Terwijl miljoenen reizigers over de hele wereld proberen tijdens hun vakanties juist meer comfort te krijgen dan thuis, is Bear Grylls geïnspireerd door precies het tegenovergestelde. Hij krijgt geen kick van luxe four-wheel drives, treinen met airconditioning, comfortabele vliegtuigstoelen of luxe cruises – deze survivalexpert houdt ervan één te zijn met zijn lichaam en wil dit lichaam maximaal uittesten. Hikers die in de Alpen wandelen doen dat, in vergelijking met de ongelooflijk optimistische Grylls, vaak in pure luxe. Met goed ingepakt materiaal in goede rugzakken en hutten om ’s nachts rustig te slapen waar ze ook nog eens goed verzorgde maaltijden voorgeschoteld krijgen. Niets voor Bear Grylls. Voor hem zou het ondenkbaar zijn om zijn vakantie door te brengen op een cruiseschip: daar is niks te ontdekken voor een extreme avonturier zoals hij. Terwijl een gemiddelde reiziger zich tijdens een simpele driedaagse fietstocht al een veroveraar van buitenlands grondgebied voelt, geniet Bear Grylls met hart en ziel van de zwaarste survivaltrainingen. 

Maar zonder goede schoenen kom je nergens. Zelfs een ex-soldaat van de Britse SAS-unit, getraind in martial arts, die geen angst kent, heeft vier dingen nodig om te overleven: allereerst topkwaliteit, super robuuste en, misschien wel het allerbelangrijkst, goed ingelopen wandelschoenen met een extreem solide zool en goede veters. En daarnaast een waterfles, een scherp mes en een vuursteen. Kleren horen hier natuurlijk ook bij, maar zijn niet van zulk fundamenteel belang als schoenen, want vechten voor je leven in de wildernis wordt heel moeilijk met gewonde voeten. Genoeg water hebben is van vitaal belang, een mes helpt bij vallen zetten en moorden, en de vuursteen is betrouwbaarder dan een simpele aansteker. 

Bear Grylls heeft maar tien minuten, dan moet hij verder naar zijn volgende avontuur. Maar voordat hij weer op pad gaat, wil hij zijn schoenvetertruc uitleggen. “De schoenveters dienen niet alleen als goede ondersteuning voor mijn voeten en enkels, ze zorgen er ook voor dat ik niet doodga aan uitdroging.” Gebruikt de ervaren avonturier zijn schoenveters in geval van nood dan om verborgen waterbronnen tevoorschijn te toveren? “Ha, grappig idee, dat ga ik eens proberen”, zegt hij lachend. “Nee, ik gebruik de schoenveters om in hete, kale bergachtige gebieden vocht uit de rotsspleten te krijgen. Ik zoek naar vochtige rotsspleten, omdat daar soms waterdruppels doorheen sijpelen. Ik stop de ene kant van mijn schoenveter in de spleet en de andere in mijn waterfles. Zo gids ik de druppels richting mijn fles en heb ik binnen een half uur een volle fles water!”

Op jonge leeftijd ging Grylls al met zijn vader naar de bergen. “Dat liet een verpletterende indruk op me achter”, herinnert hij zich. “Mijn avonturen met hem leerden mij al op jonge leeftijd het leven op waarde te schatten. Het leerde mij hoe snel het allemaal over kan zijn als je het verkeerde doet op het verkeerde moment en hij leerde me hoe makkelijk overleven is als je een beetje weet hoe je voor jezelf moet zorgen in de natuur.” ‘Een beetje weten over de natuur’ is in het geval van Grylls nogal een understatement: weinig andere mensen hebben wat overleven in de natuur betreft zo’n grondige kennis en zulke goede skills als hij.

