8 nov 2022
|
Gezondheid
Seks en intimiteit. Het thema komt veelal niet open en bloot tijdens gesprekken aan de orde, terwijl seksualiteit tegelijkertijd grote invloed heeft op iemands fysieke en mentale gezondheid en welzijn. Dat is niet alleen een algemeen geldende aanname – seksuele gezondheid maakt zelfs deel uit van het Nederlandse overheidsbeleid.
Bewijslast daarvoor werd zelfs recent nog geleverd met beleidsvisie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het gaat om een uitputtende en doorwrochte beschouwing, maar lang verhaal kort: waar deze beleidsvisie op neerkomt, is dat het kabinet de seksuele gezondheid in Nederland verder wil bevorderen, beschermen en beter in kaart brengen. Seksuele gezondheid en seksueel gedrag, staat in de beleidsvisie, zijn belangrijke onderdelen van iemands mentale en fysieke welzijn en gezondheid. “Het draait om het vermogen om zélf regie te voeren over je seksualiteit. Seksuele gezondheid is daarmee meer dan de afwezigheid van ziekten of seksuele problemen. Het vereist goede informatie, zorg en ondersteuning en een maatschappelijke context waarin ruimte is voor een positieve en respectvolle benadering van seksualiteit en seksuele relaties.”
Het blijft in de beleidsvisie niet alleen bij een constatering. Er wordt tevens een ambitie aan vastgeknoopt. Ten eerste wil de overheid dat Nederlanders dusdanig goed geïnformeerd zijn dat zij zelf in staat zijn om keuzes te maken over hun seksuele gezondheid en keuzes van andere te respecteren. Het gaat daarbij om prettige, vrijwillige en veilige seks, de bescherming tegen soa’s en hiv, en het voorkomen van seksueel geweld en onbedoelde zwangerschap. Het tweede doel waarover de beleidsvisie spreekt is dat Nederlanders altijd toegang hebben tot passende, betaalbare, en kwalitatief goede (seksuele) gezondheidsvoorzieningen en zorg. En dat zij op een laagdrempelige wijze advies, ondersteuning en bescherming krijgen bij hulpvragen en problemen rond hun seksuele gezondheid, inclusief soa’s en hiv. Wat natuurlijk t tegelijkertijd geldt, steekt het ministerie de hand in eigen boezem: als de ambitie bestaat om de seksuele gezondheid te verbeteren, dan moet je ook besef hebben van de actuele status. Ook daartoe is er een doel omschreven. Het beeld van nu is onvolledig, dus wil het kabinet inzetten op verbetering van monitoring.
Ook de kennis van seksuele gezondheid in de samenleving kan een opsteker gebruiken. Zo wil het kabinet kennisachterstanden wat betreft dit onderwerp tegengaan. Eén van de speerpunten in de beleidsvisie is het verbeteren van seksuele vorming van schoolgaande jeugd. Scholen zijn via de kerndoelen in het onderwijs verplicht aandacht te geven aan de onderwerp, hoewel de kerndoelen nu nog te open zijn geformuleerd, benadrukt het ministerie. Het bespreken van seksuele gezondheid worden nu actuele en concreter gemaakt om meer richting te geven via het onderwijs. Leerkrachten krijgen meer ruimte om aandacht te besteden aan het onderwerp seksuele vorming.
Eén van de partijen die dit onderwerp direct aangaat, is het Nederlands Jeugdinstituut (NJi). Wat toe te juichen valt, reageert het NJi, is dat de beleidsvisie is gericht op een positieve benadering. “Seksuele gezondheid betekent namelijk ook dat je als jongere de ruimte voelt om keuzes te maken die bij je passen. Dat draagt bij aan het welzijn en een positiever zelfbeeld”, aldus het NJi.
Seksuele gezondheid en het maken van keuze die goed bij je passen, vormen een rode draad in het beleidsstuk, dat niettemin tevens benadrukt dat het kabinet zich zal blijven inzetten op het bestrijden van soa’s en hiv. Nederland is één van de eerste landen waarbij het binnen handbereik ligt om het niveau van nul nieuwe hiv-infecties te halen. Dat valt te danken aan goed gebruik van hiv-medicatie, waardoor het virus zo beperkt in het bloed zit dat hiv niet seksueel overdraagbaar is. Wanneer meerdere methodes in combinatie met elkaar worden gebruikt, verkleint dat aanmerkelijk het risico. Naast veiligere seks, zoals gebruik van condooms, zijn profylaxe vóór blootstelling (PrEP) en behandeling als preventie (TasP) de meest gebruikte en effectieve hiv-preventiemethoden.