Investeren voor de toekomst Een transplanteerbare nier op maat. Zover is het nog lang niet, maar dit soort onderzoek geeft hoop voor betere behandeling en genezing. Daarom investeert de Nierstichting sinds 2017 in een groot Nederlands-Vlaams samenwerkingsverband tussen universiteiten, bedrijven en gezondheidsfondsen: Regenerative Medicine Crossing Borders (RegMed XB). Het doel van RegMed XB is het herstellen van zieke of beschadigde organen voor onder andere patiënten met nierziekten, hartfalen, artrose, diabetes en oogziekten.

Nierbuisjes uit het lab Eén van de onderzoeken binnen RegMed XB is dat van hoogleraar Experimentele Nefrologie Marianne Verhaar van het UMC Utrecht. Zij onderzoekt hoe ze kapotte nierbuisjes, noodzakelijk voor het verwijderen van afvalstoffen uit het bloed via de urine, kan herstellen.

Nierbuisjes, belangrijk onderdeel van de nierfilters, zijn onmisbaar voor het goed functioneren van onze nieren. Ze filteren grote afvalstoffen uit het bloed. Marianne Verhaar en haar team kweken mini-nierbuisjes in het lab. Mini-nierbuisjes uit het lab vormen een van de steentjes van het complexe bouwwerk van een nieuwe, gekweekte nier. Het onderzoek leidt tot meer inzicht in de werking van onze nieren.

Marianne Verhaar, Hoogleraar Experimentele Nefrologie, UMC Utrecht

Kidney-on-a-chip De komende jaren werkt het team verder aan de ontwikkeling van mini-nierbuisjes. Een mooie tussenstap wordt de ‘kidney-on-a-chip’. De kidney-on-a-chip bestaat vooral uit nierbuiscellen. Hiermee kan onder andere medicatie voor een specifieke nierziekte in het lab beter worden getest.

“Dit onderzoek past in onze ambitie om nierschade te voorkomen en mensen met nierziekte een betere toekomst te geven” zegt Tom Oostrom, directeur van de Nierstichting. “Op alle fronten zoeken we samenwerking met experts om onze droom, een wereld zonder nierziekten, te realiseren. We willen op deze manier de ‘nierkracht’ mobiliseren om innovatie te versnellen. Vroegopsporing en preventie is een belangrijk onderdeel van deze missie. En voor mensen met nierfalen zoeken we een betere behandeling. De draagbare kunstnier is een eerste stap om nierpatiënten hun vrijheid terug te geven. Uiteindelijk willen we bereiken dat we zieke nieren kunnen herstellen waardoor op termijn dialyse en transplantatie overbodig zijn. Met stamcelonderzoek hopen we een deel van de oplossing te vinden.”

Tom Oostrom, Directeur, Nierstichting

De samenwerking met andere universiteiten en bedrijven binnen RegMed XB biedt onderzoekers zoals professor Verhaar de kans om onderzoeksresultaten daadwerkelijk te vertalen naar concrete toepassingen die bijdragen aan een betere behandeling en genezing. De Nierstichting is mede-initiatiefnemer van RegMed XB waarin samenwerken in zogenaamde ‘moonshot projecten’ een belangrijke plek in neemt. Mede dankzij de steun van provincies, de topsector Life Science & Health en het Nationaal Groeifonds is er geïnvesteerd in een ‘pilotfabriek’ voor de opschaling en productie van stamcellen en weefsels die straks nodig zijn om regeneratieve behandelingen betaalbaar en beschikbaar te krijgen voor alle patiënten. Nederland is koploper op het gebied van onderzoek naar stamcellen en weefselkweek. Een positie waar we trots op mogen zijn en die we de komende jaren moeten vasthouden. Langjarige investeringen blijven hiervoor nodig.

Tom Oostrom: “De komende jaren zullen de inspanningen van RegMed XB zich uitbetalen in baanbrekende innovaties voor nierpatiënten en andere chronisch zieken. Bovendien leidt RegMed XB tot een revolutie in ons zorgsysteem: eindelijk genezing! Het bevordert bovendien tot nieuwe bedrijvigheid in Nederland. En eerder behandelen verlicht ons steeds duurder wordende zorgsysteem dat ook nog eens wordt geteisterd door een toenemend personeelstekort. Wij doen daarom een beroep op de Minister van Economische Zaken en Klimaat en de Tweede Kamer om te blijven investeren in dergelijke innovaties, zoals via het Nationaal Groeifonds, zodat middelen beschikbaar komen én blijven om deze veelbelovende ambities waar te maken.”