19 mrt 2020
|
Gezondheid
Journalist: Henk Dilling
Het aantal ouderen van 75 jaar en ouder neemt de komende jaren fors toe. Er zullen meer ouderen zijn die alleen wonen en meer ouderen die kampen met gezondheidsproblemen. Verder zijn ouderen hoger opgeleid en digitaal vaardiger, hebben ze meer geld te besteden en blijven ze langer gezond. Het zijn trends die worden gesignaleerd door het Sociaal en Cultureel Planbureau (CPB).
Een andere verwachting is dat er de komende jaren steeds minder mensen beschikbaar zijn om voor de ouderen te zorgen. Nu werken er ongeveer 1,2 miljoen mensen in de zorg. Dat is 13% van de werkzame bevolking. De verwachting is dat er tot en met 2022 ruim 200.000 extra medewerkers nodig zijn. Dit aantal zal in de jaren daarna alleen maar toenemen. Zorgmedewerkers zelf verwachten veel van nieuwe technologie, maar de impact voor het dagelijks werk is vaak nog onduidelijk. Omdat toekomstige zorgmedewerkers vaker zijn opgegroeid in het digitale tijdperk is de verwachting dat ze ook makkelijker gebruik zullen maken van zorgtechnologieën. Zorgprofessionals voorzien ook dilemma’s. Door meer zorg op afstand wordt de zorg letterlijk afstandelijker, is de vrees.
Een andere verwachting is dat de zorgprofessional in de toekomst steeds vaker als zzp’er werkt of in netwerken of in wijkteams. Ook hun functie verandert: zij zullen meer gericht zijn op de veerkracht en zelfmanagement van de ouderen zelf. Naar verwachting zal (medische) zorg steeds meer bij de oudere thuis plaatsvinden. Dit betekent dat er mobiele en flexibele zorgprofessionals nodig zullen zijn die via telecommunicatie en huisbezoeken het ziekteproces begeleiden en monitoren. De stijging van het aantal ouderen en het tekort aan verzorgenden zal vermoedelijk problematischer zijn in de krimpregio’s. Verder kunnen ouderen met een gering opleidingsniveau of inkomen, met een klein netwerk of weinig digitale vaardigheden minder goed zelf de zorg en ondersteuning organiseren.
Het aantal niet-westerse oudere migranten (vaak Surinamers, Turken en Marokkanen) van 75 jaar of ouder in Nederland zal toenemen van circa 40.000 nu tot bijna 95.000 in 2030. Het aantal zal dus ruim verdubbelen, maar het aandeel van deze groep zal relatief gering zijn (4,5% van de 75-plussers). Migranten hebben soms andere behoeften aan en verwachtingen van de zorg. Zo hebben ze vaker een voorkeur voor vrouwelijke hulpverleners bij de persoonlijke verzorging. Door de toename van het aantal 75-plussers van niet-westerse afkomst zal de zorgvraag veranderen. Deze groep wordt vaker door familieleden geholpen dan autochtone Nederlanders.
Ondertussen wordt er in de markt aan passende antwoorden gesleuteld op de trends die het CPB signaleert. Hierbij wordt vooral ingezet op digitale technologie ofwel eHealth. Dit geldt als een belangrijk instrument, waarmee de kwaliteit van de zorg stijgt en de kosten acceptabel blijven of zelfs verminderen. Met eHealth kunnen gezondheid, leefstijl en welzijn worden bewaakt en bevordert. Dan kan door de ouderen zelf, maar ook door artsen, verpleegkundigen, therapeuten en mantelzorg op afstand.
Zo zijn er robots die zorgverleners en mantelzorgers kunnen bijstaan. Een robot kan een oudere die wat vergeetachtig is herinneren aan medicijnen of aan een afspraak. Voor ouderen die bepaalde dingen thuis niet meer kunnen zijn er handige hulpmiddelen, bijvoorbeeld om van de keuken naar de slaapkamer te komen. Of om veilig de trap naar boven te nemen. Voor mensen die bang zijn dat hun partner de weg naar huis vergeet of bang zijn om te vallen als ze alleen thuis zijn, is een persoonlijke alarmknop een geruststellende optie. Er zijn ook sensoren voor in bed, op de vloer en bij de voordeur. Zo kan een familielid of verzorgende in de gaten houden of het goed met de oudere gaat. Daarnaast zijn er gezondheidsapps, slimme meetapparaten en uitvoerende apparaten die op elk gewenst moment inzicht geven in de in iemands situatie. Daarmee wordt bijvoorbeeld het vergeten van medicatie en het niet tijdig signaleren van een verslechtering voorkomen.