Pathema is van oudsher niet actief in koelwater, maar in het ijswater”, vertelt Boeren over de geschiedenis van het bedrijf. “We hebben een vortexbehandeling geïmporteerd uit Zweden vooral bedoeld om ijsbanen beter, energiezuiniger en goedkoper in te vriezen. Dit gebeurde chemievrij, maar buiten dat het goedkoper was en de ijskwaliteit beter werd, zagen de ijsmeesters van de schaatsbanen ook nog eens dat hun koeltorens schoner waren dan voorgaande jaren. Daar waren wij niet mee bekend, maar we hebben vervolgens een onderzoek gestart met de TU Eindhoven en zijn helemaal in die wereld gedoken. Een toevallige ontdekking dus!”

Niet veel later (2010) bouwt Pathema de eerste module om koeltorens chemievrij te koelen. Dit puur uit het idee om alles schoner en duurzamer in te kunnen richten. “Koeltorens zijn nodig in de industrie. Voor de productie van ontzettend veel producten die je dagelijks consumeert, is een koeltoren nodig. Maar ook als je e-mail checkt komt er een koeltoren aan te pas. Normaal gesproken worden er chemicaliën aan het koelwater toegevoegd om kalkaanslag, corrosie en microbiologische groei te voorkomen. Deze traditionele technologie werkt prima, maar het is verre van de meest duurzame oplossing. De gebruikte chemicaliën komen uiteindelijk in het oppervlaktewater terecht met alle gevolgen van dien. Dit kan en moet anders.”

Drinkwater Het traject is afgerond in 2011 en dan begint Pathema aan een rondje lang alle grote waterbehandelaars die in de koeltorenwereld zitten. “Ze waren allemaal verbaasd. Het is getest, het werkt en de klanten zijn tevreden. Maar de chemiebedrijven leven van chemie en dus hebben ze helemaal geen interesse om deze duurzame innovatie door te voeren.”

En dus gaat Pathema als kleine speler zelf aan de slag in de wereld van de grote chemiereuzen. In het eerste jaar krijgen ze met dit proces voet aan de grond over de hele wereld. Er draaien op dit moment meer dan 100 installaties met de Vortex techniek van Pathema. “En op een gegeven moment realiseerden we ons hoeveel drinkwater er, ondanks de grote drinkwatertekorten, in zo’n koeltoren gaat. Toen vroegen wij ons af, waarom? Dat is helemaal niet nodig.”

Schaars drinkwater Inmiddels is ook Emma Lamberts, verantwoordelijk voor de communicatie bij Pathema, bij het gesprek aangesloten en zij licht toe: “Het is in de toekomst niet langer vanzelfsprekend dat er voldoende drinkwater beschikbaar is als we er op dezelfde manier mee omgaan zoals vandaag. Sterker nog, op dit moment hebben meerdere drinkwaterbedrijven grote problemen met het garanderen van genoeg drinkwater voor de Nederlandse bevolking. Als de industrie overstapt op circulair koelen en hier een andere waterbron voor gebruikt dan drinkwater (bijvoorbeeld afvalwater), is het drinkwaterprobleem in Nederland opgelost. Met de techniek van Pathema kan koelwater eenvoudig circulair en ook chemievrij worden ingezet. Dat maakt écht impact.”

Boeren: “En dan komt er vervolgens veel weerstand vanuit de markt, want er zit een heel grote chemische lobby achter. Die macht hebben wij totaal onderschat. Wij zijn gewoon die dromer in de klas die ziet dat iets schoner en duurzamer kan en zijn daarmee aan de slag gegaan. Gelukkig gaat het ons inmiddels heel erg goed af en is onze techniek door Rijkswaterstaat tot ‘BBT’ benoemd: Best Beschikbare Techniek van dit moment.”

Watertransitie Dat laatste helpt Pathema enorm. Het betekent namelijk dat koeltorens die op oppervlaktewater lozen een vergunning nodig hebben. Die vergunning kan direct toegekend worden wanneer ze kiezen voor de Vortex techniek in plaats van traditionele koelwaterchemicaliën. In plaats van het schaarse drinkwater heeft Pathema inmiddels een efficiëntieslag kunnen maken van het hergebruiken van het afvalwater uit de koeltoren van minimaal 85% tot zelfs 95%. “Het afvalwater wordt opgevangen en gefilterd om vervolgens – zonder tussenkomst van chemicaliën – weer ingezet te kunnen worden. We doen dit inmiddels bij tal van grote bedrijven, waarvan er een aantal te vinden zijn op onze website, maar het doel is om dit proces en de broodnodige watertransitie bekend te maken bij de hele branche.”

Minimale stap Om afvalwater hergebruik te bewerkstelligen, zal er iets moeten gebeuren in de wetgeving en daar zijn ze vanuit de overheid nu druk mee bezig. Ondertussen blijft Pathema werken aan het in de markt zetten van het product dat een andere manier van werken kent. Lamberts: “Vaak is investeren aan de achterkant – koelen is namelijk geen primair proces – geen prioriteit voor bedrijven. Wat wij daarom willen benadrukken, is dat de eenmalige investering in deze installatie zichzelf binnen twee tot vijf jaar terugverdient terwijl de installatie een levensduur heeft van 20+ jaar. Het enige wat het dus vraagt, is focus en innovatie. Daarbij zal ook de overheid in moeten zetten op de watertransitie en er meer aandacht in de media voor moeten komen. Want als we ons drinkwaterprobleem willen aanpakken en ons oppervlaktewater – wat tot één van de slechtste van Europa behoort – willen verbeteren, is het gebruik van deze Vortex technologie een minimale stap die we moeten zetten.”