Voor industriële bedrijven, maar ook voor organisaties in de lucht- en ruimtevaart die met dure machines werken is het dilemma maar al te bekend: wanneer pleeg je onderhoud aan een machine? Preventief onderhoud betekent onvermijdelijk onnodige kosten; je vervangt immers onderdelen die misschien nog veel langer mee kunnen. Correctief onderhoud daarentegen, gebeurt pas als onderdelen al de geest hebben gegeven. Dit brengt weer faalkosten en soms ook risico’s met zich mee. Predictive maintenance, een ontwikkeling die gebruik maakt van sensor- en analysetechnologie, maakt het mogelijk precies op het juiste moment onderhoud uit te voeren. Sensoren registreren trillingen, druk, temperatuur of samenstelling van oliemonsters, informatie waarop nauwkeurige analyses van het faalgedrag zijn te maken. 

Met name de luchtvaart is ver op het gebied van predictive maintenance, stelt Hanno Spoelstra, Manager Asset Management Services bij technologiebedrijf SKF en innovator in gesensoriseerde lagers. “In de luchtvaart gebeurt het voornamelijk bij gasturbines die geleverd worden onder beschikbaarheidscontracten. Doet de gasturbine het niet, dan krijgt de fabrikant niet betaald. En ook in de petrochemie zie je een redelijke graad van gebruik. Vaak heeft het te maken met de mate van automatisering. De meeste fabrieken in Nederland zijn twintig tot veertig jaar oud. Daar zijn de mogelijkheden nog wat beperkter, maar met een slimme aanpak is er veel verbetering te realiseren.” Spoelstra ziet dat veel bedrijven predictive maintenance overwegen wanneer zij investeren in nieuwe middelen. “Met goede reden, want onderhouds- en faalkosten liggen twee tot vier keer lager dan wanneer zij wachten tot een onderdeel stukgaat.”

Nederlandse bedrijven laten de nodige kansen liggen als het gaat om technologie onder de noemer ‘Industrie 4.0’, signaleert Coen Sanderink, business developer bij de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM). Naast investeren in het bedrijfsleven levert BOM ook een actieve bijdrage aan innovatie, via het samenwerkingsverband ‘Fieldlab Campione’ waarin ongeveer twintig organisaties de inzet van predictive maintenance onderzoeken. “Er wordt in Nederland nog heel veel gepraat over zaken als predictive maintenance, kunstmatige intelligentie, big data, virtual en augmented reality. Elke industriële organisatie heeft er wel een idee bij, maar als je vraagt wat er écht mee gebeurt, dan is het allemaal vrij marginaal.”

Er ligt vaak een goede businesscase om apparatuur te voorzien van sensoren. En opvallend genoeg zijn het juist familiebedrijven die, ondanks hun imago van behoudende en traditionele organisaties, flink aan het experimenteren zijn geslagen. “Commitment van het management is belangrijk”, zegt Sanderink die naar een cultuurkloof wijst als belangrijke oorzaak van gebrek aan innovatie in sommige bedrijven. “In het hoger management zijn er nog veel bestuurders die zich nauwelijks bewust zijn van de kansen van IT en die in de media alleen maar lezen over cyberaanvallen en een hack hier en daar. Gebrekkige implementatie van nieuwe technologie heeft dan veelal niet te maken met de businesscase, maar geesten die er nog niet rijp voor zijn.”