoeder die bepalend zijn voor het sturen van de CO2-emmissies. Via gesloten datasystemen wordt de, uit deze data resulterende, voetafdruk inzichtelijk. Veehouders en ketenpartners kunnen zo verbetering van de CO2 voetafdruk per schakel in de keten verder brengen, waarbij de privacy van de data per schakel wordt beschermd. Tot aan de consument.” aldus Nickell, waar hij aan toevoegt dat dataregistratie van duurzaamheidsparameters ondertussen onderdeel is van bepaalde financieringsovereenkomsten. Financiële instellingen voelen er steeds minder voor om bedrijven te ondersteunen die hun duurzaamheidsrapportages en -doelstellingen niet op orde hebben. “Als producent heb je downstreamverplichtingen ten aanzien van klanten, aandeelhouders en toezichthouders, maar duurzaamheidsverplichtingen worden ook gewoon onderdeel van leningovereenkomsten.”

Wat Van der Vorst en Nickell extra onderstrepen, is de enorme complexiteit van de voedselketen, zeker ook aan de bron hiervan. Geen enkele boerderij is hetzelfde. Dat geldt ook voor boerderijen in dezelfde bedrijfstak, zoals de pluimveesector. Nickell: “Je kunt geen gebruik maken van algemeen geldende data. Je zult data per productielocatie tot in de puntjes, op een gecoördineerde manier, moeten clusteren en analyseren. Daar zijn we nu met beide bedrijven druk mee bezig; om al die afzonderlijke gegevens te verzamelen en te combineren met uiteenlopende data over factoren als voer of waterverbruik. Een data-ecosysteem is een must om te begrijpen hoe duurzaamheid in de keten verder verder valt te stimuleren.” Van der Vorst benadrukt dat door deze samenwerking de pluimveehouder ontzorgd wordt, doordat de data overzichtelijk en met dashboards in systemen wordt vastgelegd, waarbij tevens de privacy wordt gewaarborgd. “Extra administratie door de veehouder is niet nodig. Tegelijkertijd krijgt hij/zij wel meer inzicht in hoe het bedrijf ervoor staat en hoe te versnellen om de CO2 voetprint te verlagen en dierprestaties te verbeteren.”

Duurzaamheidstoezeggingen Volgens Van der Vorst is de plus van de samenwerking tussen beide bedrijven, dat het in elkaar schuiven van de twee platformen niet alleen de betrouwbaarheid van data vergroot, maar in feite ook het leven van de boer vergemakkelijkt. Sustell van dsm-firmenich is er vooral op gericht om de ecologische voetafdruk van dierlijke eiwitproducten te verbeteren. Met PoultryNEXT hebben legpluimveehouders op ieder gewenst moment inzicht in technische resultaten, zoals uitval, het aantal eieren, eigewicht en voer- en wateropname. Van der Vorst: “Wat de legpluimveehouder wil, is dat hij kan monitoren wat voor impact aanpassingen hebben op duurzaamheid van de voedselketen en technische resultaten. Wat gebeurt er als hij de hoeveelheid voedsel aanpast, of de keuze maakt voor een ander type voer? Wat voor impact heeft dat op de duurzaamheid in de keten, en welke impact heeft dat op het resultaat van zijn bedrijf? Downstreamspelers, zoals afnemers en retailers, zullen zich verzekerd willen weten van duurzaamheidstoezeggingen. Dat kan uitsluitend gebeuren door acties die op bedrijfsniveau van producenten worden ondernomen. De samenwerkingen tussen Agrifirm en dsm-firmenich geeft ketenpartijen transparant en betrouwbaar inzicht in deze gegevens.”

Een efficiënt productiesysteem moet leiden tot meer productie in combinatie met betere duurzaamheid

Nickell verduidelijkt dat registreren van een ecologische voetafdruk steeds vaker wordt gezien als een noodzakelijke diagnose. Een bedrijf dat voor zichzelf registreert dat er sprake is van een verhoogde CO2-uitstoot, wil ook kunnen beoordelen waar deze vandaan komt. Heeft dat te maken met het voer, het mestmanagement of moet de veehouder dingen op zijn boerderij anders doen om de voetafdruk te verlagen? “Waar het op neerkomt, is dat de gebruiker praktische aanknopingspunten wil hebben die kunnen leiden tot de betere bedrijfsprestaties, en de gegarandeerd lagere ecologische voetafdruk waar hun klanten om vragen.”

