23 jun 2023
|
Levensstijl
“Wat is onze stip op de horizon met het open innovatieprogramma ‘Fascinating’ in Groningen? Meer gezondheid per hectare! En dat in drie opzichten. Voor de gezondheid van consumenten: gewassen en voedsel met een hoge voedingswaarde, voor planeet en klimaat: een gezond, circulair en regeneratief voedsel- en landbouwsysteem en voor de boer: een gezonde opbrengst en verdienvermogen.“
Volgens Tjeerd Jongsma, directeur van het Institute for Sustainable Process Technology (ISPT) en een van de ‘founding fathers’ van het innovatieprogramma ‘Fascinating’, zijn inzet en doel voor alle betrokken partijen kristalhelder. De provincie Groningen gaat voorop om de toekomst van de Nederlandse landbouw te schrijven. En dat is mogelijk omdat de provincie een aantal unieke zaken in huis heeft zoals agrarische bedrijven met veel grond voor akkerbouw, een grootschalige infrastructuur voor industriële verwerking van biomassa, relatief veel duurzame energie, de aanwezigheid van kennisinstellingen en een sterke chemische sector. In het hart van de samenwerking zit de gebundelde kracht en kennis van vier landbouwcoöperaties - Agrifirm, Avebe, Cosun en FrieslandCampina – die nauw samenwerken met de belangenbehartiger van de boeren LTO Noord en 25 andere partijen zoals Gasunie, Rabobank, Vreugdenhil, NOM en Invest-NL.
Hier worden belangrijke innovatieprogramma’s voor duurzame teelt en verwerking – juist ook van reststromen - opgezet en aangestuurd zoals voor gras en zuivel, voor aardappelen en suikerbieten, granen en nieuwe akkerbouwgewassen, bijvoorbeeld voor plantaardige eiwitten. Die eiwitten zijn weer belangrijk voor de snelgroeiende markten voor veganproducten.
Volgens Jongsma zijn de uitdagingen in de landbouwtransitie groot: “kijk naar stikstof, vervuiling van het oppervlaktewater, de uitputting van de bodem, verlies van biodiversiteit, etc. We moeten de regie weer zien terug te krijgen met elkaar in de voedselketens, kennis en krachten bundelen en gezamenlijk investeren – publiek en privaat. Dan kunnen we meters maken in het belang van onze eigen gezondheid als consument, in het belang van de boeren en de toekomst van onze voedselvoorziening. En uiteraard in het belang van ons leefmilieu en klimaat. “We moeten ook ‘groot’ durven denken”, zegt Jongsma.
“We hebben het hier immers overeen systeemaanpak.”
Een ander voorbeeld van een innovatie - naast de eerdergenoemde duurzame teelt van eiwithoudende gewassen en de duurzame verwerking ervan in een nieuwe fabriek, waarvan het ontwerp nu op de tekentafel ligt – is de verwerking van dagverse mest in vergisters. Deze methode is belangrijk om de uitstoot van schadelijke broeikasgasemissies (methaan) te verminderen en groengas te produceren als alternatief voor aardgas.
Nu wordt er ook gewerkt aan en methode om de belangrijke nutriënten uit mest die bodem en planten nodig hebben – kalium, fosfaat en stikstof – zoveel mogelijk terug te winnen bij dit vergistingsproces. Zo hoef je immers minder kunstmest te gebruiken dat veel energie vraagt bij de productie ervan en een relatief grote carbon footprint heeft. “Misschien hebben we hier wel de essentie te pakken van het open innovatieprogramma Fascinating”, zegt Tjeerd Jongsma. “Met elkaar een win-win realiseren, niet alleen voor alle betrokken partijen maar ook voor ons leefmilieu, natuurbehoud en een gezond klimaat. Met een goed toekomstperspectief voor de boeren, in evenwicht met alle partijen in de keten.