Het internet of things maakt ook zijn opwachting in de bouwwereld. Het bouwproces wordt steeds slimmer en dat gaat heel snel. Wij streven naar het inrichten van een gezamenlijke digitale infrastructuur die naadloos alle soorten bouwwerkinformatie verbindt. Hiervoor werken we van een versnipperde informatievoorziening met veel informatieverlies naar een Nationale Bouw Informatie Infrastructuur. Het is een revolutie waarin het internet of things, BIM, 3D-printing en bijvoorbeeld Big Data analytics een plek krijgen.

Een betere benutting van digitalisering en informatisering is een belangrijke ‘aanjager’ in het creëren van deze productiviteitsprong. De ontwikkeling vraagt veel nieuwe kennis en competenties. Op dit terrein zullen condities moeten worden vervuld om de vruchten van versnelling en verbreding te kunnen oogsten. 

Mooi voorbeeld van een sprong voorwaarts is het innovatielab voor wonen, van TBI-ondernemingen. In dit TBI WOONlab worden samen met opdrachtgevers en consumenten nieuwe processen en producten ontwikkeld voor nieuwbouw en duurzame woningverbetering. Consumenten zijn zo veel meer bij het bouwproces betrokken en door de toepassing van prefab-elementen kan dat ook sneller en met minder fouten. 

Belangrijke voorwaarde om deze sprong te maken was dat de opdrachtgever bereid was om met de innovatie mee te gaan. Ik constateer dat dat nu nog te weinig gebeurt. Het testen van innovaties duurt vaak nog te lang en innovatie wordt vaak nog onvoldoende benut door opdrachtgevers. Vandaar dat bovenstaande voor een deel van onze sector nog als een ver toekomstbeeld klinkt. Maar de ontwikkelingen gaan snel. Veelal zijn de opgaven qua volume zo groot en de vraag zo complex dat we uiteindelijk niet anders kunnen dan een sprong te maken in digitalisering en informatisering. 

Innovatie in de bouw betekent ook fors investeren in de bouw van een leercultuur en lerende organisaties. Een excellente en zelfbewuste bouwcultuur is nodig om het lerend vermogen – bij organisaties en individuen - in de bouw te creëren en faciliteren. En een daaraan gekoppelde flexibel en vraag gestuurde excellente opleidings- en kennisinfrastructuur. Disruptieve technologische ontwikkelingen leiden onherroepelijk tot nieuwe kennisbehoeften en een kennishiaat.

Koplopers adopteren nieuwe ontwikkelingen, maar zien hun kennisbehoefte onvoldoende vertaald. In de mainstream ontstaat daardoor een gebrek aan kennis. Het (succesvol) toepassen van nieuwe kennis noodzaakt dat we anders gaan opleiden en omscholen. Concreet betekent dit investeren in de kwaliteit van productie en vakmanschap, in een excellente, flexibele en vraaggestuurde opleidings- en onderwijsinfrastructuur, in de verankering van vraagarticulatie en in het inzetten op kennisontwikkeling en competenties.

Digitalisering en informatisering in de bouw vraagt om een nieuwe ‘integrale aanpak’ die het mogelijk maakt voor de toekomst een veilige en gezonde leefomgeving te borgen. Nog een interessant voorbeeld van ontwerpen vanuit deze integrale visie is Brainport Smart District in Helmond. Technieken voor integraal ontwerpen zijn bijvoorbeeld ‘Deep Planning’: het in groter detail zichtbaar maken van gebruikersbehoeften en -patronen. Een andere techniek is het gebruik maken van wereldwijd aanwezige Big Data om nieuwe leefpatronen te onderkennen en voorspellen om daar qua ontwerp op in te spelen.

Goede voorbeelden zijn er voldoende, maar een bredere uitrol van het toepassen van innovatie in de sector zal de gehele bouw- en infrasector een sprong voorwaarts doen maken.