Wanneer een schip van, laten we zeggen, 400 meter lang met 21.000 containers aan boord een Nederlandse haven binnen wil varen, vraagt dat meer dan alleen stuurmanskunst van de kapitein. Specifieke kennis van de lokale getijden, vaargeulen én wetgeving is onontbeerlijk om zo'n groot schip veilig in de haven af te meren.

De laatste kilometers worden dan ook afgelegd met een registerloods aan boord; iemand die na een opleiding van ruim een jaar de lokale waterwegen op zijn duimpje kent, die makkelijk met verschillende schepen van verschillende grootten manoeuvreert en die goed communiceert met zowel de telkens wisselende bemanning als de stuurlui aan de wal.

De eisen die aan een registerloods gesteld worden zijn dan ook stevig, zegt Dennis de Boer, bij Loodswezen coördinator opleidingen en trainingen voor de regio Scheldemonden. “Voor aan de hbo-master opleiding tot Registerloods: Master in Maritime Piloting mag worden begonnen, moet de kandidaat onder meer een vaarbevoegdheidsbewijs eerste stuurman alle schepen en een hbo-diploma hebben. Ook heeft een kandidaat vaak al een jaar of zes aan het roer van verschillende schepen gestaan.”

Bijzonder is dat de opleiding tot Registerloods wordt georganiseerd door de registerloodsen zelf. Na voltooiing van de opleiding kan de afgestudeerde loods direct als zelfstandige gaan werken onder de paraplu van het Loodswezen. Het Loodswezen heeft er daarom elk belang bij dat de jaarlijks ongeveer twintig kandidaten die aan de opleiding beginnen deze ook zullen afronden. 

Een stevig assessment is noodzaak; een met een intakegesprek, een psychologisch onderzoek, manoeuvreertest en medische keuring. “We willen graag weten wat voor vlees we in de kuip hebben”, vertelt De Boer. “Niet alleen moeten de kandidaten goed kunnen manoeuvreren, ze moeten ook mensenkennis hebben, stressbestendig zijn, communicatief sterk zijn en goed kunnen multitasken (onder druk). De geografische kennis en wetten kunnen we ze aanleren.”

“Ook opleidbaarheid is belangrijk. Tegen de tijd dat iemand bij ons kan solliciteren, heeft ie al zes jaar een carrière als varende en een leeftijd van rond de 30”, vertelt De Boer. Hij noemt een manoeuvreertest als voorbeeld. “Als dat niet lukt, krijgt de kandidaat nog een kans. Niet alleen het resultaat is dan belangrijk, ook of hij zijn lessons learned meeneemt.”

Ondanks het uitgebreide strenge assessment valt toch ongeveer een op de tien kandidaten af in de opleiding, en vaak omdat ze op het gebied van multitasken achterblijven. Met een nieuwe praktijksimulatie in het assessment verwacht hoopt het Loodswezen dat dit jaar te voorkomen, zegt De Boer. “In de praktijksimulatie is de kandidaat de spin in het web en wordt daarbij voor onverwachte en steeds lastigere problemen gesteld (waardoor de druk dus oploopt). Als neventaak is er een notitietaak, waardoor de kandidaat zijn aandacht moet verdelen. Hij moet dus continu de afweging maken of hij gefocust blijft op zijn primaire taak, zijn neventaak of een moment rust houdt.”

Bijzonder is dat deze praktijksimulatie slechts een kwartier duurt. De Boer: “Maar dit onderdeel ligt zo dicht bij de praktische competenties van het beroep, dat het gewenste dan wel ongewenste gedrag in deze in deze korte tijdsduur toch scherp naar voren komt.” 

Loodswezen nam deze praktijksimulatie dit jaar voor het eerst op in het assessment nadat Schiphol deze al eerder succesvol had gebruikt bij de selectie voor verschillende regiefuncties. “Of alle kandidaten nu wel de opleiding afronden, moet nog blijken”, zegt De Boer. “Wel hebben we al wel gezien dat een aantal mensen van wie we dachten dat ze potentieel goed waren, nu vastlopen bij het multitasken. Ik denk dat er daadwerkelijk een goede filter bij is gekomen.”