“Dat ging natuurlijk niet perfect. Van de ene op de andere dag het onderwijs digitaal organiseren vergt een enorme inspanning, maar ik ben ontzettend trots op alle medewerkers van alle universiteiten. Er is daardoor erger voorkomen, onder andere studievertraging bij veel studenten”, vertelt Pieter Duisenberg, voorzitter van de Vereniging van Universiteiten (VSNU). “Tot op de dag van vandaag worden er nieuwe oplossingen gevonden met betrekking tot de digitalisering van het onderwijs. Zo hebben veel technische studies gewerkt in remote virtual labs en organiseerden de docenten voor biologie studenten veldwerkopdrachten in de postcodes waar de studenten op dat moment verbleven.”

Met name voor de eerstejaarsstudenten is het een zware tijd, aldus Duisenberg. “Ik heb erg met hen te doen. Niet alleen hebben zij hun middelbare schoolperiode niet op een goede manier kunnen afsluiten, ook moesten zij online hun studiekeuze maken, zonder de sfeer te kunnen proeven van de toekomstige studentenstad. En dan moeten ze ook nog eens grotendeels de colleges online volgen. Daarbovenop komt het feit dat er studenten zijn die het voor anderen op dit moment verpesten door zich niet aan de regels houden. Wat ik ongelooflijk zonde vind, want er zijn zoveel studenten en studentenverenigingen die ontzettend hard werken om alles zo goed en zo veilig mogelijk te organiseren. Ook de medewerkers van de universiteiten zorgen door middel van WhatsApp-groepen en kleinere mentorgroepen voor meer betrokkenheid. Door de afspraken met het openbaar vervoer zorgen wij dat met name de eerstejaarsstudenten gemiddeld een dag naar de universiteit kunnen om onderwijs te volgen om zo ook het sociale contact te kunnen onderhouden.” 

Niet alleen het onderwijs, maar ook het onderzoek op de universiteiten heeft het moeilijk, gaat Duisenberg verder. “Er zijn onderzoeksprojecten vertraagd. Het gaat in veel gevallen om projecten die gedaan worden door post-docs of promovendi die het onderzoek binnen een bepaalde periode moeten afronden. Ook contractonderzoeken, zoals met bedrijven of collectestichtingen als KWF en ALS, hebben beperkte tijdsgrenzen en een beperkt budget. Indien projecten moeten worden stopgezet voordat ze zijn afgerond heeft dit grote gevolgen voor de carrières van (jonge) onderzoekers en voor de continuïteit van de onderzoekslijnen, met alle gevolgen van dien. Wanneer onderzoekers tegen grenzen aanlopen proberen wij hen te helpen. Zo hebben wij bij de nieuwste cao-afspraken voor universiteiten een deel van de loonsom van werknemers vrijgehouden voor vertragingssituaties.”

Digitalisering en innovatie hebben een vlucht genomen door de coronacrisis, besluit Duisenberg. “Het onderwijs en onderzoek op de universiteiten zal ook in de toekomst volgens een blended programma worden aangeboden, waarbij colleges zowel fysiek als digitaal gevolgd kunnen worden. De sociale omgeving blijft voor alle studenten ontzettend belangrijk. Het is voor ons niet alleen een onderwijsuitdaging, maar ook echt een sociale uitdaging, want leren doe je samen, door samen te onderzoeken, (kritische) vragen te stellen en elkaar te inspireren.”