“Momenteel kunnen we nog niet zoveel tegen hersenziekten doen”, vertelt Inge Huitinga, directeur van de Nederlandse Hersenbank, een afdeling binnen het Nederlands Herseninstituut. “Er zijn wel wat medicijnen, zoals antidepressiva voor depressies en ontstekingsremmers bij MS, maar deze werken lang niet bij iedereen. Veel andere hersenaandoeningen zijn nog niet te voorkomen, genezen of behandelen.”

Prof. dr. Erik Scherder, Ambassadeur Stichting Vrienden van het Herseninstituut

"Word vriend van het Nederlands Herseninstituut en help mee om het brein te ontrafelen."

En dat terwijl 1 op de 3 Nederlanders te maken krijgt met een hersenziekte. “Het enige wat we momenteel kunnen doen bij bijvoorbeeld dementie is goed voor de patiënten zorgen”, vertelt Huitinga. “De kosten die hersenaandoeningen met zich meebrengen zijn dan ook enorm, zo’n 25 miljard euro per jaar in Nederland. Daarnaast is het lijden dat hersenziekten veroorzaken ook erg groot. Vooral door het verlies aan goede jaren en vroegtijdig overlijden. Het is gewoon verschrikkelijk als iemand dement wordt, trilt, een depressie krijgt of niet meer kan lopen. Dit heeft allemaal te maken met veranderingen in ons brein. Als daar iets misgaat, bijvoorbeeld door veroudering, dan heeft dat grote gevolgen.”

In 1985 is daarom de Nederlandse Hersenbank opgericht. In eerste instantie werd hier onderzoek gedaan naar alzheimer, een ziekte die steeds vaker voorkwam door de toenemende vergrijzing. Tegenwoordig worden hier, met baanbrekend onderzoek met menselijk hersenweefsel, wetenschappelijke doorbraken geforceerd. Wat is de functie en werking van de hersenen en wat zijn de veranderingen bij hersenaandoeningen?

“Door ons onderzoek weten we stap voor stap meer over het brein”, stelt Huitinga. “We beginnen nu te begrijpen hoe hersencellen met elkaar communiceren, hoe het brein werkt en wanneer het brein verstoord raakt. Maar er is ook nog heel veel dat we niet weten en daarom is er nog veel meer onderzoek nodig”, zegt Huitinga. “Dat onderzoek doen we met hersenweefsel van mensen met en zonder hersenziekten. Men kan zich registreren als hersendonor, los van het donorprogramma van de overheid voor orgaandonatie. De hersenen worden dan na het overlijden opgeslagen en onderzocht bij de Hersenbank.”

“Ook voor de nabestaanden kan dit onderzoek veel steun bieden”, aldus Huitinga. “Vaak kan bij leven niet goed vastgesteld worden waar de patiënt precies aan leed, maar na het overlijden kunnen we dit wel zien. Zo blijkt er bij 1 op de 6 van de Parkinsonpatiënten eigenlijk iets anders aan de hand te zijn. Daarnaast kunnen we ook kijken naar bijvoorbeeld erfelijkheid, waardoor we nabestaanden, indien gewenst, kunnen voorbereiden op hun eigen toekomst met betrekking tot hersenziekten. Het is voor het onderzoek belangrijk dat we een goede database hebben zodat we symptomen en verschillende veranderingen in de hersenen goed met elkaar kunnen vergelijken in relatie tot de erfelijke aanleg.”

Deze onderzoeken bieden dus enorm veel meerwaarde, maar om dit te realiseren is wel geld nodig. “Tot nu toe hebben we 4500 obducties (onderzoek op een overleden persoon, red.) gedaan, zo’n 150 per jaar. Een zo’n obductie kost 9000 euro en wordt niet vergoed door de verzekeraar of de overheid. Terwijl de Hersenbank Nederland een kans biedt om te excelleren in onderzoek van het menselijke brein, ook internationaal. We werken samen met 26 landen wereldwijd. Momenteel geeft de Hersenbank zo’n 6000 keer weefsel uit per jaar, wat weer leidt tot 120 medische publicaties per jaar. Omdat Nederland zo’n klein land is kunnen we snel weefsel uitnemen na het overlijden, waardoor we de snelste Hersenbank ter wereld zijn. Bovendien karakteriseren we donor en brein uitvoerig voor we weefsel uitgeven.”

Door de unieke samenwerking tussen de Nederlandse Hersenbank en het Nederlands Herseninstituut kan baanbrekend neurowetenschappelijk onderzoek gedaan worden om hersenziekten uiteindelijk de wereld uit te helpen. Echter, daar is wel geld voor nodig. De Stichting Vrienden van het Herseninstituut ondersteunt baanbrekend hersenonderzoek. U kunt op verschillende manieren helpen om meer onderzoek door het Nederlands Herseninstituut mogelijk te maken, zodat we een toekomst zonder hersenziekten tegemoet kunnen gaan.