Of hij nou de ijzige Arctics doorkruist, de hitte van de Sahara trotseert of de sompige, vochtige jungle probeert te overleven, de vader van drie kinderen overleeft Moeder Natuur keer op keer en zijn belevenissen kluisteren 1,5 miljard mensen aan de buis – want zijn tv-crew is altijd bij hem als hij vecht tegen hitte, kou, honger en dorst. “Ik ben altijd nerveus in de jungle. Het water is zo bruin en modderig, het is zo goed als onmogelijk om de dodelijke slangen en krokodillen erin te zien”, bekent Grylls. “Maar extreme kou is ook zwaar.” En Grylls kan het weten. Twintig jaar geleden was hij de jongste Brit ooit die Mount Everest beklom, waarbij hij milde bevriezingsverschijnselen op liep terwijl de vier andere bergbeklimmers de poging met hun leven moesten bekopen. En er was nog een reden dat deze beklimming door Grylls sensationeel was: eerder was hij na een skydiving ongeluk bijna geheel verlamd geraakt. Weinig mensen zouden zo’n extreme expeditie hebben ondernomen na maanden van zeer heftige revalidatie. Maar Bear Grylls deed het wel: hij bereikte de top en dat was de start van zijn televisiecarrière. 

Maar is hij nooit bang of bezorgd als hij aan een nieuw avontuur begint, nooit wetende wat in het verschiet ligt? “Oh, natuurlijk wel”, zegt hij met een grijns. “Maar angst verlamt je, en daarom probeer ik het altijd te overwinnen. Mijn geloof helpt mij hierbij: ik begin elke dag met bidden op mijn knieën naast mijn bed. Mijn geloof neemt mijn angst weg, omdat ik weet dat ik niet alleen ben. Het speelt ook een grote rol in mijn liefde voor de natuur, omdat ik overal wonderen zie.”

Terwijl je in de natuur een hoop wonderen kunt aanschouwen, is kant-en-klaar eten vinden een stuk ingewikkelder. Dat doet Grylls dus anders, maar het beeld van de avonturier die een wild dier vangt, zijn keel doorsnijdt en het bloed drinkt zorgt ervoor dat de maag van veel kijkers zich omdraait. De wereld heeft veel spectaculaire, onontdekte regio’s, zelfs voor de gemiddelde toerist – met interessante en culinaire ervaringen. Maar terwijl de avonturier druk is met het eten van de ogen van een jak en het afbijten van het hoofd van een slang, zijn de kijkers blij dat ze simpelweg naar de koelkast kunnen lopen als ze honger hebben. 

Iedereen die de beschaving wil ontvluchten kan dat doen zonder een mes in zijn zak te hebben, maar je moet natuurlijk niet naïef of onvoorbereid zijn. Of het nou op de motor, per fiets, kano of met een caravan is, iedereen die op eigen houtje vreemde landen wil bezoeken, heeft legio mogelijkheden om uit te kiezen, en zal de schoonheid van de wilde natuur intensiever beleven dan degenen die met een standaardreis de natuur bezoeken. Zelfs een paar dagen alleen of met je partner hiken kan het hoofd al leegmaken en het hart verwarmen. 

Veel bekende personen uit de wereld van entertainment en de politiek schreeuwen het uit om te mogen reizen met de survivalexpert. In de Running Wild With Bear Grylls serie, te zien op Discovery Channel Nederland, zien we hem met Kate Winslet, Mel B, Zac Efron, Ben Stiller, Kate Hudson en Channing Tatum. “Ik had zelfs een verzoek van Barack Obama, die de gevolgen van de klimaatverandering met zijn eigen ogen wilde zien”, vertelt Grylls. “Dus zijn we naar Alaska gegaan voor de Running Wild With Bear Grylls show en hebben we daar een paar dagen in de wildernis doorgebracht.” Een onvergetelijke ervaring voor beide mannen en een aflevering die alle klimaatcritici zouden moeten kijken. Reizen is bij uitstek een goede mogelijkheid om je eigen footprint te bekijken zonder veel aan comfort te verliezen. Slechts weinige van ons gaan alleen de wildernis in, met slechts een mes als bepakking, zoals Grylls. Maar miljoenen toeristen, reizigers en ontdekkers kunnen leren van Grylls’ boeken als het gaat om respect voor alle levende wezens en een diepe liefde voor de ongerepte natuur. Hij is een rolmodel voor velen op dit gebied: neem alleen mee wat je nodig hebt en vraag jezelf altijd af of je het echt nodig hebt. En zeg nou zelf: reizen wordt veel intenser zonder al die onnodige bagage.