Een gedemocratiseerd proces Wat zich bovendien afspeelt op het toneel van alle duurzaamheidsambities, is dat bedrijven in tal van sectoren consultants inhuren om kennis over dit onderwerp in te kopen. Er bestaat een enorme behoefte aan het inhuren van duurzaamheidsspecialisten, terwijl er volstrekt onvoldoende zijn om aan de vraag te kunnen voldoen. Het platform, zoals Agrifirm en dsm-firmenich dat presenteren, is in feite een democratisering van dat proces. Bovendien is de Sustell-oplossing ISO gecertificeerd, hetgeen een garantie oplevert voor de geloofwaardigheid en transparantie van de duurzaamheidsdata, terwijl bedrijfskritische of privacygevoelige informatie beschermd blijft. “Het vastleggen van data gebeurt bovendien op een schaalbare wijze, zodat alle betrokken de ecologische voetafdruk kunnen monitoren en begrijpen waar en hoe er verbeteringen mogelijk zijn. Door transparantie tot op het etiket van verpakkingen in de supermarkt door te voeren, heeft de consument praktisch bewijs voor de duurzame kwaliteit van het product. Klanten kunnen dus een duidelijke keuze maken voor een duurzaam geproduceerd stukje vlees, vis of melkproducten. Dat is echt een sprong voorwaarts: supermarktklanten willen aantoonbaar meer informatie die hen voorlicht over de duurzaamheid van producten.”

Het nieuwe platform is specifiek opgetuigd voor de pluimveesector. Dat is een mooi begin, hoewel het voedingspatroon uit meer vleessoorten bestaat. Nickell: “Het registreren van duurzaamheidsdata is een onderdeel geworden van het bedrijfsleven, en de aandacht ervoor groeit extreem snel. Enerzijds wordt het geëist vanuit een wetgevend of regelgevend perspectief, anderzijds worden er aanvullende voorwaarden gesteld door zowel kredietverstrekkers als consumenten. Wat we nu zien, is dat alle ontwikkelingen die de transparantie in de keten bevorderen, bij elkaar komen om duurzaamheid verder te stimuleren. De ontwikkelingen zullen niet ophouden bij pluimvee, maar ook hun grip krijgen op andere sectoren in de vleesindustrie.”

De plicht om de groeiende populatie te voeden Wat Van der Vorst daar tot slot nog aan wil toevoegen, is dat plantaardige eiwitten een groter deel van ons eetpatroon zal gaan uitmaken. Dat is een goede ontwikkeling maar dierlijke eiwitten zullen ook altijd een relevant onderdeel zijn van het wereldwijde dieet. “We zijn dit gesprek begonnen met de constatering dat de wereldbevolking zal blijven groeien. Dat betekent ook dat er de plicht bestaat om deze groeiende populatie te blijven voeden. Pluimveevleeskuikens en eieren zijn wat dat betreft een goede eiwitbron. Door het productieproces onder controle te hebben, kunnen we ons verzekeren van voeroplossingen die leiden tot een lagere CO2-uitstoot. Zo kunnen we de voedselketen verantwoord inrichten voor toekomstige generaties.”

Sustell van dsm-firmenich is een toonaangevend platform voor het monitoren van de volledige ecologische voetafdruk in dierlijke eiwitproducten, waarbij expertise op het gebied van duurzaamheid, dierlijke productie en voedingskennis worden gecombineerd.

Door specifieke voer- en boerderijgegevens op een schaalbare manier vast te leggen, kunnen Sustell-gebruikers hun volledige ecologische voetafdruk nauwkeurig monitoren en begrijpen waar en hoe ze verbeteringen kunnen aanbrengen. Daarmee kunnen ze een cruciale rol spelen in de waardeketen om emissieverplichtingen en -doelstellingen na te komen.

Een data ecosysteem is een must om te begrijpen hoe duurzaamheid in de keten verder valt te stimuleren

PoultryNEXT combineert dierprestaties met expertise op het gebied van bedrijfsmanagement, dierproductie en rantsoenadviezen. Door bedrijfsspecifieke gegevens vast te leggen, ondersteund door rantsoenexpertise en expertise van de boerderij, kan PoultryNEXT nauwkeurige gegevens monitoren die de verantwoorde productieprestaties nauwkeurig volgen en helpen verbeteren.