Het uiteinde van onze vork

Nederlanders vinden verandering lastig. Helemaal als het aankomt op hun favoriete kost. De heilige drie-eenheid aardappelen-groente-vlees staat vandaag de dag nog steeds de helft van de week op het menu. Vlees eten is één van de sterkste gewoontes in onze cultuur en dat maakt het lastig om de vleesconsumptie aan te pakken. Toch is het noodzakelijk dat we gezamenlijk een manier vinden om minder vlees op het bord de nieuwe norm te maken. Want of we het nu willen horen of niet, het antwoord op het klimaatakkoord van Parijs bevindt zich gedeeltelijk aan het uiteinde van onze vork. Minstens driemaal daags kunnen we hier een bewuste keuze in maken. Dat zijn ruim 1000 eetkeuzes per jaar, waarmee we elke keer een klein verschil kunnen maken. Als we die lijn doortrekken, maken we in 2030 een groot verschil. En dat is noodzakelijk, want voor die 49% CO2 reductie hebben we getekend.

Gewenning, gemak en de sociale omgeving

Wat maakt dat vleesminderen nu zo lastig? Gewenning, gemak, de sociale omgeving,  smaak(perceptie) en onzekerheid over het vervangen van vlees, zijn allemaal factoren die een rol spelen in deze keuze. Daarom is het belangrijk om mensen uit te dagen de gewoonte (even) te doorbreken, samen met het gezin of de partner, en laten ontdekken dat een volwaardige maaltijd zonder vlees op tafel zetten eenvoudig maar bovenal verrassend lekker is. De Nationale Week Zonder Vlees levert een bijdrage aan deze ervaring, maar het is essentieel om mensen het hele jaar door te prikkelen en zo vaak als mogelijk hiermee te confronteren. Dit lukt alleen als we het samen doen, en alle producenten, supermarkten, cateraars, restaurants, scholen, gemeenten en politici hier hun aandeel in nemen.

Perceptie van de maaltijd zonder vlees

Het doorbreken van een gewoonte start bij een eerste kennismaking met een positieve ervaring. Maar om die positieve ervaring te kunnen beleven, mag er geen sprake zijn van een vooroordeel, en dat is een uitdaging. Want een maaltijd zonder vlees, dat klinkt als een concessie, als een maaltijd die nooit net zo lekker gaat smaken als ' het origineel'. Vegetarisch wordt te vaak nog gezien als een dieetcategorie. Om van dat imago af te komen moeten we iets aan onze framing doen. Wie heeft er nu geen zin in een Thaise kokoscurry met zacht gegaarde aubergine, geroosterde paprika, kikkererwten, verse basilicum en knapperige pijnboompitten? Precies. We zijn geprogrammeerd om te denken dat vlees lekker is en een maaltijd zonder vlees minder lekker zal zijn. Wanneer we echter per ongeluk een vegetarische maaltijd eten, zullen maar weinig mensen het vlees actief missen. Dus verras de boodschapper zo vaak mogelijk met een proeverij van vegetarische producten of maaltijden, zonder dit er expliciet bij te vermelden. Haal ze over door kortingen, acties en sampling om nieuwe producten te leren kennen en andere smaken te ontdekken. Een positieve eerste ervaring, waarbij ze zichzelf erop betrappen dat ze het vlees niet misten, is een belangrijke eerste stap.

Transparantie en het goede voorbeeld

En dan nog die sociale omgeving. Iedereen lijkt te denken dat zijn biefstukje het verschil niet zal maken. Hoeveel vegetariërs of bewuste vleesminderaars ken jij? Wiens ogen prikken er in jouw rug als je een kilo vlees in je boodschappenmandje gooit? Niemands, want het is nog steeds de gewoonste zaak van de wereld. Daarom wordt het tijd voor iedereen die een voorbeeldfunctie bekleed, om het goede voorbeeld te geven. Neem minister-president Rutte. Hoe vaak zou hij vlees eten? Is hij er bewust mee bezig? Daar ben ik nou enorm nieuwsgierig naar en ik vermoed dat ik niet de enige ben. Als we Jan Modaal willen motiveren om een dagje minder vlees te eten, dan moeten we laten zien dat het gewoon is en haalbaar. Als ik het kan, dan kan jij het ook – dat principe. We kunnen ons op Twitter bezighouden met gewichtige zaken en inhoudelijke discussies, maar daarnaast een dagelijkse foto van de politieke avondmaaltijd zegt meer dan duizend woorden. Daarom roep ik alle publieke figuren op om hun verantwoordelijkheid te nemen en transparant te zijn over hun eigen eetpatroon. Hoe ziet jouw dag zonder vlees eruit? Of als die nog niet bestaat, wat is jouw grootste uitdaging? Wees eerlijk, wees menselijk, laten we de minder vlees struggle delen.

Een oproep wordt natuurlijk pas echt interessant als ik het concreet maak: 11-17 maart 2019 vindt de tweede editie van de Nationale Week Zonder Vlees plaats. Ik vraag alle tweede kamerleden, ministers, staatssecretarissen, burgemeesters, CEO’s, journalisten, influencers en BN-ers om openlijk mee te doen en hun ervaringen te delen. Als we minder vlees eten écht met z’n allen doen, worden die 1000 eetkeuzes per jaar opeens de lekkerste en leukste weg naar het behalen van de 2030 doelstellingen.