“Het is bekend dat het mannelijk geslacht, mensen op een hoge leeftijd en mensen met obesitas vatbaarder zijn voor een ernstig beloop van het coronavirus”, vertelt Liesbeth van Rossum, hoogleraar en internist-endocrinoloog in het Erasmus MC. “Aan de eerste twee factoren kan men uiteraard niets doen, maar aan overgewicht is vaak wel wat te doen. Mensen met overgewicht kunnen met een gezonde levensstijl een besmetting met het coronavirus niet voorkomen, maar mogelijk wel het verloop bij een eventuele besmetting beïnvloeden. De kans op een minder ernstig verloop van infecties in het algemeen wordt namelijk groter bij een gezonde levensstijl, uitzonderingen daargelaten. Goed om wel te beseffen dat sommige mensen door andere oorzaken dan een ongezonde leefstijl obesitas hebben ontwikkeld. Zo kunnen soms medicijngebruik, sociale omstandigheden of  hormonale of genetische ziekten bijdragen aan het ontstaan van overgewicht.”

Ook dan is het zaak te zorgen voor een gezonde levensstijl, gaat Van Rossum verder. “Dat houdt in dat er niet meteen met een crashdieet moet worden gestart. Absoluut niet, dat kan juist nadelig zijn voor het immuunsysteem. Maar voorkom stilzitten, beweeg elke dag minimaal dertig minuten (bijvoorbeeld door te wandelen) en probeer twee keer in de week spier- en botversterkende oefeningen te doen. Hoe meer beweging hoe beter. Rook niet, matig je alcoholgebruik, of nog beter, drink geen alcohol, eet gevarieerd en onbewerkt voedsel en zorg voor voldoende slaap. Een slechte nachtrust verstoort het metabolisme en wakkert het ‘hongerhormoon’ aan waardoor we eerder geneigd zijn te gaan snacken en is daarnaast ook ongunstig voor je afweer.”

Een gezonde levensstijl verbetert ons immuunsysteem, maar voorkomt geen besmetting. “Daarom is de oproep die we een tijdje geleden samen met vele anderen artsen, wetenschappers en bestuurders van gezondheidsorganisaties deden aan het kabinet, waarin we pleitten om naast de huidige coronamaatregelen die besmetting voorkomen (zoals afstand houden en mondkapjes) ook een campagne te starten om mensen te informeren over het belang van een gezonde levensstijl en hoe je dat binnen de huidige maatregelen doet. Mocht je namelijk toch besmet raken dan kunnen we er dus mogelijk zelf een stukje aan bijdragen dat het verloop van de besmetting minder ernstig kan zijn door goed voor ons immuunsysteem te zorgen. Dit is meteen ook goed voor tal van andere leefstijl-gerelateerde ziekten die we ook in coronatijden nog steeds veel in de ziekenhuizen zien, zoals mensen met een ontregelde diabetes of een hartinfarct”

Er is ook goed nieuws. Van Rossum: “In ons recente onderzoek bij patiënten met obesitas van het Erasmus MC vonden we dat tien weken na de start van een gecombineerde leefstijlinterventie, waarbij langdurige professionele begeleiding bij gedragsverandering naar een gezondere leefstijl wordt gegeven, al een verbetering van het immuunsysteem kan plaatsvinden. De positieve effecten zijn vrij snel zichtbaar, ook in de buikomvang. En daarvoor hoeven mensen niet een slanke den te worden. Al bij een paar procent (5 à 6%) gewichtsverlies gaat het immuunsysteem er meetbaar op vooruit. Dat maakt het voor veel mensen een stuk haalbaarder. Zoals ik al eerder aangaf zijn er ook mensen met overgewicht die door bijvoorbeeld medicijngebruik daar niet veel aan kunnen veranderen. En sowieso kan afvallen lastig zijn als er eenmaal obesitas ontstaan is, omdat het lichaam allerlei tegenregelmechanismen heeft om het lichaam weer terug naar het hogere gewicht te brengen. Wanneer mensen horen of lezen dat ook een aantal kleine leefstijlveranderingen, voor mensen met overgewicht – en dit geldt ook voor mensen met een normaal gewicht- kan leiden tot een beter immuunsysteem hoop ik dat dit voor nog meer mensen toegankelijker wordt en zij dit gaan nastreven. Ook al is alleen kennis hierover hebben natuurlijk nog niet genoeg om bij iedereen gedrag te kunnen veranderen. Toch blijft het belangrijk dat we wel moeten communiceren dat -juist in coronatijden- een gezonde leefstijl aanhouden kan bijdragen aan een goed werkend immuunsysteem en aan mentaal en fysiek welzijn.”