“Je moet op een afstand kijken, vanaf hier ongeveer. Als je er dan naar kijkt, verdwijn je echt in het zwarte gat.” Vol trots laat Freddy Tratlehner zijn kunst zien in zijn atelier in Amsterdam-Noord. Zwarte gaten vormen de kern van zijn werk op dit moment. Niet gek zou je denken voor de kunstenaar die de meeste mensen kennen als Vjeze Fur van De Jeugd van Tegenwoordig, alhoewel de zwarte gaten tot het verleden horen, sinds hij anderhalf jaar geleden als gevolg van zijn vaderschap de drank resoluut liet staan. Freddy vervolgt: “Aan de zijkant zitten allemaal juwelen, ringen en parels. Die zorgen voor de tegenstelling.” Een tegenstelling tekenend voor het leven van Freddy, tekenend voor zijn persoon. Aan de ene kant de hang naar spullen, naar glitter, naar living the life. De lolbroek, die het leuk vind ‘om idioot te zijn, achterlijk te doen’. Dat was vroeger al zo, toen hij samen met zijn vrienden in hetzelfde Amsterdam-Noord de buurman uit zijn bed stampte met een eigengemaakte beat met als refrein ‘Wakker worden ouwe bok’. Maar er is een andere kant, een kant die de massa misschien niet opvalt, maar in alles aanwezig is. De kant van de perfectionist, waar het draait om creëren, een boodschap uitdragen, afgeven op al het neppe, maar waar het vooral draait om zijn talenten benutten. En dat hij talenten heeft, staat buiten kijf. Rapper, liedjesschrijver, kunstenaar en kok: hij doet het allemaal. Zo goed als hij kan. “Ik ben een kunstenaar die als ‘ie een project in zijn hoofd heeft, dat vooral wil uitvoeren, en dat dan gewoon doet. Een echte millennial, haha.”

Wat is een kunstenaar voor jou?

“Iemand die zijn werk steeds naar een nieuw level wil tillen. En iets dat er nog niet is wil creëren. Dan kan natuurlijk als beeldend kunstenaar, maar ik denk ook dat het in eten kan. Of met schrijven.”

Omschrijf jezelf eens als kunstenaar.

“Ik weet niet of ik dat echt ben man. Ik ben natuurlijk afgestudeerd aan de Rietveld Academie als beeldend kunstenaar, maar om nou te zeggen dat ik echt een kunstenaar ben… Ik weet het niet. Ik doe heel veel dingen, ik werk nu wel toe naar een expositie, maar ik ben geen kunstenaar die de hele dag bezig is in zijn atelier. Soms doe ik ook veel toegepaste dingen, muziek bijvoorbeeld. Nee, ik weet niet of ik mezelf als kunstenaar beschouw. Ik vind het een moeilijke vraag man.”

Maar als we dan teruggaan naar de eerste vraag: creëren kan op veel manieren toch?

“Jaja, klopt, muziek is ook kunst, maar ergens heb ik toch het gevoel dat ik nog niet alles uit de beeldende kunst heb gehaald. Ik ben nog wel van plan daarin te groeien, maar ik ben wel iemand die de hele tijd wordt afgeleid door andere dingen die op mijn pad komen. En die ga ik dan ook doen.” 

Dus eigenlijk is het succes van De Jeugd en #lekkerfred (Freddy’s kookkunsten zijn een grote hit op Instagram) nadelig voor jouw ontwikkeling als beeldend kunstenaar?

“Ja, en aan de andere kant voel ik me daar een beetje raar over. Wat klaag ik? Alle dingen die ik doe, doe ik omdat ik die heel leuk vind, omdat ik die heel graag wil doen. Maar niet alles wat ik doe is hoge kunst. Je hebt ook echt kunstenaars die puur hun kunst pushen, en geen toegepaste dingen doen, geen commerciële dingen doen zoals ik. Als ik mezelf moet omschrijven als kunstenaar zou ik zeggen: iemand die heel veel verschillende dingen doet, haha, ik weet het niet man.”

