Wat levert dat op?
Langere levensduur van equipment; minder verbruik van oliën en vetten: en minder belasting van het milieu. Smering is op het eerste oog niet het meest aansprekende onderwerp, vaak is het een ondergeschoven kindje binnen de techniek. Olie is toch gewoon olie? Maar als je kijkt naar de mogelijkheden om impact te maken op betrouwbaarheid van equipment en de belasting op het milieu en onze aarde te verminderen wordt het interessant. 

Van oudsher wordt nog op veel plekken met minerale olie gewerkt. Met de hedendaagse technologie worden high performance producten (vaak synthetisch) gemaakt die qua levensduur en bescherming tegen slijtage verwachtingen overtreffen. Ook de juiste biologisch afbreekbare oliën en vetten kunnen de eisen van machines aan. 

Om in te zoomen op deze bio-smeermiddelen, wat betekent biologisch afbreekbaar in deze context eigenlijk? Het betreft producten die zodanig zijn samengesteld dat ze in een aeroob waterig milieu onder invloed van micro-organismen worden afgebroken tot verbindingen als water, koolzuur en voor het milieu onschadelijke anorganische verbindingen.

Bio-smeermiddelen bezitten een lager risico voor het leven in water en bodem. Berekeningen wijzen uit dat in Nederland per jaar ongeveer 66.000 ton hydraulische olie en 65.000 ton vet in het milieu verdwijnen. Conventionele smeermiddelen op basis van minerale olie kunnen grondwater tot wel 100 jaar vervuilen. Zelfs kleine hoeveelheden minerale olie kunnen de groei van bomen beperken en zijn giftig voor waterleven.

Bij het gebruik van niet-giftige en goed afbreekbare producten blijft de biodiversiteit beter in stand. Door het gebruik van hernieuwbare grondstoffen wordt ook de bijdrage aan de CO2-uitstoot van het product verlaagd.Vele jaren geleden hebben de eerste generaties plantaardige oliën in de markt hier en daar voor problemen gezorgd, resulterend in stukgelopen machines. Inmiddels is er veel kennis aanwezig over wat wel en niet kan. Combineer de juiste technologie met de technische eisen en wensen en het is breed bewezen dat bio-smeermiddelen zeer goed presteren. Er zijn voorbeelden van hydraulische oliën die 80.000 uur (meer dan negen jaar) presteren in zware equipment. Ten opzichte van elke 10 of 20.000 uur verversingen te moeten doen in de oude situatie is dat duurzaam te noemen. 

Naast de technologische ontwikkelingen van de smeermiddelen zelf, is het ook zaak om breder te kijken hoe je slimmer kunt smeren. Waar vroeger structureel een aantal olieverversingen binnen een bepaalde periode werd gedaan, kan er nu met behulp van onder andere het Industrial Internet of Things en Big Data toegewerkt worden naar een efficiëntere manier om met het smeermiddel om te gaan. Er ontstaat steeds meer live inzicht in de prestaties van machines en de olie. Dit komt de betrouwbaarheid ten goede en zorgt er in veel gevallen voor dat de olie langer gebruikt kan worden. 

Als laatste is er nog het einde van de keten, want zolang we olie gebruiken moeten we ook nadenken over toepassingen voor na eerste gebruik. Want wat gebeurt er met de olie die afgevoerd wordt na gebruik in een machine of systeem? Vaak wordt dit niet teruggebracht in de keten, maar wordt het verbrand in energiecentrales. Dit zorgt voor veel CO2-uitstoot en is bovendien ook zonde, want met gebruikte olie kan nog van alles gedaan worden. Zo zijn er mogelijkheden om door (her)raffinage en nieuwe regeneratie technieken olie geschikt te maken voor hergebruik. Als de gehele keten transparanter wordt en op deze manier gesloten kan worden, dan wordt deze ook duurzamer.

Nu is het zaak dat de transformatie sneller gaat. Laten we kijken naar de lange termijn voordelen in plaats van de korte termijn kosten. Ondanks dat de branche redelijk conservatief is, komt het besef dat er nood is aan verduurzaming steeds duidelijker naar voren. Nu belangrijke spelers in maritieme sectoren en bijvoorbeeld Rijkswaterstaat een voortrekkersrol op zich nemen en meer met bio-smeermiddelen gaan werken begint het balletje te rollen. In de toekomst zullen we dan ook steeds meer gaan werken met high performance, en waar relevant, de juiste bio-smeermiddelen. Dan kunnen assets altijd betrouwbaar blijven draaien, minder smeermiddelen en energie verbruiken en ook zo een bijdrage leveren aan minder CO2-uitstoot.