Alzheimer Nederland staat bekend als patiëntenorganisatie en is tevens de grootste financier van dementieonderzoek. Het uiteindelijke doel van de organisatie: een toekomst zonder dementie. Maar, zover is het nog niet. Inmiddels levert wetenschappelijk hersenonderzoek ook belangrijke resultaten op hoe je zélf het risico op dementie kunt verkleinen. Gerjoke Wilmink directeur van Alzheimer Nederland pleit voor meer aandacht voor dit onderwerp. 

Éen op vijf mensen krijgt dementie. Zoals het er nu voor staat hebben we in 2040 ruim een half miljoen mensen met dementie in Nederland. Dat is een urgent en groeiend maatschappelijk probleem. De ziekte kent de hoogste zorglast. Dementie is niet alleen zwaar voor patiënten zelf, maar ook voor hun naasten. De mantelzorg voor iemand met dementie is gemiddeld 40 uur, vaak naast werk of een eigen gezin. De zorgkosten zijn hoog: jaarlijks ca. 10 miljard. En volgens de overheid stijgen deze kosten in 2040 naar € 15,6 miljard. Daarbij zijn de maatschappelijke kosten die worden opgebracht door partners en kinderen niet eens meegerekend. 

Wilmink: “Natuurlijk moeten we blijven inzetten op fundamenteel onderzoek naar het ontstaan van dementie én klinisch onderzoek gericht op genezing en behandeling van verschillende dementievormen. Geweldig is dat daarnaast onderzoek naar risicoreductie door een gezonde leefstijl steeds meer resultaten oplevert. Daarvan moeten we mensen bewust  maken. Dat zij ook zélf iets kunnen doen om het risico op dementie te verkleinen.”

Risicofactoren voor dementie

“Zeg je risicoreductie, dan moet je het eerst over de risicofactoren hebben. De belangrijkste risicofactor voor dementie is leeftijd. Want hoewel er ook een groep jonge mensen is die dementie krijgt, geldt het principe ‘hoe ouder je wordt hoe groter de kans dat je dementie krijgt’. We worden met z’n allen steeds ouder, vandaar die snelle groei. Maar  leefstijl heeft zeker invloed. Zo verminder je het risico op dementie door overgewicht te voorkomen, veel te bewegen en vooral ook door niet te roken. Ook je hersenen actief houden door mentale uitdaging, is van belang, bijvoorbeeld via werk, cursussen en sociale activiteiten. 

Wilmink: “De meeste factoren zullen bekend voorkomen. We weten intussen allemaal wel dat roken niet goed voor je is en dat we meer moeten bewegen. Toch blijkt het moeilijk om slechte patronen te doorbreken. Veel onderzoek op het gebied van preventie richt zich daarom op het stimuleren van gezond gedrag. Onderzoekers bekijken niet alleen wat mensen nodig hebben om gezonder te leven, maar ook hoe ze gezond gedrag vol kunnen houden. Onthoud daarbij: Wat goed is voor het hart is goed voor het hoofd. Overigens benadruk ik graag dat je door gezond te leven dementie niet kunt uitbannen. Wetenschappers denken dat het vooral gaat om uitstellen. Gemiddeld genomen voegen we door gezond leven meer gezonde jaren toe aan het leven.”  

Het dementieproces vertragen

“Ook als je al dementie hebt is het belangrijk om je lichaam én geest actief te houden – binnen de mogelijkheden uiteraard. Dit kan het dementieproces vertragen en verhoogt de kwaliteit van leven. Hiermee vergroot je mogelijk ook het aantal zorgarme jaren. Stilstand is achteruitgang. Wat dat betreft is deze coronatijd funest. Veel activiteiten zijn gestopt, bezoek komt minder langs en ook de ondersteuning thuis is veelal afgeschaald. En dat terwijl actief blijven juist zo belangrijk is. Uit schaamte en onzekerheid ondernemen mensen met dementie toch al steeds minder. Vaak uit angst voor onbegrip en onverwachte situaties. De samenleving is hier aan zet. Het grootste aantal mensen met dementie woont thuis (70%) en een dementievriendelijke samenleving helpt om het zo lang mogelijk vol te houden. Mensen met dementie en hun naasten niet uit de weg gaan, zorgen dat ze mee blijven doen. Dus laten we naast onze voornemens om gezonder te gaan leven ook wat meer rekening houden met elkaar in 2022.”

Voor meer informatie:

www.alzheimer-nederland.nl

www.samendementievriendelijk.nl