Zonder langetermijnvisie en een consistent overheidsbeleid blijft de transitie fragmentarisch”, vertelt Pierre Bartholomeus, managing director van Noordgastransport (NGT). “Een pragmatische aanpak is essentieel.”

Slimmere inzet NGT onderzoekt al sinds 2018 hoe hun offshore gasleidingen hergebruikt kunnen worden voor duurzame energie. “We kijken onder meer naar CO₂- en waterstoftransport op zee”, zegt Bartholomeus. Dit heeft geresulteerd in een Certificaat van Geschiktheid voor puur waterstoftransport van onafhankelijk certificeringsinstituut Bureau Veritas in 2022. Daarnaast zijn in samenwerking met ingenieurs- en adviesbureaus Enersea en Guidehouse hergebruik- en scenariostudies afgerond voor de ontwikkeling van een waterstofnetwerk op zee. “Door bestaande gasinfrastructuur slim te benutten, besparen we veel maatschappelijke kosten en verminderen de milieu-impact. Het is een van de snelste en meest efficiënte manieren om de energietransitie vooruit te helpen terwijl het Noordzeegas geaccomodeerd kan blijven. Ook het bijmengen van waterstof in de bestaande aardgasinfrastructuur draagt hieraan bij.”

Track record NGT NGT heeft veel ervaring met de ontwikkeling, constructie, operatie en onderhoud van (gas)pijpleidingen op zee. Het bedrijf levert transport van energiebronnen voor Nederland, met een uptime van meer dan 99,5%. Met de kennis die het bedrijf heeft opgebouwd in de afgelopen 50 jaar, is NGT in staat om de huidige gasinfrastructuur en een toekomstig waterstof- of CO₂-netwerk op de Noordzee veilig te opereren. Daarnaast kan het de samenleving veilig, betrouwbaar en kosteneffectief van energie voorzien.

Aardgas als transitiebrandstof “Iedereen roept ‘van het gas af’, maar ondertussen importeren we vloeibaar gas uit de VS per schip of gas via pijpleidingen uit het buitenland, wat meer energie kost en een hogere CO₂-uitstoot en grotere afhankelijkheid oplevert. En dan laten we de huidige geopolitieke ontwikkelingen nog even buiten beschouwing. Slimmer gebruik van de gasvelden en -leidingen op de Noordzee biedt een duurzamer en efficiënter alternatief. Bovendien levert dit de overheid extra inkomsten op en verlaagt het de lasten voor burgers.” De rijksoverheid heeft op 15 juli 2022 een versnellingsplan gaswinning Noordzee gepresenteerd, waarin de ambitie staat om op te schalen van 1 naar 4 miljard m3 aardgas extra per jaar. Ook in het hoofdlijnenakkoord van het huidige kabinet wordt gemeld dat gaswinning op de Noordzee wordt opgeschaald. Om de toekomstige gasproductie te kunnen garanderen, zoekt NGT naar optimalisaties om deze ambitie van de rijksoverheid te helpen realiseren.

Uitdagingen Elektrificatie wordt vaak als dé oplossing gezien, maar brengt risico’s met zich mee.Volgens Bartholomeus ligt de oplossing voor congestie op het elektriciteitsnet in een slimmere verdeling van de energievraag en het aanbod. Flexibele energietarieven, opslagtechnieken en een hybride aanpak met zowel waterstof als elektrificatie kunnen helpen om overbelasting te voorkomen. De Nederlandse overheid heeft de ambitie om 70 GW aan wind op zee te accommoderen. Dit gaat niet alleen via elektronen (stroom), maar ook via moleculen (waterstof). Eén gasleiding kan evenveel energie transporteren als zeven elektriciteitskabels. “Kortom, waterstof en het hergebruik van bestaande gasinfrastructuur zijn essentieel voor de energietransitie.” De vraag is nu: bouwen we een compleet nieuwe gasinfrastructuur, of passen we bestaande aardgasleidingen aan? Daarover moet de overheid snel knopen doorhakken.

Ketensamenwerking De energietransitie kan alleen slagen als bedrijven, overheid, energieproducenten en netbeheerders samenwerken. “Dit is geen wedstrijd tussen bedrijven en overheid. We moeten risico’s delen en gezamenlijk optrekken”, oordeelt Bartholomeus. “De huidige fragmentatie belemmert de voortgang. Nieuwe regelgeving moet synchroon lopen met de betreffende ontwikkeling. Nu zien we dat bedrijven wel willen investeren, maar afwachten vanwege onduidelijke of wijzigingen in wetgeving, ontwikkeling van nieuwe standaarden en financieringsstructuren.”

Nederland heeft met zijn kennis, infrastructuur en ligging aan de Noordzee een strategische positie binnen Europa. “We moeten nu beslissen welke bedrijven essentieel zijn en hen actief ondersteunen. Wachten kost banen. We zien momenteel al bedrijven die het onderhoud uitstellen, de productie afbouwen of zelfs verhuizen. De tijd om te handelen is aangebroken.”

Waterstof en het hergebruik van bestaande gasinfrastructuur zijn essentieel voor de energietransitie

Financiële realiteit De financiële impact van de energietransitie is gigantisch. De gezamenlijke netbeheerders schatten de kosten tussen 2024 en 2040 op 156 tot 282 miljard euro. Dit is niet alleen een kostenpost, maar ook een investering om toekomstige economische schade te voorkomen door een stabiele energievoorziening te behouden. Hergebruik van gasinfrastructuur komt hierbij goed van pas.

De energietransitie is onvermijdelijk, maar het tempo en de haalbaarheid zijn cruciaal. “We moeten realistisch blijven en geen overhaaste beslissingen nemen zonder een doordacht plan. De toekomst vraagt om slimme keuzes, ketensamenwerking en strategische investeringen, want niets doen is uiteindelijk de duurste optie.”