Is koken dan ook kunst voor je?

“Nee, ik beschouw dat niet direct als kunst omdat ik nu eigenlijk pas, nu ik me er een beetje meer in verdiep, zelf ook gerechten aan het verzinnen ben. In het begin deed ik alleen gerechten die al bestonden, met een kleine twist. Nu heb ik echt nieuwe gerechten gemaakt, waarvan ik denk: dit is wel next level. Ik hou er heel erg van om iets onder de knie te krijgen en het dan steeds verder te brengen.” 

Is koken je toekomst? Iets dat je over tien jaar nog steeds wil doen?

“Tien jaar vind ik wel heel lang, maar ik wil wel nog wat dingetjes opzetten. Een restaurantje misschien, een kookboek, een programma. Ik denk dat je in Nederland hele toffe dingen kan doen, omdat we zo verschrikkelijk veel producten van eigen bodem hebben. Zeewier, alles uit de Oosterschelde, kreeft, krab, asperges, wat wild. Insecten, gekke paddenstoelen. Ik kook al sinds mijn twaalfde, ik kook thuis altijd voor mijn vrouw en kind, dus ik zie mezelf dit nog wel lang doen.”

Even terug naar de ‘hoge kunst’. Wat ben je nu aan het maken?

“Ik ben een soort zwarte gaten aan het maken, het is een soort nisje als het ware, van 80 bij 80 centimeter. De ringen die je ziet zijn van dure horloges, die zijn geprint op plexiglas en dan laagje voor laagje op elkaar gemaakt. Het geheel moet een zwart gat voorstellen van decadentie dat alles opslokt. Het moeten er een paar worden, zodat ze ook een beetje lijken op ringen van de zon.” 

Kan je uitleggen waar het idee om zoiets te maken vandaan komt?

“Ja, ik heb best wel het gevoel dat we als mens opgeslokt worden door te veel dingen, onzinnigheden die we niet nodig hebben, maar die ons wel prikkelen. Spullen, te veel spullen, daar gaat het eigenlijk om. Daar heb ik zelf absoluut last van, haha, zeker. Ik heb een toren van Hermes (modemerk, red.) dozen in mijn huis wat een soort toren van Babylon aan het worden is. Met mijn kunst zet ik me ertegen af, maar in het echte leven doe ik eraan mee. Ik probeer het niet te doen, maar het is moeilijk.”

In een filmpje voor Noisey maakte je ooit een kunstwerk dat je omschreef als: ‘Een proces van destructie en opbouw en alles omvattende liefde’. Lijkt me een vrij treffende omschrijving van jouw leven. Of zeg ik nou iets raars?

“Nee, dat is het ook wel. Ik maak vaak dingen die over destructie gaan, de zwarte gaten waar ik nu mee bezig ben bijvoorbeeld. Het gaat er wel altijd over. Dat hebben we met de muziek ook gedaan: alle regels moesten kapot. En ik geloof daar nog steeds wel in. De regels breken en iets nieuws creëren. Zo gaat dat altijd.”

Koken, mode, kunst, muziek. Is creëren de reden van jouw bestaan?

“Ja. Dingen maken vind ik het allerleukst. En dan maakt het denk ik niet zoveel uit wat het is. Ik zou willen dat het alleen kunst was, maar dat is het niet. Waarom? Ik weet het niet, ik kijk gewoon het meeste op tegen kunstenaars, waarbij het van tevoren niet bepaald is wat ze gaan maken.”

Als ik je zo hoor dan denk ik dat je eigenlijk het liefst een kunstenaar wil zijn die zonder vooropgestelde regels te werk gaat, die door een breed publiek wordt gezien maar verder echt leeft als een klassieke kunstenaar. In armoede leven voor de kunst zonder alle plastic opsmuk. 

“Klopt wel, maar dat laatste ga ik toch niet helemaal in mee, want het is ook iets dat me aantrekt. Er zit een dualiteit in me, en daar speel ik graag mee.”